Hệ thống công trình thủy lợi xuống cấp - sản xuất nông nghiệp 'gặp khó'

Trạm bơm Tượng Văn có nhiệm vụ tiêu úng cho 1.600 ha cây trồng ở 3 xã Trường Văn, Tượng Lĩnh và Thăng Bình. Do xây dựng từ năm 1977 nên hệ thống ống dẫn, nhà trạm và máy bơm bị rò rỉ, hư hỏng khá nhiều. Trạm bơm chỉ hoạt động được 4 trong số 8 máy bơm, vì nếu vận hành tất cả các máy bơm với công suất 4000 m3/giờ sẽ làm rung lắc sàn và giàn công tác có thể đổ sập bất cứ lúc nào.

Các hạng mục công trình tại trạm bơm Tượng Văn hiện đã xuống cấp, hư hỏng rất nhiều gây khó khăn cho công tác phục vụ sản xuất.

Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Chi nhánh thủy lợi Nông Cống, các công trình trạm bơm trên địa bàn đơn vị phụ trách đã có nhiều hư hỏng, sạt lở, cán bộ công nhân đã triển khai nhiều biện pháp để đảm bảo phục vụ sản xuất và tiêu úng. Tuy nhiên, về lâu dài rất cần có sự hỗ trợ từ phía các ban , ngành cấp tỉnh để xây mới, sửa chữa các hạng mục lớn.

Báo cáo từ các công ty thủy lợi trên địa bàn tỉnh, trong số 891 trạm bơm tưới, tiêu và tưới tiêu kết hợp có tới 412 trạm bơm đã và đang xuống cấp. Thời gian xây dựng quá lâu, lại thiếu vốn tu bổ, nâng cấp nên khả năng vận hành, cung ứng nước tưới, tiêu luôn bị hạn chế.

Một trở ngại nữa dẫn đến năng lực tưới, tiêu của các công trình không đảm bảo đó là phần lớn kênh mương nội đồng bị bồi lắng, bờ, mái kênh sạt lở, mặt cắt ngang bị biến dạng so với thiết kế. Trong số 610 hồ chứa, 1.023 đập dâng trên địa bàn tỉnh có tới 86 hồ chứa xuống cấp nghiêm trọng, 14 hồ không thể tích được nước và nhiều nơi bị sạt lở, hư hỏng nặng do ảnh hưởng mưa bão.

Ông Khương Bá Luận, Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Sông Chu, cho biết: “Qua rà soát cho thấy, hệ thống công trình thủy lợi xuống cấp sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến công tác phục vụ sản xuất, kênh mương đổ gãy, trạm bơm hư hỏng ở các vị trí trọng yếu nếu không có kinh phí tu bổ sẽ ngày càng xuống cấp và hạn chế rất lớn đối với đảm bảo sản xuất”.

Các công trình kênh mương tại xã Triệu Sơn bị sạt vỡ, xuống cấp, hư hỏng nặng do ảnh hưởng bởi các đợt mưa bão.

Vụ chiêm xuân năm 2025 - 2026, theo dự báo của Chi cục Thủy lợi Thanh Hóa , vùng tưới bằng hồ, đập nhỏ ở khu vực miền núi và trung du Thanh Hóa có khả năng sẽ xảy ra hạn nặng.

Hiện Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị thủy lợi phối hợp với các địa phương rà soát, kiểm tra tình hình nguồn nước để đẩy mạnh công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng; thực hiện triệt để biện pháp tưới tiết kiệm, tưới luân phiên, đẩy mạnh công tác ra quân làm thủy lợi mùa khô, tập trung nạo vét bể xả, trục vớt rác.

Tuy nhiên, về lâu dài, các đơn vị thủy lợi mong UBND tỉnh có phương án dành kinh phí nâng cấp, tu bổ hệ thống các trạm bơm, hồ đập nhằm đảm bảo an toàn và tích nước được nhiều hơn.

Thanh Hường