Hành động mới của Ngân hàng Nhà nước với lãi suất, giá USD tăng

Giá USD "chợ đen" tăng mạnh

Sáng nay (5/3), Ngân hàng Nhà nước niêm yết tỷ giá trung tâm ở mức 24.755 đồng/USD, giảm 3 đồng/USD so với sáng qua.

Tỷ giá USD trong nước vào sáng nay điều chỉnh giảm tại các ngân hàng thương mại. Cụ thể, Vietcombank có mức 25.360 - 25.750 đồng/USD giảm 30 đồng cả 2 chiều mua – bán so với hôm qua.

Trong khi đó, tại thị trường "chợ đen", vẫn tăng 9 đồng ở cả 2 chiều mua - bán lên mốc 25.761 - 25.831 đồng/USD.

Giá USD liên tục tăng từ đầu năm đến nay.

Tính từ đầu năm đến nay, tỷ giá trung tâm vẫn tiếp đà tăng mạnh, đặc biệt sau khi nghỉ Tết, với mức tăng 420 đồng.

Theo giới phân tích, tỷ giá USD chịu ảnh hưởng lớn từ các biến động kinh tế toàn cầu, đặc biệt từ cuộc chiến thuế quan từ chính quyền Mỹ đe dọa nhiều quốc gia. Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chần chừ hạ lãi suất và giữ lãi suất neo cao giúp đồng USD duy trì sức mạnh, tạo áp lực với các đồng tiền khác, trong đó có VNĐ. Lãi suất cao của Mỹ kéo theo dòng vốn đầu tư quốc tế đổ vào USD để tìm kiếm lợi suất cao, điều này làm cho nhu cầu đồng USD tăng mạnh, tạo ra sức ép lớn lên tỷ giá USD/VNĐ. Áp lực cũng rõ rệt trong bối cảnh Việt Nam vẫn duy trì mức lãi suất thấp hơn so với các nước phát triển để hỗ trợ nền kinh tế tăng trưởng.

Một yếu tố khác khiến tỷ giá USD/VNĐ chịu tác động mạnh mẽ là nhu cầu nhập khẩu hàng hóa, đặc biệt là nguyên vật liệu sản xuất, vẫn duy trì ở mức cao, khiến cán cân thanh toán của Việt Nam nhiều thời điểm mất cân đối, có thể gây ra áp lực mua ngoại tệ để thanh toán cho các khoản nhập khẩu.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, nửa đầu tháng 2, Việt Nam chi 17,3 tỷ USD để nhập khẩu, tăng 80% so cùng kỳ. Hai mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam có kim ngạch tỷ USD đó là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện với 5,61 tỷ USD, tăng 92%; nhập khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác với 1,89 tỷ USD, tăng 82%... Điều này đồng nghĩa với việc lượng ngoại tệ mà Việt Nam phải chi tiêu cho các hoạt động nhập khẩu cũng lớn hơn, từ đó đẩy tỷ giá USD/VNĐ.

Ngân hàng Nhà nước can thiệp ra sao?

Phiên giao dịch ngày 3/3 chứng kiến diễn biến đáng chú ý trên thị trường tiền tệ khi Ngân hàng Nhà nước đã dừng cung ứng các khoản cho vay cầm cố giấy tờ có giá (OMO) kỳ hạn 7 ngày, chuyển sang sử dụng các hợp đồng có kỳ hạn 28 ngày, nhưng vẫn duy trì kỳ hạn 14 ngày. Đây là lần tiên sau nhiều tháng nhà điều hành mới sử dụng lại hợp đồng OMO kỳ hạn 28 ngày, phản ánh định hướng hỗ trợ thanh khoản dài hạn hơn cho hệ thống ngân hàng.

Kết quả, có 20.189 tỷ đồng trúng thầu ở cả hai kỳ hạn - mức cao nhất trong vòng 3 tuần qua với lãi suất không thay đổi ở mức 4%/năm. Trong khi đó, có 17.774 tỷ đồng OMO đáo hạn, tương ứng với mức bơm ròng 2.415 tỷ đồng.

