Hệ thống phòng không Pantsir-SMD-E và những nâng cấp đột phá

Pantsir-SMD-E bổ sung khả năng đánh chặn UAV

Hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn Pantsir được phát triển bởi Văn phòng Thiết kế Tula (KBP) – thành viên của Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Rostec. Trong thời gian qua, KBP liên tục nâng cấp thiết kế cơ sở của hệ thống này và thường xuyên trình diễn các phiên bản cải tiến, các biến thể phù hợp với nhiều môi trường và mục đích tác chiến khác nhau.

Pantsir-SMD-E là phiên bản cải tiến mới nhất vừa được KBP giới thiệu tại Diễn đàn Kỹ thuật Quân sự Army 2024 với mô hình 1:1 và các thông số kỹ thuật chi tiết.

Nguyên mẫu tổ hợp Pantsir-SMD-E tại gian trưng bày trong triển lãm ARMY 2024 ở Moskva, Nga.Ảnh: Rostec.

Tương tự như các phiên bản tiền nhiệm, Pantsir-SMD-E là một hệ thống phòng không tầm ngắn được thiết kế để bảo vệ các mục tiêu quan trọng. Tuy nhiên, điểm nhấn của phiên bản này là khả năng đánh chặn các cuộc tấn công ồ ạt của hàng loạt các phương tiện bay không người lái (UAV) - một chiến thuật tấn công điển hình của chiến tranh hiện đại.

Thực tiễn chiến trường đã đặt ra yêu cầu thay đổi về cơ bản đối với thiết kế chức năng gốc của Pantsir. Để thích ứng với mục đích sử dụng mới, biến thể SMD-E đã loại bỏ hệ thống pháo và bổ sung thêm các dàn phóng tên lửa. Hệ thống điều khiển điện tử vì vậy cũng đã được nâng cấp và cải tiến đồng bộ.

Hiện tại vẫn chưa có thông tin công khai về lộ trình sản xuất đồng loạt của hệ thống này. Tuy nhiên ký tự “E" trong mã nhận diện của phiên bản trưng bày tại triển lãm cho thấy dòng tên lửa này có thể được cung cấp cho các khách hàng truyền thống của Nga. Điều này cho thấy Rostec không chỉ phát triển phiên bản này cho quân đội Nga mà còn hướng tới mục đích xuất khẩu.

Pantsir-SMD-E: phiên bản nâng cấp đặc biệt của hệ thống phòng không tầm ngắn Pantsir

Pantsir-SMD-E là phiên bản mới của hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn Pantsir, được thiết kế đặc biệt để tăng cường khả năng đối phó với các mối đe dọa từ UAV (máy bay không người lái). Hệ thống này là một phần của gia đình hệ thống Pantsir do Nga phát triển, với các tính năng và cải tiến mới nhằm đáp ứng các yêu cầu phòng không hiện đại.

-Chức năng chính:

Pantsir-SMD-E được thiết kế chủ yếu để bảo vệ các mục tiêu quan trọng trước các mối đe dọa từ UAV và các mục tiêu trên không khác. Hệ thống này tích hợp khả năng phòng không tầm ngắn với khả năng chống UAV đặc biệt.

Mô hình bệ phóng phòng không tầm ngắn Pantsir-SMD-E tại gian trưng bày trong triển lãm ARMY 2024 ở Moskva, Nga. Ảnh: Rostec.

-Cấu hình và Tên lửa:

• Tên lửa:

Pantsir-SMD-E sử dụng hai loại tên lửa:

o 57E6-E: Tên lửa tầm xa với khả năng tác chiến tối đa lên đến 20 km và độ cao mục tiêu tối đa 15 km.

o TKB-1055: Tên lửa nhỏ gọn chuyên dụng để đối phó với UAV, có tầm bắn lên đến 7 km và độ cao mục tiêu tối đa 5 km.

• Số lượng tên lửa:

o 57E6-E: Có thể mang 12 tên lửa.

o TKB-1055: Có thể mang lên đến 48 tên lửa.

-Radar và Hệ thống Điều khiển:

• Radar phát hiện mục tiêu: Hệ thống radar mảng pha chủ động (AESA) giúp phát hiện mục tiêu với diện tích phản xạ radar (RCS) 1 m2 ở khoảng cách lên đến 45 km.

• Radar theo dõi mục tiêu: Radar mảng pha chủ động (AESA) để theo dõi và dẫn đường cho tên lửa, cho phép xử lý đồng thời nhiều mục tiêu.

-Khả năng Triển khai:

• Khả năng triển khai: Pantsir-SMD-E có thể được triển khai trên nhiều nền tảng khác nhau, bao gồm cả các khung gầm di động và cơ sở cố định.

• Khả năng xuất khẩu: Phiên bản này có thể được xuất khẩu, với ký hiệu "E" trong tên gọi chỉ định phiên bản dành cho thị trường quốc tế.

-Tính Năng Nổi Bật:

• Tăng cường khả năng chống UAV: Hệ thống được tối ưu hóa để đối phó với các cuộc tấn công bằng UAV, với khả năng xử lý đồng thời nhiều mục tiêu và tấn công hiệu quả.

• Linh hoạt trong việc sử dụng tên lửa: Có thể kết hợp các loại tên lửa khác nhau để phù hợp với các mục đích tác chiến cụ thể.

Pantsir-SMD-E và những tính năng đột phá

Tại Diễn đàn Quân sự 2024, hệ thống tên lửa phòng không Pantsir-SMD-E được giới thiệu dưới dạng các module hoạt động độc lập. Các module này có thể được lắp đặt trên nhiều nền tảng phóng khác nhau. Mặc dù Pantsir-SMD-E có nhiều điểm tương đồng với các phiên bản trước, nhưng nó cũng sở hữu một số điểm hoàn toàn khác biệt.

