Hành trình trên quỹ đạo và những góc nhìn truyền cảm hứng từ vũ trụ của phi hành gia NASA

Tàu vũ trụ Soyuz MS-26 hạ cánh gần thành phố Zhezkazgan, Kazakhstan hôm 19.4, đưa phi hành gia NASA Don Pettit cùng hai nhà du hành vũ trụ Roscosmos Alexey Ovchinin và Ivan Vagner trở về Trái đất - Ảnh: NASA

Theo CNN, chuyến bay đưa ông hạ cánh an toàn tại Kazakhstan vào hôm 19.4 cùng với hai đồng đội người Nga - Alexey Ovchinin và Ivan Vagner của Roscosmos (Cơ quan Vũ trụ Nga), kết thúc sứ mệnh kéo dài 220 ngày trên ISS. Đặc biệt, chỉ một ngày sau khi trở về, ông đón sinh nhật lần thứ 70 - đánh dấu một cột mốc đáng nhớ trong sự nghiệp và cuộc đời mình.

Là người đã 4 lần bay vào không gian, Don Pettit không chỉ là nhà khoa học, mà còn là một người kể chuyện bằng hình ảnh. Trong suốt hành trình mới nhất, ông tiếp tục thể hiện tình yêu với nhiếp ảnh thiên văn - ghi lại những khung hình đầy cảm hứng từ ngoài quỹ đạo, nơi góc nhìn về Trái đất trở nên hoàn toàn khác biệt.

Các thành viên hỗ trợ nhiệm vụ đưa phi hành gia Don Pettit của NASA đến lều y tế, không lâu sau khi ông hạ cánh - Ảnh: NASA

Góc nhìn vượt khỏi Trái đất

Từ mái vòm đặc biệt của trạm vũ trụ - nơi được lắp 7 cửa sổ để ngắm nhìn hành tinh xanh - Pettit đã chụp lại những khoảnh khắc kỳ vĩ nhất của Trái đất và không gian. Với ông, nhiếp ảnh không chỉ đơn thuần là nghệ thuật ghi hình, mà còn là một cách để chia sẻ một “góc nhìn ngoài Trái đất” với tất cả chúng ta.

Khi Trạm Vũ trụ Quốc tế lướt qua ở độ cao 413km phía trên hồ Michigan vào tháng 10.2024, phi hành gia kỳ cựu Don Pettit của NASA đã ghi lại một khoảnh khắc ngoạn mục: bức ảnh phơi sáng lâu cho thấy ánh đèn rực rỡ của các thành phố trải dài khắp mặt đất, hòa quyện với sắc đỏ và xanh lục của cực quang nhảy múa trên tầng khí quyển. Bức ảnh không chỉ là một kiệt tác thị giác, mà còn là minh chứng sống động cho vẻ đẹp siêu thực của Trái đất nhìn từ không gian - Ảnh: Don Pettit/NASA

“Trái đất đã đẹp khi bạn đứng trên mặt đất, nhưng từ không gian, nó cũng rực rỡ và choáng ngợp không kém. Khó mà nói đâu là góc nhìn đẹp hơn - vì mỗi nơi đều mang lại vẻ đẹp riêng. Nhưng không gian cho ta một cơ hội quý giá để ngắm nhìn Trái đất từ một cách hoàn toàn mới”, Pettit chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn từ ISS với nhà vật lý thiên văn Neil deGrasse Tyson vào ngày 3.4.2025.

Dải Ngân hà hiện ra phía sau đường chân trời của Trái đất trong bức ảnh được Don Pettit chụp vào ngày 3.2, sử dụng máy ảnh cài đặt chế độ ánh sáng yếu và phơi sáng lâu khi Trạm vũ trụ quốc tế bay ở độ cao 417km phía trên biển Coral, ngoài khơi bang Queensland của Úc - Ảnh: Don Pettit/NASA

Pettit cho biết ông luôn tìm cách tạo ra bố cục ảnh độc đáo, khác với các góc nhìn truyền thống lấy Trái đất làm trung tâm. Những bức ảnh của ông thường kết hợp đường cong chân trời, dải khí quyển mỏng manh, cùng với những hình ảnh thiên văn rực rỡ - tạo nên một không gian vừa khoa học, vừa nghệ thuật.

“Cốc không trọng lực” đầu tiên trên thế giới

Không chỉ dừng lại ở nhiếp ảnh, Don Pettit còn là người sáng chế ra vật dụng đầu tiên được cấp bằng sáng chế trong môi trường không gian: chiếc “Cốc không trọng lực” (capillary cup). Với thiết kế dựa trên hiện tượng mao dẫn, chiếc cốc giúp các phi hành gia uống đồ uống trong điều kiện không trọng lực một cách dễ dàng và gọn gàng - một phát minh nhỏ nhưng thiết thực trong cuộc sống thường nhật trên quỹ đạo.

Phát minh này thể hiện tinh thần khám phá và sáng tạo của Pettit - người luôn nhìn không gian như một phòng thí nghiệm khổng lồ, nơi bất kỳ điều gì cũng có thể trở thành cơ hội để hiểu biết sâu hơn về vũ trụ và chính con người.

Nếu sống cả đời trên quỹ đạo, Trái đất có thể là "cảnh đẹp nhất"

Khi nói về vẻ đẹp của Trái đất, Pettit đặt ra một giả định đầy suy tư: nếu có người sống cả đời ngoài không gian, liệu khi họ trở về, Trái đất có trở thành “khung cảnh đẹp nhất” trong mắt họ?

Câu hỏi này không đơn thuần là triết lý, mà phản ánh cách nhìn của một người đã thực sự sống giữa các vì sao và hiểu rõ sự mong manh nhưng kỳ diệu của hành tinh mà chúng ta đang gọi là nhà. “Không gian làm nổi bật vẻ đẹp của Trái đất. Và khi bạn nhìn nó từ bên ngoài, bạn càng trân trọng nó hơn bao giờ hết”, ông nói.