Song song với việc tăng kỳ hạn OMO, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục giảm lãi suất tín phiếu xuống còn 3,2%/năm. Trước đó, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục giảm lãi suất tín phiếu từ 4%/năm xuống còn 3,3%/năm trong hai tuần giao dịch cuối tháng 2.

Ngân hàng Nhà nước lập tức can thiệp hạ nhiệt tỷ giá (ảnh: Như Ý).

Việc giảm lãi suất tín phiếu sẽ thúc đẩy các ngân hàng có thanh khoản dư thừa tích cực cho vay trên thị trường liên ngân hàng, giảm mặt bằng lãi suất trên thị trường 2 (liên ngân hàng).

Trước đó, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục tăng mạnh tỷ giá trung tâm kể từ sau kỳ Nghỉ Tết nguyên đán, kéo tỷ giá trần tăng theo tương ứng. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng không còn thiết lập mức chặn cứng cho tỷ giá USD liên ngân hàng như giai đoạn trước đó, khi "thả nổi" giá bán USD theo tỷ giá trung tâm ở mức thấp hơn 50 đồng so với tỷ giá trần mà các ngân hàng được phép giao dịch

Công ty Chứng khoán Rồng Việt cho rằng, Ngân hàng Nhà nước đang chọn một cách tiếp cận mang tính thị trường hơn và linh hoạt hơn đối với việc điều hành tỷ giá. Cụ thể, hành động nâng dần tỷ giá trung tâm phản ánh việc Ngân hàng Nhà nước chấp nhận cho tiền đồng mất giá từ từ.

Khác với năm 2024, khi áp lực tỷ giá tăng mạnh, Ngân hàng Nhà nước thường bán ngoại tệ can thiệp ở một mức giá bán cố định thì từ đầu năm đến nay, Ngân hàng vẫn chưa phải bán ngoại tệ để can thiệp.

"Với dự trữ ngoại hối đã giảm gần 10 tỷ USD trong năm 2024, hành động mới đây của Ngân hàng Nhà nước có thể là biện pháp nhằm bảo toàn dự trữ ngoại hối", Công ty Chứng khoán Rồng Việt đánh giá.

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Quang Huy - chuyên gia kinh tế Đại học Nguyễn Trãi - phân tích, hiện tại Ngân hàng Nhà nước đang sử dụng các công cụ điều hành chính sách tiền tệ gồm: Cung ứng khoản vay cầm cố kỳ hạn dài để hỗ trợ thanh khoản dài hạn cho ngân hàng thương mại; giảm lãi suất tín phiếu để nới lỏng chính sách tiền tệ, giúp hạ lãi suất trên thị trường liên ngân hàng.

"Những động thái này nhằm ổn định lãi suất và tỷ giá trong bối cảnh thị trường tài chính có nhiều biến động. Tuy nhiên, hiệu quả của chính sách còn phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài, đặc biệt là những xung đột kinh tế và chính trị trên thế giới có thể tác động mạnh đến thị trường ngoại hối và dòng vốn vào Việt Nam", ông Huy nói.

Theo ông Huy, mặc dù Ngân hàng Nhà nước đang kiểm soát tốt tình hình trong nước, nhưng chính sách tiền tệ vẫn đối mặt với những yếu tố khó lường từ kinh tế và địa chính trị toàn cầu

Ông Huy dự báo, nếu lạm phát toàn cầu hạ nhiệt, Fed và các nước lớn bắt đầu giảm lãi suất, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục giữ chính sách tiền tệ linh hoạt. Theo đó, tỷ giá USD/VNĐ có thể ổn định, giúp Ngân hàng Nhà nước duy trì mặt bằng lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng.

Với kịch bản xấu hơn, nếu Fed giữ lãi suất cao lâu hơn dự kiến và xung đột địa chính trị leo thang, Ngân hàng Nhà nước có thể phải siết lại chính sách tiền tệ, ngừng giảm lãi suất và thậm chí phải nâng lãi suất để bảo vệ VNĐ. Theo đó, tỷ giá có thể biến động mạnh, buộc Ngân hàng Nhà nước phải can thiệp bằng cách bán USD từ dự trữ ngoại hối.

Ngọc Mai