Hành trình 10 năm chuyển giao tri thức, nâng tầm nguồn nhân lực của Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại Lào Cai

Là một tỉnh biên giới giáp ranh với Trung Quốc, có lợi thế giao thương buôn bán nhưng với đặc thù địa hình chia cắt, điều kiện phát triển không đồng đều; cùng với đó là sự khan hiếm về nguồn lao động chất lượng cao thực sự là một bài toán cần phải có lời giải.

Từ nhu cầu thực tiễn đến nền tảng khoa học ứng dụng

Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại tỉnh Lào Cai được thành lập ngày 24/12/2015, trong bối cảnh không chỉ tỉnh Lào Cai mà cả khu vực Tây Bắc đứng trước yêu cầu cấp bách về đào tạo nguồn nhân lực có trình độ, am hiểu địa bàn, có khả năng làm việc trong điều kiện đặc thù của vùng cao và biên giới.

Với yêu cầu đó nên ngay, Phân hiệu đã xác định khoa học – công nghệ và đào tạo gắn với thực tiễn là hướng đi xuyên suốt.

Không lựa chọn mô hình đào tạo xa rời nhu cầu địa phương, Phân hiệu Đại học Thái Nguyên từ khi thành lập đã tập trung phát triển các ngành học thiết yếu như nông nghiệp, tài nguyên – môi trường, du lịch, giáo dục, kinh tế, kinh tế số và ngôn ngữ Trung Quốc. Từ 4 ngành đào tạo ban đầu, đến nay Phân hiệu đã phát triển lên 10 mã ngành, từng bước hình thành hệ thống đào tạo phù hợp với cơ cấu kinh tế và định hướng phát triển của Lào Cai và khu vực Tây Bắc.

Quy mô đào tạo chính quy hiện đạt trên 3.000 sinh viên, phần lớn là con em các tỉnh miền núi phía Bắc. Riêng năm học 2025 – 2026, Phân hiệu tuyển sinh hơn 1.000 sinh viên, cho thấy sức hút ngày càng rõ nét của mô hình đào tạo gắn với địa phương, nơi người học không chỉ tìm kiếm tấm bằng mà còn tìm thấy cơ hội lập nghiệp ngay trên quê hương mình.

Song song với đào tạo, nghiên cứu khoa học được xác định là “động cơ” thúc đẩy chất lượng. Trong 10 năm qua, Phân hiệu đã chủ trì hơn 100 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, công bố trên 260 bài báo khoa học trong và ngoài nước, biên soạn hàng trăm giáo trình và tài liệu giảng dạy. Điều đáng chú ý là nhiều đề tài không dừng ở nghiên cứu lý thuyết mà được chuyển giao, ứng dụng trực tiếp vào thực tiễn sản xuất và đời sống.

Từ các mô hình nông nghiệp công nghệ cao phù hợp với điều kiện khí hậu vùng núi, giải pháp phát triển du lịch bản địa gắn với bảo tồn văn hóa, đến các nghiên cứu về bảo tồn và phát triển dược liệu, bảo vệ môi trường sinh thái… tại Phân hiệu từng bước khẳng định vai trò là công cụ giải quyết những vấn đề cụ thể của vùng Tây Bắc.

Chuyển giao tri thức – nâng tầm nguồn nhân lực vùng biên

Nếu nghiên cứu khoa học là “sức sống”, thì chuyển giao tri thức chính là cách mà Phân hiệu Đại học Thái Nguyên lựa chọn để lan tỏa sức sống ấy ra cộng đồng. Trong 10 năm (2015 – 2025), Phân hiệu đã đào tạo liên kết gần 3.900 học viên và bồi dưỡng hơn 13.800 lượt học viên, chủ yếu là cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại Lào Cai và các địa phương vùng cao, biên giới.

Trong đó, các chương trình bồi dưỡng, đào tạo ngắn hạn và liên kết không chỉ nâng cao trình độ chuyên môn, mà còn góp phần thay đổi tư duy quản lý, phương thức sản xuất và cách tiếp cận khoa học trong thực tiễn công việc. Đây chính là yếu tố then chốt để nâng tầm chất lượng nguồn nhân lực tại chỗ – điều kiện tiên quyết cho phát triển bền vững vùng biên.

Thành quả là những con số nhưng để đạt được điều đó thì suốt 10 năm qua, Ban Lãnh đạo Phân hiệu đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất. Hiện nay, Phân hiệu có hơn 150 cán bộ, viên chức và người lao động; trong đó đội ngũ giảng viên có trình độ sau đại học chiếm tỷ lệ cao, số lượng tiến sĩ ngày càng tăng. Đây là lực lượng nòng cốt để triển khai đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức trong hiện tại và tương lai.

Không chỉ chú trọng việc giáo dục, Phân hiệu cũng cũng tập trung đầu tư về cơ sở vật chất với tổng kinh phí hơn 458 tỷ đồng trong giai đoạn 2015 – 2025. Khuôn viên rộng gần 20ha, hệ thống giảng đường, phòng học, phòng thí nghiệm và trang thiết bị hiện đại đã tạo điều kiện để hoạt động đào tạo và nghiên cứu ngày càng tiệm cận với chuẩn mực của giáo dục đại học hiện đại.

Phân hiệu cũng tăng cường hợp tác giáo dục với các nền giáo dục hàng đầu như: Trung Quốc, Úc, Mỹ, Israel, Đài Loan, Philippines, Thái Lan… Thông qua trao đổi sinh viên, giảng viên và hợp tác đào tạo, Phân hiệu từng bước xây dựng môi trường học tập hội nhập, giúp người học tiếp cận tri thức mới, phương pháp mới và tư duy toàn cầu.

10 năm từ con số không, thành công bước đầu của Phân hiệu Đại học Thái Nguyên tại tỉnh Lào Cai cho thấy một cách tiếp cận rõ ràng: khoa học không chỉ để nghiên cứu, mà để phục vụ con người; giáo dục đại học không chỉ để đào tạo, mà để nâng tầm nguồn nhân lực và thúc đẩy phát triển vùng.

Từ những phòng thí nghiệm, giảng đường nơi miền biên viễn, tri thức đã và đang được chuyển giao vào sản xuất, quản lý và đời sống. Chính điều đó tạo nên “sức sống” bền bỉ cho Phân hiệu – một mô hình giáo dục đại học gắn với khoa học ứng dụng, gắn với địa phương đã thực sự “nở hoa” và thu những quả ngọt bước đầu trong sự phát triển bền vững của vùng biên giới Tây Bắc ở hiện tại và tương lai.

P.V