Hé lộ mẫu tên lửa đạn đạo uy lực có thể giúp Nga lập tức trả đũa Mỹ hậu INF

Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) được Mỹ ký với Liên Xô, nay là Nga từ năm 1987, cấm hai nước sản xuất, vận hành tên lửa phóng từ mặt đất có tầm bắn 500-5.500km. Năm ngoái, Mỹ cáo buộc Nga triển khai tên lửa hành trình phóng từ mặt đất 9M729 Novator có tầm bắn hơn 500km rồi lấy đây làm cớ chính thức rút khỏi thỏa thuận từ ngày 2-8.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: RT

Hơn 2 tuần sau, Mỹ ngày 18-8 bất ngờ khai hỏa một tên lửa hành trình có tầm bắn gần 1.000km, tức bị cấm bởi INF, khiến cả thế giới choáng váng. Nga lên án động thái này và cho rằng Mỹ đã chuẩn bị từ lâu cho việc rút khỏi INF.

Hôm 23-8, Tổng thống Nga Vladimir Putin yêu cầu Bộ Quốc phòng và các cơ quan khác của Nga phân tích mối đe dọa từ vụ thử tên lửa tầm trung mới đây của Mỹ để có phương án trả đũa tương xứng. Theo nhà lãnh đạo Nga, tuy đáp trả Mỹ, nhưng Moscow "không muốn và sẽ không tham gia một cuộc chạy đua vũ trang tàn khốc, tốn kém".

Các chuyên gia nói rằng người Nga hoàn toàn có cơ sở để làm như vậy bởi nước này có rất nhiều tên lửa uy lực, nhưng đã bị giới hạn tính năng để tuân thủ INF. Những gì Moscow cần làm lúc này chỉ đơn giản là khai mở tính năng của chúng.

Siêu tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander

"Tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander bị cắt giảm tầm bắn chỉ còn 480 km theo yêu cầu của INF. Giờ đây, khi rào cản đã bị phá bỏ, không còn gì ngăn cản các nhà thiết kế Nga khôi phục tính năng kỹ thuật thực sự của chúng", RT ngày 26-8 dẫn lời chuyên gia quân sự nổi tiếng của Nga Viktor Murakhovsky thông báo.

Tên lửa Iskander của Nga. Ảnh: V.Kuzmin

Cũng theo ông Viktor Murakhovsky, việc khai mở những tính năng của Iskander đối với Nga là "phương án bất đối xứng với chi phí rẻ và hiệu quả cao nhất".

Xuất hiện lần đầu từ năm 1996 và biên chế cho quân đội Nga vào năm 2006, tổ hợp tên lửa đạn đạo chiến thuật 9K720 Iskander được thiết kế để thay thế các tên lửa chiến thuật Tochka-U lỗi thời, với khả năng tấn công chính xác mục tiêu trong tầm bắn từ 50-480km.

Iskander hoạt động theo nguyên tắc bán đạn đạo, có trần bay 50km và hồi quyển để lao vào mục tiêu với quỹ đạo độc đáo. Iskander sở hữu khả năng tàng hình và phòng thủ chủ động để đánh lừa radar đối phương, biến nó thành một trong những loại vũ khí răn đe hiếm hoi đủ sức xuyên thủng mọi hệ thống phòng thủ tên lửa trên thế giới.

Tầm bắn 500km của Iskander bao trùm một phần lãnh thổ châu Âu. Ảnh: ITN

Mỗi tên lửa Iskander phiên bản đầu có trọng lượng khoảng 4 tấn, dài 7,3m, đường kính thân 0,92m, tốc độ bay trên Mach 7 (9000-9500km/h). Riêng phiên bản Iskander-M được trang bị các đầu dò điện tử, để kết hợp với hình ảnh từ máy bay chỉ huy trên không (AWACS) giúp nó đánh trúng mục tiêu di động với sai số chưa đầy 3m.

Về hỏa lực, đạn tên lửa Iskander có thể mang theo các loại đầu đạn như đạn nổ mảnh, đạn chùm, nhiệt áp, xuyên phá hầm ngầm và xung điện từ (EMP) hay đầu đạn hạt nhân.

Moscow hiện sở hữu trên dưới 100 tổ hợp Iskander, triển khai dọc đất nước và ở Kaliningrad – vùng lãnh thổ nằm giữa Litva và Ba Lan. Với uy lực khủng của Iskander, Nga tự tin rằng đây là loại vũ khí răn đe hữu hiệu khiến các đối thủ buộc phải cân nhắc kỹ nếu muốn gây hấn.

Năm ngoái, chính Viktor Murakhovsky từng khẳng định các nước khác trên thế giới sẽ không thể chế tạo ra một loại tên lửa có tính năng tương tự hệ thống Iskander của Moscow trước năm 2025.

Hỏa thần Kalibr

Trong vụ thử tên lửa của Mỹ ngày 18-8, các quan chức Lầu Năm Góc từng thừa nhận rằng mẫu tên lửa được khai hỏa chính là phiên bản mặt đất của tên lửa hành trình Tomahawk, còn được gọi là “sứ giả chiến tranh” của người Mỹ. Để đáp trả vụ thử nói trên, việc sử dụng Iskander có vẻ là hơi “dư sức”. Ứng cử viên lớn nhất hiện nay cho cuộc phóng thử này là hệ thống tên lửa đa năng Kalibr.

