Hệ thống ngân hàng ghi nhận hơn 30 triệu giao dịch trong một ngày

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng.

Với con số giao dịch “khổng lồ”, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cho biết, việc đảm bảo đảm an ninh ngân hàng, duy trì hoạt động an toàn luôn là vấn đề trọng yếu được ngành Ngân hàng quan tâm.

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng (VNBA) Nguyễn Quốc Hùng, sự kết hợp hài hòa giữa: “Chiến lược - Dữ liệu - Công nghệ - Con người” đặt trên nền tảng quản trị rủi ro và tuân thủ chủ động. Từ đó hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững, đổi mới nhưng an toàn, nhanh nhưng chuẩn mực, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư, mở kết nối nhưng kiểm soát chặt chẽ rủi ro hệ thống.

Thời gian qua, Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái dịch vụ tài chính số, theo đó thanh toán không dùng tiền mặt mở rộng; các mô hình hợp tác giữa ngân hàng - Fintech - nền tảng số tăng trưởng; năng lực phân tích dữ liệu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy được đẩy mạnh trong thẩm định tín dụng, quản lý rủi ro, phòng chống gian lận, tối ưu hóa vận hành, chăm sóc khách hàng đa kênh.

Nhiều tổ chức tín dụng (TCTD) đã chuyển từ số hóa từng quy trình sang thiết kế lại toàn bộ hành trình khách hàng; từ việc “sở hữu dữ liệu rời rạc” sang “quản trị dữ liệu như một tài sản chiến lược”; từ phản ứng thụ động sang dự báo, chủ động gợi mở nhu cầu.

Đến nay, hầu hết dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được số hóa trên các kênh điện tử; nhiều ngân hàng ghi nhận trên 95% giao dịch thực hiện qua kênh số thay vì tại quầy truyền thống. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa 100% (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền, cho vay...).

Đến nay, có gần 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng; giá trị thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) gấp 25 lần GDP. Ông Nguyễn Quốc Hùng nêu ví dụ trong 7 tháng năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch không dùng tiền mặt qua mã QR tăng 66,73% về số lượng và 159% về giá trị.

Việt Nam cũng tiên phong kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào, hướng tới mở rộng trong khu vực châu Á. NHNN là cơ quan với 7 năm liên tiếp dẫn đầu bảng xếp hạng cải cách hành chính của các bộ, cơ quan ngang bộ.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Nguyễn Quốc Hùng: Hướng tới hệ sinh thái ngân hàng số bền vững, đổi mới nhưng an toàn, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư.

Tuy nhiên theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, để đạt tới những “đột phá” năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, Việt Nam cần giải quyết đồng thời nhiều bài toán đan xen: chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu ở quy mô toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất thay vì chồng lớp giải pháp; thiết lập khung quản trị dữ liệu – bảo mật – quyền riêng tư – đạo đức sử dụng dữ liệu nhất quán; tăng cường khả năng liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng với các nền tảng định danh, dữ liệu dân cư, doanh nghiệp, thương mại điện tử, bảo hiểm, viễn thông…

“Các ngân hàng có thể tăng cường việc tiếp cận khách hàng, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ có tính cá nhân hóa cao; đồng thời, tối ưu hóa quy trình phát hiện rủi ro và phòng ngừa gian lận, cải thiện quy trình vay và xử lý hồ sơ vay vốn, tăng cường khả năng dự đoán và phân tích thị trường”, đại diện VNBA cho biết.

Đến nay, nhiều TCTD đã triển khai các giải pháp cho phép khách hàng mở tài khoản thanh toán dựa trên xác thực dữ liệu dân cư; cho phép định danh, xác minh thông tin khách hàng bằng thẻ căn cước công dân gắn chíp hoặc ứng dụng VNeID; làm sạch thông tin khách hàng với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư; tối ưu quá trình cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng, xác thực thông tin đa chiều bằng dữ liệu dân cư…

Thông qua Hội thảo - Triển lãm Smart Banking 2025, TS. Nguyễn Quốc Hùng kỳ vọng sẽ hình thành đồng thuận cao hơn về các ưu tiên chiến lược giai đoạn tới: Hoàn thiện nền tảng dữ liệu dùng chung; mở rộng phạm vi số hóa giá trị gia tăng thay vì chỉ số hóa giao dịch; định hình khung quản trị rủi ro mô hình và dữ liệu; tăng tốc cá nhân hóa có trách nhiệm; củng cố niềm tin khách hàng bằng minh bạch, bảo mật, bảo vệ quyền riêng tư và ứng xử dữ liệu đạo đức.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cho biết, dữ liệu và khách hàng là độc lập, nhưng thực chất không hề tách rời. Không có khách hàng thì không có dữ liệu; và dữ liệu, nếu không được sử dụng, cũng không có giá trị. Đây chính là câu chuyện cốt lõi của ngành Ngân hàng.

Về mặt pháp lý, NHNN là một trong số ít các bộ, ngành ban hành hệ thống các Thông tư để điều chỉnh toàn bộ quá trình thu thập, tổng hợp, phân tích dữ liệu. Trong ngành Ngân hàng, không có bất kỳ dữ liệu nào được thu thập ngoài khuôn khổ pháp lý này, từ hệ thống báo cáo thống kê, giám sát thông tin tín dụng, hệ thống Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia (CIC), phòng chống rửa tiền, đến tất cả các ứng dụng nghiệp vụ đều có Thông tư quy định, làm căn cứ pháp lý cho toàn ngành.

Ngành Ngân hàng đã tích hợp sâu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. NHNN cũng là đơn vị đầu tiên ban hành Thông tư về Open API (giao diện lập trình ứng dụng mở), cho phép các bên kết nối dữ liệu ngành Ngân hàng.

Phó Thống đốc nhấn mạnh, dữ liệu là nền tảng nhưng khách hàng mới là trung tâm. Do đó, trong thời đại số hiện nay, ngành Ngân hàng phải đáp ứng được 3 yếu tố như: Tạo nên những ứng dụng tốt, thông minh cho khách hàng; hỗ trợ hiệu quả cho khách hàng; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.

Lý giải cụ thể hơn, Phó Thống đốc cho rằng, ngành Ngân hàng phải cung cấp những ứng dụng thật sự tốt, thông minh, dễ sử dụng; đồng thời bảo vệ khách hàng nhanh chóng, vừa đảm bảo an toàn vừa mang lại tiện ích. Khách hàng là trung tâm là phải đáp ứng từ khâu đào tạo, hướng dẫn cho đến vận hành, tất cả đều phải trơn tru, mượt mà.

“NHNN là cơ quan đầu tiên ban hành Thông tư yêu cầu tất cả các ngân hàng phải phát triển ứng dụng đạt chuẩn, tuân thủ các tiêu chuẩn, chuẩn mực quốc tế để phục vụ khách hàng”, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng thông tin thêm.

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc