Hành động mạnh mẽ để giữ gìn và phát huy giá trị di sản

Quần thể danh thắng Tràng An. Ảnh: Mạnh Thắng

Tăng cườngcông tác quản lý Nhànước

Di sản Vănhóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An là nơi hòa quyện giưãthiên nhiên và văn hóa vô cùng đặc sắc. Nơi đây, đan xen giữa những dải đá vôilà hệ thống thung lũng, hang động xuyên thủy, thảm thực vật rừng nhiệt đơínguyên sinh, chứa đựng một kho thông tin nguyên vẹn về truyền thống cư trú củaloài người.

Ông Bùi Thành Đông, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình cho biết:Quần thể danh thắng Tràng An được vinh danh Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thếgiới là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển du lịch Ninh Bình với tăngtrưởng khách đến bình quân đạt 12%/năm, doanh thu du lịch tăng 25%/năm. NinhBình đã trở thành một trong các trung tâm du lịch lớn của cả nước và nằm trong50 điểm đến hấp dẫn nhất trên thế giới.

Hơn 5 năm qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo cáccơ quan chuyên môn xây dựng Dự thảo “Quy chế quản lý, bảo tồn và phát huy giátrị Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An” và “Quychế quản lý hoạt động kinh doanh nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê(homestay)”, “Quy định quản lý Đồ án quyhoạch xây dựng chung Quần thể danh thắng Tràng An”.

Các Dự thảo quy chế, quyđịnh đã nhận được sự tham gia góp ý rộng rãi của các sở, ban, ngành, chínhquyền các địa phương trong khu Di sản, trong đó xác định rõ trách nhiệm, thẩmquyền của các sở, ban, ngành, chính quyền các địa phương, các doanh nghiệp vàcộng đồng dân cư trong khu Di sản.

Bên cạnh đó, UBND các huyện, thành phố trongkhu Di sản đã bổ sung vào hương ước, quy ước ở các khu dân cư trong vùng bảo vệQuần thể danh thắng Tràng An các nội dung liên quan tới bảo tồn các công trìnhkiến trúc, các hoạt động du lịch nhằm bảo vệ, phát huy các giá trị Di sản.

Chính quyền các địa phương và các sở, ngành có liên quan thường xuyên kiểm tra,giám sát, ngăn ngừa các hành vi xâm hại Di sản, đồng thời tuyên truyền, vậnđộng và thực hiện các biện pháp hành chính, kiên quyết xử lý dứt điểm, không đểcác hành vi xâm hại Di sản xảy ra; thực hiện đánh giá cơ sở vật chất, kỹ thuậtphục vụ du khách thời điểm hiện tại và tương lai, tiếp tục nhận diện các nhântố ảnh hưởng đến Di sản, đặc biệt là từ các dịch vụ du lịch.

Cùng với công tác quảnlý, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành phối hợp với các cơ quan thông tấn, báochí trong và ngoài nước tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiêụcác giá trị nổi bật của Di sản trên các phương tiện thông tin đại chúng, trêncác báo, đài truyền hình trung ương và địa phương; thực hiện tuyên truyền,quảng bá Di sản thông qua đón tiếp, hướng dẫn cho các đoàn khách ngoại giaotrong nước và quốc tế, công ty lữ hành, các nhà báo, phóng viên, các đoàn làmphim trong nước và quốc tế về tham quan và tác nghiệp.

Khắc phụcnhững tồn tại vàbất cập

Di sảnTràng An trải rộng trên 12.000 ha thuộc địa giới hành chính của 5 huyện, thànhphố. Hơn lúc nào hết vấn đề quản lý và phát huy giá trị Di sản đang được đặt rahết sức cấp bách. Thống kê của Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An chothấy, hiện trong khu Di sản có trên 46.000 cư dân đang sinh sống, mâu thuẫngiữa bảo tồn và phát triển luôn là thách thức hàng đầu, trong khi chưa có đủnguồn lực về tài chính và quỹ đất để di dời dân sinh sống rải rác trong vùnglõi ra ngoài vùng đệm.

Bên cạnh đó, nhận thức về vai trò, tầm quan trọng vànhững lợi ích mà Di sản mang lại của một số cấp ủy, chính quyền địa phương, cánbộ, doanh nghiệp và người dân chưa cao; công tác quản lý đầu tư, xây dựng, quảnlý tài nguyên tại một số địa phương còn chưa thực sự chặt chẽ; sự phối hợp giưãcác cơ quan, đơn vị, địa phương trong công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giátrị Di sản còn hạn chế, vẫn còn hiện tượng nể nang, ngại va chạm dẫn đến một sốvụ, việc xâm hại Di sản chậm được phát hiện, xử lý chưa kịp thời, dứt điểm.

Cácchế tài giám sát, kiểm tra và xử lý chưa đồng bộ, còn để xảy ra một số vụ việcđáng tiếc. Theo ông Phạm Sinh Khánh, Phó Giám đốc Ban Quản lý Quần thể danhthắng Tràng An: Điều quan trọng nhất trong các giải pháp là tăng cường phổ biếnquy định của pháp luật Việt Nam và Công ước quốc tế về bảo vệ và phát huy giátrị Di sản bằng những hình thức dễ hiểu, bằng những quy định cụ thể để cho dukhách, đặc biệt là người dân, kể cả cán bộ quản lý nhà nước trong khu vực Disản hiểu được giá trị của Di sản, nhận biết và ngăn chặn kịp thời hành vi xâmphạm di tích.

Những vụ vi phạm di tích trong thời gian qua đã chỉ ra “lỗ hổng”trong công tác quản lý Di sản, cần được rút kinh nghiệm nghiêm túc, nhất là đôívới các cơ quan quản lý cấp cơ sở. Một việc làm không thể chậm trễ đó là NinhBình cần khẩn trương xây dựng quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết, gắn vơíphát triển du lịch, đảm bảo sinh kế người dân, chú trọng phát triển các loạihình du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái; làm tốt công tác dự báo, chủ độnghợp tác quốc tế…

Ông Giámđốc Sở Du lịch Ninh Bình cũng cho rằng: Việc tạo dựng danh hiệu Di sản đã khó,nhưng việc giữ được danh hiệu lại càng khó hơn. Di sản Quần thể danh thắngTràng An là tài sản vô giá của nhân loại, chúng ta phải có trách nhiệm gìn giữvà trao lại cho các thế hệ mai sau theo đúng tinh thần của Công ước Liên hợpquốc.

Thời gian tới chúng tôi mong muốn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo, giúp đỡnhiều hơn nữa từ các bộ, ban, ngành, các cơ quan trung ương, các nhà khoa họctrong và ngoài nước cùng với doanh nghiệp và nhân dân để danh hiệu Di sản Vănhóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An sẽ mãi là niềm tự hàocủa người dân Ninh Bình nói riêng và của dân tộc Việt Nam nói chung.

Đinh Chúc