Hệ lụy từ việc điều trị lao không tuân thủ theo chỉ định

Lao chủ yếu lây qua đường hô hấp và bất kể ai cũng có thể mắc lao.

Nhiều năm qua, Việt Nam vẫn là một trong những nước có số người mắc lao cao nhất toàn cầu và là nước có gánh nặng bệnh lao kháng thuốc thuộc tốp cao trên thế giới. Trung bình mỗi năm, cả nước ghi nhận hàng trăm nghìn người mắc lao mới và hàng chục nghìn người tử vong do lao. Đáng chú ý, trong số bệnh nhân lao mới, có khoảng 4-5% lao đa kháng thuốc và chiếm khoảng 15% trong nhóm đã từng điều trị.

Bác sĩ CKII Hoàng Văn Cường, Trưởng Khoa Nội 2, Bệnh viện Phổi Thái Nguyên, chia sẻ: Việc điều trị lao lâu nay vẫn gặp nhiều khó khăn, do thời gian điều trị thường kéo dài nên nhiều người đã không đủ kiên trì để tuân thủ đúng chỉ định dùng thuốc của bác sĩ. Đơn cử như trong giai đoạn điều trị tấn công thường mất từ 2-3 tháng để tiêu diệt nhanh số lượng lớn vi khuẩn có trong các vùng tổn thương, ngăn chặn các vi khuẩn lao đột biến kháng thuốc, thì có những người mới điều trị được 2-3 tuần đã đòi ra viện.

Khi về nhà, những người bệnh tiếp tục buộc phải uống thuốc ở giai đoạn duy trì thì lại không theo chỉ định của bác sĩ như: Uống không đủ liều, không liên tục, không đúng giờ, lúc nhớ, lúc quên, có người thấy khỏe hơn còn tự ý bỏ thuốc. Vì thế nguy cơ nhờn thuốc, kháng thuốc hoặc tái phát bệnh sau một thời gian ở những người bệnh này là rất lớn. - bác sĩ CKII Hoàng Văn Cường

Thời gian điều trị đối với bệnh nhân lao thông thường kéo dài từ 6-12 tháng, thì những trường hợp lao kháng thuốc, thời gian điều trị thường lên tới 20 tháng liên tục, thậm chí lâu hơn. Cũng chính vì thời gian điều trị kéo dài nên tất cả những người điều trị lao đều gặp tác dụng phụ của thuốc, nhưng phần lớn đều ở mức độ nhẹ và có thể được giải quyết bằng thuốc điều trị triệu chứng. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân đã có sẵn bệnh về gan, thận, gút, dị ứng… thì tình trạng bệnh có thể nặng lên.

Khi tiếp xúc với người mắc lao, mọi người bắt buộc phải đeo khẩu trang.

Chị Hầu Tú Q., ở xã Văn Hán (Đồng Hỷ), 24 tuổi, một trong những bệnh nhân tái mắc lao lần 2, đang điều trị tại Bệnh viện Phổi Thái Nguyên, chia sẻ: Tôi bị lao từ năm 16 tuổi. Ngày đó, tôi đi thăm bố của bạn học cùng lớp bị lao. Do thiếu hiểu biết nên tôi đã không đeo khẩu trang, trong khi bản thân có sức khỏe không tốt nên hơn 1 tháng sau, tôi bắt đầu bị ho. Từ ho ít, rồi đến ho nhiều nên gia đình đã đưa tôi đi khám và được kết luận mắc lao.

Ở lần điều trị đầu, tôi nằm viện hơn 1 tháng rồi về nhà tiếp tục uống thuốc. Tuy nhiên, sau 1-2 tháng dùng thuốc tại nhà, thấy sức khỏe ổn ổn nên tôi đã tự ý bỏ thuốc. Gần đây, khi thấy người mệt mỏi, ho nhiều, khó thở, tôi mới vào viện kiểm tra thì lúc đó tôi đã bị tràn khí màng phổi và phải thở ô xy nhiều ngày. Sau gần 45 ngày điều trị, xét nghiệm đờm của tôi đã âm tính với lao. Rút kinh nghiệm lần trước, lần này, tôi sẽ tuyệt đối chấp hành việc uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Bác sĩ CKII Ngô Thị Thu Tiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Thái Nguyên: Đối với những bệnh nhân lao chưa kháng thuốc, chúng tôi luôn khuyên bệnh nhân điều trị đúng thời gian, đủ liều, tuân thủ chặt chẽ các quy định, để vừa tránh được tình trạng kháng thuốc sau này, vừa được chữa khỏi triệt để.

Khác với trước đây, người bị bệnh lao hiện nay đa phần được phát hiện ở giai đoạn sớm, phải dùng các biện pháp xét nghiệm hoặc kỹ thuật cao hơn mới có thể phát hiện được bệnh. Dù vậy, người dân vẫn không nên chủ quan, đừng đợi đến lúc ho nhiều, khó thở mới đi khám, mà chỉ cần sau 2 tuần dùng kháng sinh thông thường, nếu không đỡ thì đã nên đi khám lao. Chỉ khi được phát hiện trong giai đoạn rất sớm thì người mắc lao mới mong khỏi nhanh và triệt để.

Theo ước tính, có khoảng 43-44% dân số Việt Nam nhiễm lao. Tuy nhiên, không phải ai nhiễm lao cũng mắc lao nếu sức khỏe tốt (người lành mang khuẩn). Chính vì thế, một trong những cách phòng chống lao hiệu quả đó chính là có chế độ dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe bản thân. Cùng với đó, hạn chế tiếp xúc với người mắc lao, nếu vẫn phải tiếp xúc thì phải đeo khẩu trang; quan tâm tiêm phòng vắc xin lao cho trẻ ngay từ khi mới sinh ra.

Trẻ cần được tiêm phòng bệnh lao ngay khi mới được sinh ra. Ảnh minh họa

Có thể nói, bệnh lao không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người mắc mà còn có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của cả cộng đồng. Tất cả mọi người đều có thể mắc lao nếu chúng ta không kiểm soát tốt nguồn lây. Nhưng bệnh lao cũng có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.

Chính vì thế, mỗi người dân cần quan tâm đến sức khỏe của mình bằng việc khám sức khỏe định kỳ và khi thấy có các biểu hiện bất thường ho nhiều, khó thở, cần đi khám sớm để được phát hiện kịp thời. Khi đã mắc lao, cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh cho người khác và tuyệt đối phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, nhằm tránh lao kháng thuốc và tái phát, khiến việc điều trị sau này khó khăn, kéo dài.

Cùng với đó, các cơ sở y tế cũng cần có tăng cường khám bệnh tại cộng đồng đối với nhóm có nguy cơ cao để phát hiện kịp thời các ca mắc. Chỉ có như thế thì mới mong số người mắc lao giảm, để tiến tới chấm dứt bệnh lao khỏi cộng đồng.

Hạ Liên