Tàu chiến Nga khai hỏa Kalibr trên biển Địa Trung Hải vào mục tiêu ở Syria. Ảnh: RT

Năm 2015, một tuần sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự ở Syria, quân đội Nga đã gây chấn động thế giới khi nã một loạt hơn 20 tên lửa hành trình Kalibr vào các mục tiêu của IS, đánh dấu lần thực chiến đầu tiên của loại tên lửa này.

Loạt tên lửa được bắn đi từ tàu chiến trên biển Caspian, bay qua không phận Iran và Iraq, trước khi đánh trúng nhiều mục tiêu IS trong lãnh thổ Syria từ khoảng cách 1.500 km với sai số chưa tới 3m. Đòn tấn công bất ngờ và hiệu quả ngoài sức tưởng tượng đã biến Kalibr thành nỗi khiếp sợ của đối phương.

Theo Sputnik, Kalibr là loại tên lửa hành trình đặc biệt được thiết kế cho cả tàu ngầm tấn công hiện đại cũng như tàu chiến mặt nước của Hải quân Nga. Tuy nhiên, nó cũng có thể được hoán cải để khai hỏa từ các bệ phóng mặt đất, giống những gì Mỹ đang thực hiện.

Tên lửa Kalibr được triển khai lên tàu ngầm. Ảnh: RT

Kalibr có nhiều mẫu đạn, gồm 3M-14T, 3M-14E, 3M-54E và 3M-54E-1 cho tàu ngầm, tàu nổi và phòng thủ bờ biển. Trong đó, đáng chú ý nhất là biến thể 3M-14T được bắn từ tàu nổi có tầm hoạt động lên đến 2.500km, mang đầu nổ nặng 400kg và bay ở vận tốc cận âm, khá giống tên lửa Tomahawk của Mỹ. Các biến thể còn lại thường có tầm bắn từ 200 đến 660km, nhưng bay ở tốc độ cao (lên đến Mach 3).

Kalibr sử dụng các hệ thống dẫn đường bằng định vị vệ tinh GLONASS, dẫn đường quán tính và radar chủ động ARGS-14E kèm theo một hệ thống đo độ cao và khớp ảnh địa hình giúp nó tự điều chỉnh đường đi theo thực địa và bám sát mặt đất cũng như mặt nước để tránh sự phát hiện của radar đối phương.

Theo một số nguồn tin quân sự, khi cách mục tiêu khoảng 60 km, hệ thống điều khiển của tên lửa sẽ tách đầu đạn khỏi phần thân chính, sau đó động cơ nhiên liệu rắn sẽ đẩy quả đạn tới mục tiêu ở tốc độ 3.600 km/h, khiến việc đánh chặn trở nên cực kỳ khó khăn.

Quân bài bí mật mang tên 9M728 và 9M729

Cách đây hơn 2 năm, các nguồn tin quân sự của Nga lần đầu tiết lộ Moscow đang phát triển biến thể tên lửa hành trình mang định danh Iskander-K, trang bị đạn 9M728 có tầm bắn 500 km. Đáng chú ý, mẫu đạn tên lửa 9M728 là phiên bản mặt đất của tên lửa hành trình Kalibr, được quân đội Nga thử nghiệm thành công vào tháng 8-2018 với trần bay 6 km, tầm bắn 500 km và có thể tự điều chỉnh hướng bay.

Hình ảnh tên lửa, được cho là 9M728, khai hỏa trong tập trận. Ảnh: Getty

Có thể nói, Iskander và Kalibr đều có những ưu điểm riêng và người Nga đã cho thấy sự táo bạo và khả năng của họ trong việc tích hợp các ưu thế đó vào cùng một bệ phóng tên lửa. Tuy nhiên, thay vì để nguyên tầm bắn hàng ngàn km, Nga đã giới hạn nó xuống dưới 500km để không vi phạm INF.

Theo RBTH, đạn 9M728 có hình dáng gọn gàng hơn đạn tên lửa thông thường của Iskander với chiều dài lớn, hẹp ngang, giống tên lửa Kalibr. Moscow cho hay mẫu tên lửa này được trang bị cho các tổ hợp Iskander-M nhằm tăng uy lực và lựa chọn tác chiến cho các chỉ huy.

Tên lửa 9M728 và phiên bản đạn truyền thống trên xe phóng Iskander. Ảnh: ITN

Tuy nhiên, mẫu vũ khí này lại được các nước phương Tây nói rằng chúng được chế tạo làm bước đệm cho phiên bản cải tiến 9M729 có độ chính xác cao và đầu đạn lớn hơn, và tầm bắn tới 5.000 km, tức vi phạm điều khoản INF.

Các chuyên gia quân sự phương Tây không ít lần bày tỏ lo ngại với 9M728 và 9M729, khi chúng có thể xuyên thủng các lá chắn hiện đại nhờ hành trình bay phức tạp. Hồi tháng 4-2018, Tướng John Hyten, chỉ huy Bộ Tư lệnh Chiến lược Mỹ, từng thừa nhận 9M729 có thể đánh bại mọi lá chắn phòng thủ của Mỹ và đồng minh châu Âu, nhất là khi phóng với số lượng lớn.

Thiện Minh