Hé lộ bằng chứng lâu đời nhất về cách người cổ đại tạo ra lửa
Tại một hố khai thác đất sét cũ gần làng Barnham, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy vệt đất sét bị nung nóng và nhiều rìu tay bằng đá lửa đã bị vỡ do nhiệt, cùng với 2 mảnh quặng pyrit.
Ảnh minh họa. (Nguồn: Shutterstock)
Các nhà khoa học vừa phát hiện bằng chứng lâu đời nhất về cách người cổ đại đã tạo ra lửa tại một địa điểm thuộc hạt Suffolk ở nước Anh ngày nay.
Phát hiện này cho thấy kỹ năng quan trọng trong tiến trình tiến hóa của loài người có thể đã xuất hiện sớm hơn hàng trăm nghìn năm so với những hiểu biết trước đây.
Tại một hố khai thác đất sét cũ gần làng Barnham, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy vệt đất sét bị nung nóng và nhiều rìu tay bằng đá lửa đã bị vỡ do nhiệt, cùng với 2 mảnh quặng pyrit - khoáng chất tạo tia lửa khi gõ vào đá lửa.
Theo nhóm khảo cổ, những người cổ đại ở đây hẳn đã mang pyrit theo để chủ động tạo ra lửa. Nếu điều này là đúng, thời kỳ loài người tạo ra lửa được đẩy sớm lên khoảng 415.000 năm so với mốc 50.000 năm từ bằng chứng thu được tại Pháp vốn được coi là lâu đời nhất trước đó.
Khả năng kiểm soát lửa được xem là một cột mốc quan trọng trong quá trình tiến hóa của loài người. Lửa không chỉ giúp nấu chín thức ăn và bảo vệ khỏi thú dữ, mà còn cung cấp nhiệt để các nhóm săn bắn hái lượm sống sót ở những vùng lạnh hơn, như tại Anh.
Việc nấu chín thức ăn giúp loại bỏ mầm bệnh và độc tố từ thịt, các loại củ, rễ; đồng thời làm thực phẩm mềm hơn, dễ tiêu hóa và giải phóng năng lượng cho phát triển của não bộ.
Ngoài ra, lửa cũng đóng vai trò trong tiến hóa xã hội. Trại lửa ban đêm tạo không gian tụ họp, giao tiếp, kể chuyện và phát triển ngôn ngữ cùng các hệ thống tín ngưỡng.
Phân tích địa tầng và các phát hiện khảo cổ xung quanh cho thấy những người tạo ra hố lửa tại Barnham nhiều khả năng là người Neanderthal thời kỳ đầu - họ hàng gần của loài người hiện đại. Dù không tìm thấy hóa thạch người tại chỗ, các bằng chứng cách đó chưa đầy 160km cho thấy người Neanderthal đã sinh sống trong khu vực vào giai đoạn tương ứng.
Các bằng chứng từ châu Phi cũng cho thấy, cách đây hơn 1 triệu năm, con người từng sử dụng lửa tự nhiên từ cháy rừng hoặc sét đánh, nhưng không có bằng chứng cho việc họ tự tạo ra lửa.
Các nhà nghiên cứu đã dành 4 năm kiểm tra kỹ lưỡng để xác nhận rằng vệt lửa tại Barnham là do con người tạo ra, với các xét nghiệm hóa địa chất cho thấy lửa đã được tạo ra có chủ ý, với dấu hiệu đất bị nung tới hơn 700°C và dấu vết sử dụng lửa lặp lại cùng một vị trí.
Phát hiện này không chỉ làm sáng tỏ khả năng trí tuệ và sự khéo léo của người Neanderthal, mà còn mở rộng hiểu biết về những cột mốc quan trọng trong quá trình tiến hóa của loài người./.