Bảy tháng - những ký ức bằng ánh sáng

Trong suốt hành trình 7 tháng vừa qua, Don Pettit không chỉ làm nhiệm vụ khoa học mà còn ghi lại hàng trăm bức ảnh về cuộc sống và khung cảnh từ trạm vũ trụ. Mỗi tấm ảnh là một câu chuyện: bầu trời rực sáng với ánh cực quang, những cơn bão cuộn xoáy trên đại dương, hay cảnh bình minh ló rạng phía sau đường cong mỏng manh của khí quyển Trái đất.

Với ông, những bức ảnh này là “ánh sáng của ký ức” - không chỉ ghi lại không gian vật lý, mà còn là cảm xúc, suy tư và sự kính trọng dành cho hành tinh quê hương.

Sau đây là một số góc nhìn đáng nhớ nhất về cuộc sống ngoài không gian mà phi hành gia Pettit đã ghi lại trong 7 tháng qua.

Bức ảnh chụp ngày 13.1 ghi lại một loạt hiện tượng thiên văn ấn tượng, bao gồm dải Ngân hà, ánh sáng hoàng đạo, các vệ tinh Starlink đang bay quanh quỹ đạo và những ngôi sao lấp lánh như các chấm sáng li ti.Dải màu nâu đỏ nổi bật là hiện tượng phát quang khí quyển - ánh sáng phát ra từ tầng khí quyển cao của Trái đất. Phía rìa ảnh còn thấy được tầng khí quyển và ánh sáng Mặt trời sắp ló dạng, trong khi đèn thành phố trên Trái đất hiện lên thành những vệt sáng dài - Ảnh: Don Pettit/NASA

Don Pettit chứng kiến tàu Starship 8 không người lái của SpaceX vỡ tung trong tầng khí quyển cao và rơi trở lại Trái đất vào ngày 6.3 - Ảnh: Don Pettit/NASA

Biển Địa Trung Hải nhìn từ Trạm vũ trụ quốc tế. Ánh nắng phản chiếu trên biển Địa Trung Hải (ảnh hồng ngoại chuyển sang đen trắng), Don Pettit mô tả trong một bài đăng trên Instagram ngày 15.10 năm ngoái. Khi Mặt trời phản chiếu lên đại dương, những chi tiết dưới mặt nước mà ánh sáng thông thường không thể hiện được sẽ lộ ra. Chênh lệch chỉ vài centimet về độ cao mặt nước cũng trở nên rõ ràng, hé lộ các dòng hải lưu ẩn bên dưới - Ảnh: Don Pettit/NASA

Bức ảnh phơi sáng 30 giây của Don Pettit ghi lại một dải ánh sáng xanh bí ẩn phủ lên vùng Thái Bình Dương - Ảnh: Don Pettit/NASA

Không gian không chỉ đơn thuần là màu đen đối với các phi hành gia trên trạm vũ trụ - họ còn có thể nhìn thấy các vì sao, Don Pettit chia sẻ. “Tôi đã mang theo một thiết bị tự chế có khả năng theo dõi, cho phép thực hiện các bức ảnh phơi sáng dài để chụp bầu trời đầy sao", ông Pettit viết trên Instagram - Ảnh: Don Pettit/NASA

Một khung hình từ video tua nhanh thời gian do Don Pettit thực hiện cho thấy động cơ đẩy của tàu hàng SpaceX Dragon khai hỏa sau khi tách khỏi trạm vũ trụ và lùi ra khỏi cổng phía trước của mô đun Harmony. Khi đó, phòng thí nghiệm quỹ đạo đang bay ở độ cao 417km phía trên Thái Bình Dương, về phía tây của Hawaii - Ảnh: Don Pettit/NASA

Vào ngày 27.1.2025, Don Pettit ghi lại một hình ảnh tuyệt đẹp với những sắc màu vũ trụ khi Mặt trời bắt đầu mọc trên Thái Bình Dương. Bức ảnh phơi sáng lâu này cho thấy dải Ngân hà rực rỡ bên trên dải cực quang và ánh phát quang khí quyển đang tỏa sáng gần đường chân trời của Trái đất - Ảnh: Don Pettit/NASA

Vào tháng 10.2024, Don Pettit và phi hành gia NASA Matthew Dominick đã vô cùng sửng sốt khi nhận ra Trạm vũ trụ quốc tế đang bay xuyên qua cực quang. Phi hành gia Pettit chia sẻ trên Instagram. “Chúng tôi không bay phía trên cực quang; chúng tôi đang bay trong lòng cực quang. Và nó đỏ rực như máu. Bị bất ngờ, chúng tôi vội vàng lắp đặt máy ảnh - bốn chiếc cùng lúc - tất cả đều liên tục nhả cửa trập, tạo nên một nhịp điệu dồn dập như nhấn mạnh vào màn trình diễn nghệ thuật của thiên nhiên ngay trước mắt chúng tôi" - Ảnh: Don Pettit/NASA

Trong một đêm tối tháng 11.2024, Don Pettit ghi lại khoảnh khắc những tia sét chói lóa làm hiện rõ các tầng mây xa xôi trên Thái Bình Dương - Ảnh: Don Pettit/NASA

Từ những trải nghiệm chân thực ngoài không gian, Don Pettit mang về không chỉ dữ liệu khoa học, mà còn là những bài học về cách nhìn thế giới rộng lớn hơn. Và đôi khi, chỉ cần một góc nhìn khác, chúng ta sẽ thấy Trái đất - và chính mình - với một vẻ đẹp hoàn toàn mới.

Hoàng Vũ