Hệ thống những sai phạm của nguyên lãnh đạo Sở TN&MT Thái Nguyên gây hậu quả nghiêm trọng
Nguyễn Thế Giang là Phó Giám đốc Sở TN&MT, trực tiếp phụ trách công tác quản lý về khoáng sản và môi trường. Nguyễn Thế Giang là Trưởng đoàn kiểm tra đột xuất việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường và khoáng sản tại Công ty Yên Phước nhưng không trực tiếp tham gia Đoàn kiểm tra; ký Văn bản số 517/STNMT-BVMT ngày 12/10/2018 gửi Công ty Yên Phước chỉ ghi nội dung kiểm tra việc chấp hành pháp luật về môi trường, không ghi nội dung kiểm tra về khoáng sản; không chỉ đạo, phân công cụ thể nhiệm vụ cho các thành viên trong Đoàn theo quy định tại Điều 53, 55 Luật Thanh tra.
Bị can Nguyễn Thanh Tuấn trước thời điểm bị bắt giữ.
Quá trình kiểm tra, Nguyễn Thế Giang chỉ căn cứ vào báo cáo của Công ty Yên Phước xác định Công ty khai thác 5.000 tấn than, để đưa vào kết luận kiểm tra, không chỉ đạo Đoàn kiểm tra đo đạc, giám định sản lượng than thực tế và yêu cầu Công ty Yên Phước cung cấp sổ sách, chứng từ để xác định sản lượng khoáng sản khai thác thực tế theo quy định tại các Điều 41, 42 Nghị định 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ, Điều 4 Thông tư số 61/2017/TT-BTNMT ngày 22/12/2017 và Điều 17 Thông tư số 51/2015/TT- BTNMT ngày 26/11/2015 của Bộ Tài Nguyên và Môi trường nên không xác định được sản lượng khoáng sản thực tế Công ty Yên Phước đã khai thác.
Kết quả kiểm tra đã phát hiện Công ty Yên Phước có 3 vi phạm là: Thất lạc mốc giới II; chưa cung cấp được bản đồ mặt cắt hiện trạng từ khi đi vào hoạt động cho đến thời điểm kiểm tra; chưa cung cấp đầy đủ các văn bản, tài liệu, sổ sách để xác định sản lượng khoáng sản khai thác trên thực tế, thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản.
Theo quy định tại Điều 39, Khoản 3 Điều 50 Nghị định 33/2017/NĐ-CP ngày 3/4/2017 của Chính phủ thì các vi phạm này phải bị tiền phạt từ 90,5 triệu đến 151 triệu đồng nhưng Nguyễn Thế Giang đã không đưa vào Kết luận kiểm tra số 46/KL-STNMT ngày 26/4/2019.
Ngoài các hành vi nêu trên, với vai trò là Phó Giám đốc Sở, trực tiếp phụ trách công tác quản lý về khoáng sản và môi trường, Nguyễn Thế Giang không đôn đốc Phòng Khoáng sản thực hiện kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về lĩnh vực khoáng sản để làm tốt chức năng quản lý nhà nước về khoáng sản theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 03/CT- TTg ngày 30/3/2015, Chỉ thị số 20/CT-UBND ngày 18/11/2015 của Chủ tịch UBND tỉnh, nên không phát hiện được Công ty Yên Phước đã khai thác than không đúng với nội dung giấy phép.
Cao Sỹ Linh là chuyên viên Phòng Khoảng sản Sở Sở TN&MT, thành viên Đoàn kiểm tra tại Mỏ than Minh Tiến. Trong quá trình kiểm tra, Linh đã không yêu cầu Công ty xuất trình sổ sách, chứng từ tài liệu ghi chép, cập nhật sản lượng khoáng sản khai thác trên thực tế để có cơ sở đối chiếu với số liệu mà Công ty báo cáo đã khai thác 5.000 tấn than; không đề xuất đo đạc, kiểm tra theo quy trình quy định tại Khoản 3 Điều 4 Thông tư số 61/2017/TT-BTNMT 22/12/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường để xác định sản lượng than khai thác thực tế, nên không phát hiện được hành vi khai thác than vượt quá số lượng theo giấy phép của Công ty Yên Phước.
Quá trình kiểm tra, Cao Sỹ Linh đã phát hiện một số sai phạm của mỏ than Minh Tiến liên quan đến lĩnh vực khoáng sản, gồm: Thất lạc mốc giới điểm H; chưa có quyết định bổ nhiệm Giám đốc điều hành mỏ; chưa cung cấp được bản đồ mặt cắt hiện trạng từ khi đi vào hoạt động cho đến thời điểm kiểm tra; chưa cung cấp đầy đủ các văn bản, tài liệu, sổ sách để xác định sản lượng khoáng sản khai thác trên thực tế, thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản, nhưng chỉ đề xuất đưa vào kết luận kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi "khai thác không có Giám đốc điều hành mỏ - đối với mỏ khai thác theo hình thức lộ thiên".
