Hành hung nhân viên y tế: Không thể để những kẻ sai trái 'lẩn vào đám đông', không bị trừng phạt

Thực trạng nhân viên y tế bị hành hung đang gióng lên hồi chuông báo động - Ảnh minh họa

Nỗi đau của người "cứu người bị đánh"

"Nhân viên y tế bị hành hung ngay tại nơi mình đang cứu người là điều thực sự buồn và đau lòng", GS.TS. Nguyễn Văn Kính chia sẻ.

Ông nhấn mạnh, những vụ việc này khiến đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng luôn trong tâm thế lo lắng, bất an khi làm nhiệm vụ. "Khi người thầy thuốc đang tập trung trí tuệ, toàn lực để cứu một sinh linh mà lại bị đánh từ phía sau, gục xuống - lúc đó còn ai để cứu người nữa?", ông nói.

Theo Giáo sư, hành vi hành hung nhân viên y tế không chỉ đe dọa tính mạng, sức khỏe của bác sĩ, điều dưỡng và các bệnh nhân khác, mà còn gây bất ổn an ninh bệnh viện, tổn thương tâm lý và làm suy giảm tinh thần của người thầy thuốc.

Từ đầu năm đến nay, đã có ít nhất 6 vụ hành hung nhân viên y tế được ghi nhận. Theo GS.TS. Nguyễn Văn Kính, đây là dấu hiệu đáng lo ngại về mối quan hệ giữa thầy thuốc - người bệnh.

"Trong khám chữa bệnh, yếu tố cốt lõi vẫn là y đức và y nghiệp của người thầy thuốc. Nhưng song song, người bệnh và thân nhân cũng phải tôn trọng người đang cứu chữa mình. Nếu hai bên không tôn trọng nhau, xung đột xảy ra là điều khó tránh", ông nói.

GS.TS. Nguyễn Văn Kính, Phó Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương

Giáo sư Kính dẫn chứng, trong xã hội hiện nay, nhiều vụ bạo lực nổ ra chỉ vì những lý do rất nhỏ, thậm chí vô cớ. "Chỉ vì một ánh nhìn, một hiểu lầm, người ta sẵn sàng lao vào đánh nhau, thậm chí dẫn đến chết người. Vì thế, việc tôn trọng con người, đặc biệt là tôn trọng người thầy thuốc khi họ đang cứu người, là điều vô cùng quan trọng".

Bạo hành y tế - hệ quả của nhiều nguyên nhân

Theo GS.TS. Nguyễn Văn Kính, muốn hiểu đúng vấn đề, phải nhìn từ hai phía: khách quan và chủ quan. Về khách quan, ông cho rằng sự phát triển song song giữa y tế công lập và y tế tư nhân trong cơ chế thị trường tạo nên những so sánh khập khiễng.

"Y tế tư nhân hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, lấy lợi nhuận làm mục tiêu, có thể đầu tư mạnh cho máy móc, dịch vụ, bảo vệ, luật sư... Trong khi đó, y tế công lập mang tính nhân đạo, phục vụ đa số người dân, chủ yếu dựa vào bảo hiểm y tế. So sánh giữa hai hệ thống này dễ dẫn đến kỳ vọng lệch lạc và gây mâu thuẫn", ông phân tích.

Ở khối công lập, nhân viên y tế thường thiếu lực lượng bảo vệ, thiếu sự hỗ trợ tức thì khi xảy ra xung đột, nên rủi ro bị hành hung cao hơn.

Về yếu tố chủ quan, ông thẳng thắn nhìn nhận: "Nhân viên y tế cũng là con người, cũng có lúc mệt mỏi, căng thẳng nên đôi khi ứng xử chưa thật nhẹ nhàng. Có khi chính sự thiếu kiềm chế từ cả hai phía khiến xung đột bùng phát".

Đặc biệt, trong môi trường cấp cứu, sự hiểu lầm rất dễ xảy ra. "Nguyên tắc của cấp cứu là phải phân loại bệnh nhân theo mức độ nguy kịch. Ai nguy cơ tử vong cao, chảy nhiều máu phải xử lý ngay, còn những trường hợp nhẹ hơn thì theo dõi. Nhưng nhiều người không hiểu điều đó, thấy người đến sau được khám trước thì bức xúc, nghĩ rằng bị đối xử bất công. Thực tế, trong cấp cứu, việc ưu tiên là để cứu mạng người, chứ không phải thiên vị ai cả", ông phân tích.

Với đặc thù chi phí thấp và phạm vi phục vụ rộng, hệ thống y tế công lập là nơi tiếp nhận đông đảo người dân từ nhiều tầng lớp xã hội khác nhau. Sự khác biệt về trình độ nhận thức, tâm lý và văn hóa ứng xử khiến nguy cơ xảy ra xung đột, hành vi thiếu kiềm chế cũng cao hơn. Do đó, các vụ việc hành hung nhân viên y tế thường tập trung chủ yếu ở bệnh viện công - nơi luôn trong tình trạng quá tải và áp lực lớn về nhân lực, cơ sở vật chất.

Cần giải pháp đồng bộ

Để ngăn chặn và giảm thiểu tình trạng bạo hành trong y tế, GS.TS. Nguyễn Văn Kính cho rằng cần những giải pháp đồng bộ từ cơ quan quản lý, các bệnh viện và chính người dân.

"Trước hết, phải điều tra, xử lý triệt để các vụ hành hung nhân viên y tế, không thể để những kẻ sai trái 'lẩn vào đám đông' mà không bị trừng phạt", ông nhấn mạnh. Hiện nhiều vụ việc chỉ bị xử lý ở mức "gây rối trật tự công cộng" và phạt hành chính, điều đó chưa đủ sức răn đe.

Bên cạnh đó, cần có quy định pháp lý rõ ràng về bảo vệ an ninh bệnh viện, chế độ đãi ngộ, bồi thường, khen thưởng cho nhân viên y tế bị thương hoặc hy sinh khi làm nhiệm vụ; đồng thời, nâng cao nhận thức cộng đồng về nguyên tắc cấp cứu và văn minh ứng xử trong môi trường bệnh viện.

Thùy Dung