Module chiến đấu được lắp ráp trên khung bệ phóng dạng tháp xoay và khoang chứa tên lửa. Phía trước tháp là một anten radar tĩnh. Trên mái tháp ở phía sau là anten radar nhận diện mục tiêu có khả năng xoay. Các ống phóng tên lửa được bố trí ở hai bên tháp.

Điều làm nên sự khác biệt cho hệ thống Pantsir-SMD-E là 48 tên lửa mini đánh chặn tầm ngắn TKB-10-55. Ảnh: Army Recognition.

Radar xoay phát hiện mục tiêu được trang bị mạng anten pha chủ động, cung cấp khả năng quan sát vòng tròn với các góc quét lớn. Radar này có thể phát hiện các mục tiêu trên không trong một phạm vi rộng. Ví dụ, với một mục tiêu có diện tích phản xạ radar (RCS) 1m2 có thể được nhận diện ở khoảng cách lên đến 45 km. Đồng thời, hệ thống có thể bám khóa lên đến 40 mục tiêu.

Radar tĩnh đảm nhận nhiệm vụ theo dõi mục tiêu và điều khiển tên lửa đã được phóng khỏi hệ thống. Phạm vi hoạt động của radar này nhỏ hơn so với radar nhận diện, nhưng vẫn lớn hơn tầm bắn của tên lửa.

Phiên bản mới Pantsir-SMD-E được trang bị tên lửa phòng không dẫn đường 57E6-E - một loại đạn hàng không hai tầng, sử dụng nhiên liệu rắn với hệ thống điều khiển bằng sóng radio. Tầm bắn của tên lửa này là 20 km và có thể tiêu diệt mục tiêu ở độ cao lên đến 15 km.

Ở phiên bản tiền nhiệm, hệ thống Pantsir-SM sử dụng tên lửa phòng không dẫn đường TKB-1055. Loại tên lửa này có kích thước nhỏ hơn, trọng lượng nhẹ hơn và trần bay thấp hơn, được thiết kế để đánh chặn các mục tiêu trên không có kích thước nhỏ. Tầm bắn của TKB-1055 là 7 km và có thể tiêu diệt mục tiêu ở độ cao lên đến 5 km.

Hai ống phóng của Pantsir-SMD-E có thể chứa 12 thùng phóng tên lửa. Theo thông tin từ Rostec, Pantsir-SMD-E có thể phối hợp hai loại tên lửa khác nhau khi sử dụng. Tùy thuộc vào các mối đe dọa dự kiến, các ống phóng có thể chứa tối đa 12 tên lửa 57E6-E hoặc 48 tên lửa TKB-1055 chống UAV.

So sánh Pantsir-SMD-E với các phiên bản tiền nhiệm của dòng Pantsir

Nhận định:

• Pantsir-SMD-E mang đến những cải tiến vượt trội về khả năng phát hiện và đối phó UAV, với hệ thống radar hiện đại hơn, tăng khả năng phát hiện mục tiêu nhỏ và xử lý nhiều mục tiêu cùng lúc.

• Việc loại bỏ pháo 30 mm và thay thế bằng các tên lửa nhỏ gọn hơn giúp Pantsir-SMD-E trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn trong nhiệm vụ chống lại UAV, đặc biệt trong bối cảnh các cuộc tấn công dồn dập.

• Sự linh hoạt trong việc triển khai hệ thống trên nhiều nền tảng khác nhau, cùng với phiên bản xuất khẩu, cho thấy Pantsir-SMD-E có tiềm năng ứng dụng rộng rãi không chỉ ở Nga mà còn trên thị trường quốc tế.

So sánh Pantsir-SMD-E với các hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn do Mỹ và phương Tây sản xuất

Nhận định:

• Pantsir-SMD-E (Nga): Nổi bật với khả năng chống UAV tiên tiến, linh hoạt trong việc triển khai trên nhiều nền tảng, và khả năng xử lý đồng thời nhiều mục tiêu. Hệ thống này được tối ưu hóa để đối phó với các mối đe dọa từ UAV, nhưng phạm vi tác chiến và phát hiện mục tiêu ở mức vừa phải so với các hệ thống phương Tây.

• NASAMS (Na Uy/Mỹ): Đây là hệ thống phòng không tầm ngắn và trung bình với tên lửa AIM-120 AMRAAM, có khả năng xử lý các mục tiêu ở khoảng cách và độ cao lớn hơn. NASAMS có phạm vi phát hiện mục tiêu và khả năng tác chiến xa hơn đáng kể so với Pantsir-SMD-E, nhưng không chuyên dụng trong việc chống UAV như hệ thống của Nga.

• Crotale NG (Pháp): Hệ thống phòng không tầm ngắn này có khả năng xử lý các mục tiêu trong phạm vi hẹp hơn, với độ cao mục tiêu và tầm bắn nhỏ hơn. Crotale NG tập trung vào bảo vệ các mục tiêu chiến lược ở khoảng cách gần, với tốc độ xử lý mục tiêu nhanh nhưng không mạnh trong tác chiến chống UAV như Pantsir-SMD-E.

• Iron Dome (Israel): Đây là hệ thống phòng không chuyên dụng trong việc đánh chặn tên lửa đạn đạo, đạn pháo, và UAV, với phạm vi tác chiến và phát hiện mục tiêu rộng lớn nhất trong số các hệ thống so sánh. Iron Dome đã chứng minh hiệu quả cao trong các cuộc xung đột thực tế, tuy nhiên chi phí vận hành cao hơn.

Nếu bạn quan tâm tới thông tin về các loại vũ khí quân sự, hãy theo dõi thêm các bài viết phân tích chuyên sâu của Đài Hà Nội bằng cách bấm VÀO ĐÂY

Dương Minh