Lại Trung Hiếu là Phó Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường từ ngày 1/4/2014, được lãnh đạo Sở TN&MT cử tham gia Đoàn thanh tra tại Mỏ than Minh Tiến do Sở Công thương chủ trì theo Quyết định số 66/QĐ-SCT ngày 06/5/2020. Lại Trung Hiếu được phân công nhiệm vụ thanh tra việc quản lý tài nguyên; đất đai; công tác môi trường trong hoạt động khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản trong thời gian từ 1/1/2019 đến thời điểm thanh tra.
Quá trình thực hiện nhiệm vụ, Lại Trung Hiếu phát hiện một số vi phạm của Công ty Yên Phước, nhưng Hiếu không báo cáo đề xuất Trưởng đoàn cho kiểm tra, đo đạc để xác định khối lượng than Công ty thực tế đã khai thác trái phép. Mặt khác, Lại Trung Hiếu cũng không yêu cầu Công ty Yên Phước xuất trình sổ sách, chứng từ tài liệu ghi chép, cập nhật sản lượng khoáng sản khai thác trên thực tế mà chỉ căn cứ vào Báo cáo định kỳ của Công ty Yên Phước để xác định Công ty đã khai thác 8.030 tấn than, tiêu thụ 7.300 tấn than là không đúng quy định. Ngoài ra, khi kiểm tra thực tế tại Mỏ than Minh Tiến, Lại Trung Hiếu phát hiện Công ty Yên Phước có nhiều sai phạm nhưng không đề xuất Đoàn thanh tra báo cáo cấp có thẩm quyền xử phạt.
Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên đã giao cho Nguyễn Thế Giang, Phó Giám đốc Sở ký Quyết định số 556/QĐ-STNMT ngày 12/10/2018, kiểm tra đột xuất việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường và khoáng sản đối với mỏ than Minh Tiến, thuộc Công ty Yên Phước.
Sau khi kiểm tra, Nguyễn Thế Giang đã ký Kết luận số 46/KL-SYTNMT ngày 26/4/2019, gửi cho Nguyễn Thanh Tuấn. Nội dung kết luận nêu rõ Công ty Yên Phước chưa báo cáo kết quả thực hiện việc xác định, thống kê sản lượng khoáng sản khai thác thực tế theo Quy định tại Thông tư 61/2017 ngày 22/12/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhưng với vai trò là Giám đốc Sở, Nguyễn Thanh Tuấn không chỉ đạo các bộ phận chức năng tăng cường thực hiện kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về lĩnh vực khoáng sản tại Công ty Yên Phước, nên không phát hiện được Công ty Yên Phước khai thác than không đúng với sản lượng ghi trên giấy phép.
Mặc khác, tại thời điểm chuyển nhượng, Công ty Kim Sơn và Công ty Yên Phước chưa đủ điều kiện được chuyển nhượng và cấp giấy phép khai thác cho Công ty Yên Phước theo quy định, nhưng lúc đó với vai trò là Phó Giám đốc Sở, Nguyễn Thanh Tuấn tham mưu, ký tờ trình về việc chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản mỏ than Minh Tiến, trình UBND tỉnh Thái Nguyên.
Sau này, với vai trò là Giám đốc Sở, Nguyễn Thanh Tuấn không chỉ đạo tăng cường thực hiện kiểm tra, thanh tra toàn bộ hoạt động khai thác khoáng sản tại Công ty Yên Phước. Hành vi của Nguyễn Thanh Tuấn đã không làm tốt chức năng quản lý Nhà nước về khoáng sản.
Hành vi không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao của Nguyễn Thanh Tuấn, Nguyễn Thế Giang, Cao Sỹ Linh, Lại Trung Hiếu dẫn đến không phát hiện được và để kéo dài việc khai thác than quá công suất, sản lượng được cấp phép, gây hậu quả Công ty Yên Phước khai thác trái phép 2.762.274,24 tấn than và khoáng sản, gồm 335.694,45 m3 bã sàng, 90.566,89 mỏ đá đen; trong đó đã tiêu thụ, gây thiệt hại cho Nhà nước 1.180.508,24 tấn than, 335.694,45 mở bã sàng, 90.566,89 m3 đá đen, giá trị hơn 174 tỷ đồng.
