Hành động bảo vệ môi trường, sinh thái tự nhiên ở Việt Nam

Giáo sư Trần Thanh Vân, Chủ tịch Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo (Ảnh: Báo Bình Định).

Sự phát triển kinh tế và công nghiệp của Việt Nam gần đây đã giúp nền kinh tế của Việt Nam tăng trưởng nhanh chóng. Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đã được công nhận là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á trong thập kỷ qua. Sự phát triển đã giúp tăng GDP và cải thiện điều kiện sống của người dân Việt Nam.

Tuy nhiên, sự phát triển đã có tác động đến môi trường tự nhiên và cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Khi sự phát triển ở Việt Nam tiếp tục, các tác động đến môi trường được dự báo sẽ ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở các khu đô thị lớn và các khu công nghiệp.

Nước mặt và nước ngầm ở nhiều nơi ở Việt Nam được xác định là bị ô nhiễm hóa chất từ nước thải, chất thải công nghiệp và dòng chảy. Sự ô nhiễm tiềm ẩn những nguy cơ và tác động đến các sinh vật sống trong hệ sinh thái tự nhiên. Sự phát triển về cơ sở hạ tầng đã làm thay đổi đáng kể việc sử dụng đất dẫn đến thay đổi điều kiện địa lý và hệ thống đường thủy. Những thay đổi này đã ảnh hưởng đến môi trường sống tự nhiên của sinh vật, dẫn đến tác động đến các hoạt động và dịch vụ của hệ sinh thái cũng như sức khỏe con người.

Ô nhiễm không khí do hóa chất thải ra từ các hoạt động công nghiệp và các phương tiện cơ giới cũng là một vấn đề đáng lo ngại ở Việt Nam tại các trung tâm đô thị đông dân cư. Hoạt động này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Ngoài ra, Việt Nam còn chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, đặc biệt là các vùng ven biển. Xâm nhập mặn và hạn hán đã ảnh hưởng đáng kể đến canh tác nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản ở các vùng ven biển, chẳng hạn như Đồng bằng sông Cửu Long.

Diễn ra trong 2 ngày (12 và 13/9), hội thảo đã thu hút hơn 25 nhà khoa học và quản lý ở các trường đại học và các viện nghiên cứu ở Việt Nam, cùng 10 nhà khoa học quốc tế tham dự. Mục đích của Hội thảo này là thảo luận về các vấn đề môi trường trong quá trình phát triển kinh tế nhanh chóng của Việt Nam và đưa ra các khuyến nghị nhằm giảm thiểu tác động của ô nhiễm và tàn phá hệ sinh thái trong khi tiếp tục phát triển bền vững.

Trong thời gian diễn ra hội thảo, các nhà khoa học Việt Nam thảo luận về hiện trạng môi trường, những thách thức và kế hoạch quản lý ở Việt Nam thông qua các báo cáo xoay quanh những vấn đề như: Chất ô nhiễm vi mô ở Việt Nam - tổng quan về sự hiện diện và khả năng gây nhiễm đến con người; dư lượng thuốc trừ sâu trong sản phẩm nông nghiệp; việc sử dụng thuốc trừ sâu trong nông nghiệp ở vùng Đồng bằng sông Mê Kông - tình trạng, ô nhiễm và ảnh hưởng đến cá; tích tụ vi nhựa trong cá biển và khả năng gây nhiễm đến con người…

Các nhà khoa học thế giới chia sẻ những kinh nghiệm của họ về vấn đề ứng phó ô nhiễm môi trường, đánh giá tác động của ô nhiễm môi trường đến hệ sinh thái và sức khỏe con người và khuyến cáo để bảo đảm phát triển bền vững thông qua nhiều báo cáo khoa học, gồm: Nghiên cứu môi trường cần thiết và cấp bách về các chất ô nhiễm mới phát sinh và đặc biệt quan tâm; nhân tố ảnh hưởng đến sự bùng phát tảo độc và mô hình chẩn đoán sự bùng phát tảo độc; hóa chất gây rối loạn nội tiết trong môi trường - dấu hiệu ảnh hưởng và khuynh hướng làm giảm thiểu ảnh hưởng; mô hình quản lý chất lượng nước, trầm tích ở Úc và New Zealand có thể áp dụng ở Việt Nam…

Phát biểu tại lễ khai mạc, GS. Trần Thanh Vân cho biết: Việt Nam là nước chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, nhất là đối với vùng duyên hải. Nạn xâm nhập mặn và hạn hán đã ảnh hưởng lớn đến canh tác nông nghiệp và thủy sản, nhất là ở vùng Đồng bằng sông Mê Kông.

Để giảm thiểu ảnh hưởng của ô nhiễm và ngăn chặn sự suy thoái môi trường sống, hệ sinh thái, đồng thời đảm bảo phát triển bền vững, Việt Nam cần tăng cường các biện pháp quản lý môi trường và bảo vệ hệ sinh thái có hiệu quả.

Từ mục đích đó, Hội thảo lần này là dịp để các nhà khoa học và quản lý môi trường thảo luận về các vấn đề môi trường đang xảy ra trong thời kỳ phát triển kinh tế nhanh chóng của Việt Nam. Qua đó, đưa ra những kiến nghị để giảm thiểu ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường và suy thoái hệ sinh thái trong khi vẫn bảo đảm phát triển bền vững cho Việt Nam.

Xuân Trường