Hành trình chinh phục tri thức bằng đam mê

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân trao Huân chương Lao động hạng hạng Ba cho em Lý Bá Khôi (thứ 4 từ trái sang).

Ít ai biết rằng khi còn là học sinh Trường THCS Trưng Vương (Hà Nội), Lý Bá Khôi từng là thành viên đội tuyển Toán. Chỉ đến năm lớp 9, em mới chủ động xin chuyển sang học Vật lý – không phải vì phong trào hay thành tích, mà đơn giản bởi “càng học càng thấy yêu thích”. Với Khôi, Vật lý không chỉ là những công thức khô khan mà là chìa khóa giúp em hiểu sâu hơn về thế giới xung quanh, lý giải các hiện tượng đời sống bằng tư duy khoa học logic và chặt chẽ.

Có nền tảng Toán học tốt, Khôi không gặp nhiều bỡ ngỡ khi chuyển hướng. Quan trọng hơn, em may mắn được thầy cô tận tình hướng dẫn, sẵn sàng giải thích cặn kẽ từng thắc mắc. Chính sự dẫn dắt đó càng nuôi dưỡng niềm hứng thú học tập. Trong những giờ rảnh, Khôi tự tìm tòi, nghiên cứu, giải các bài tập khó mà không coi đó là áp lực. Việc học với em giống như một hành trình khám phá hơn là nhiệm vụ phải hoàn thành.

Bước ngoặt tiếp theo đến khi Khôi thi đỗ vào Trường THPT Khoa học Tự nhiên (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội). Môi trường học tập với những bạn bè giỏi giang, cá tính, năng động đã giúp em nhanh chóng hòa nhập. Ở đó, Khôi cùng bạn bè thể hiện đúng tinh thần “học hết sức, chơi hết mình”. Các em học tập nghiêm túc, nhưng cũng không bỏ quên thể thao, hoạt động tập thể và những niềm vui rất đời thường của tuổi trẻ.

Gia đình luôn đồng hành và ủng hộ mọi quyết định của Khôi.

Chia sẻ về cách đồng hành cùng con, chị Nguyễn Thị Thu Hà – mẹ của Khôi – thẳng thắn cho biết, gia đình không đặt áp lực thành tích lên con. "Khi học tiểu học và những năm đầu THCS, Khôi không phải là học sinh nổi bật nhất trong lớp về học tập. Khi Khôi bắt đầu vào lớp 1, vì bận chăm con thứ hai mới sinh, tôi không có nhiều thời gian để kèm cặp, hướng dẫn Khôi học bài. Nhưng tôi nhận thấy có tình trạng mẹ kiểm tra bài tập con mới làm, không thì thôi. Vậy là tôi quyết định nói với con: Việc học là của con, kể cả khi thầy cô có nhắn rằng con chưa làm bài, đó là trách nhiệm của con chứ không phải lỗi của mẹ”, chị Hà nói. Gia đình tuyệt đối không làm hộ con, không can thiệp sâu vào việc học, mà chỉ định hướng, khuyến khích và tạo điều kiện. Chị cũng luôn nhắc nhở con về mỗi quyết định, lựa chọn của mình phải suy nghĩ thật kỹ và đã là lựa chọn thì con phải có trách nhiệm với chính mình.

Sự tự do có kiểm soát ấy giúp Khôi hình thành ý thức tự giác rất sớm. Em chủ động tìm sách, tự luyện các đề thi học sinh giỏi, kiên trì giải cho đến khi tìm ra lời giải. Gặp bài khó, Khôi không bỏ cuộc, mà xem đó là thử thách cần vượt qua.

Điểm đặc biệt trong hành trình gắn bó với môn Vật lý của Khôi là em chỉ học với các thầy cô ở trường, từ thầy cô giáo dạy trên lớp chính khóa đến các thầy cô dạy đội tuyển. Thời gian còn lại Khôi tự học nên em không bị áp lực về mặt thời gian, thậm chí dù trong thời gian cuối cấp, khi tham gia đội tuyển học sinh giỏi... Khôi vẫn không vắng mặt trong những chuyến du lịch khám phá cùng gia đình hay các chuyến đi chơi cùng bạn bè thân thiết.

Khôi (ngoài cùng bên trái) hiện đang theo học lớp Cử nhân khoa học tài năng Vật lý, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Ở nhà, Khôi duy trì nếp sống cân bằng. Em phụ giúp bố mẹ việc nhà, tự sắp xếp thời gian học tập, rèn luyện sức khỏe. Gia đình không khuyến khích con học lệch hay “đóng khung” trong sách vở, mà tạo điều kiện để Khôi tham gia các câu lạc bộ hè, chơi thể thao, đi thư viện, du lịch cùng gia đình. Những chuyến đi khám phá ẩm thực, những buổi đi bộ, bơi lội hay đơn giản là câu hỏi quen thuộc của mẹ mỗi chiều “hôm nay con muốn ăn gì?” đã tạo nên sự gắn kết, giúp con trẻ cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng.

Đặc biệt, gia đình chị Hà luôn thống nhất quan điểm: con được quyền mơ ước, được quyền lựa chọn con đường của mình, nhưng phải tự chịu trách nhiệm với mọi quyết định. Nếu Khôi chọn học trong nước hay du học, theo đuổi nghiên cứu hay kỹ thuật, gia đình đều ủng hộ – miễn đó là điều em thực sự yêu thích.

Với hai huy chương bạc APhO và IPhO, Lý Bá Khôi không chỉ được ghi nhận là một học sinh xuất sắc, mà còn là hình ảnh tiêu biểu của một thế hệ trẻ sống có trách nhiệm, học tập bằng đam mê và trưởng thành trong sự đồng hành đúng mực của gia đình. Hành trình của em cho thấy: khi trẻ được tin tưởng, được tự do lựa chọn và được hướng dẫn để tự chịu trách nhiệm, khát vọng chinh phục tri thức sẽ nảy nở một cách bền vững và tự nhiên.

Thu Hương