Hiểm họa của 'gậy năng lượng' với giới trẻ Malaysia

Về cơ bản, gậy năng lượng (bên phải) có cách sử dụng và tác động tương tự như thuốc lá điện tử (bên trái)

Trào lưu mới của học sinh

“Gậy năng lượng” có thể dễ dàng được tìm thấy trên các nền tảng thương mại điện tử như Lazada với giá từ 2,5-16 ringgit/chiếc, nhưng vẫn chưa rõ chính xác những loại thuốc này chứa chất gì. Sự phổ biến của chúng đối với học sinh đang làm dấy lên mối lo ngại của các chuyên gia y tế ở Malaysia. Họ lo ngại rằng, giống như vape, những chiếc que này có thể trở thành con đường dẫn đến lạm dụng ma túy.

Xu hướng trẻ em sử dụng gậy hình ống đưa lên mũi để hít này lần đầu tiên được cảnh báo ở Trung Quốc vào cuối năm ngoái. Tháng 11-2023, số lượng ống hít đã được bán ở Trung Quốc lên tới hàng nghìn chiếc, trong đó học sinh cấp hai là khách hàng chủ yếu. Theo bài báo của SCMP, ống hít hai đầu có nhiều mùi hương và chứa tinh dầu, long não hay rượu. Mặc dù hầu hết các ống hít được bán trên nền tảng thương mại điện tử ở Malaysia dường như được nhập khẩu từ Trung Quốc, nhưng chưa rõ hàm lượng chính xác vì chúng chưa được đăng ký với Cơ quan Quản lý dược phẩm quốc gia Malaysia hoặc Bộ Y tế. Nếu không được đăng ký thì tính an toàn, chất lượng và hiệu quả của “gậy năng lượng” đang bị nghi ngờ.

Giáo sư Sharifa Ezat Wan Puteh, nhà kinh tế y tế và chuyên gia y tế công cộng của Đại học Kebangsaan Malaysia, lưu ý: Dựa trên nghiên cứu của các phòng thí nghiệm ở Trung Quốc, những sản phẩm này có thể chứa chì, thủy ngân, tinh dầu bạc hà và nicotine có thể gây hại cho hệ hô hấp và phổi. “Về cơ bản, những cây gậy năng lượng này được hít vào, hương liệu đi qua miệng, qua cổ họng và đi vào phổi. Những gì xảy ra trong phổi là điều mà… rất nhiều người trong chúng tôi rất lo sợ”, Giáo sư Sharifa Ezat nói.

Bảo vệ sức khỏe cho thế hệ sau

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, hít phải long não tổng hợp - một loại hương thơm phổ biến trong ống hít - có thể gây buồn nôn, nôn, chóng mặt và kích ứng mắt, da hoặc màng nhầy. Giáo sư Sharifa Ezat cho biết, một số que có thể chứa vitamin E axetat, một chất phụ gia cũng có trong thuốc lá điện tử.

Những lo ngại xung quanh gậy năng lượng tương tự như đối với thuốc lá điện tử (vape), thứ đã trở nên phổ biến trong giới trẻ, bất chấp tác hại mà chúng có thể gây ra. Giống như vape, ống hít dường như nhắm đến giới trẻ do giá cả phải chăng và bao bì hợp thời trang. Hút thuốc lá điện tử đã làm phát sinh tổn thương phổi khiến hàng nghìn người ở Mỹ phải nhập viện cũng như tử vong. Vào tháng 6-2023, Bộ trưởng Y tế Malaysia Zaliha Mustafa cho biết, một cô gái 16 tuổi có tiền sử hút thuốc lá điện tử 3 năm đã chết vì suy tim cấp tính kèm theo tắc mạch phổi. Với gậy năng lượng, hiểm họa chính là đưa các sản phẩm bất hợp pháp vào bên trong các sản phẩm dùng theo đường hô hấp và không thể lường trước hậu quả xảy ra.

Các chuyên gia cho biết, ống hít cũng tạo điều kiện phát triển chứng nghiện giống các sản phẩm khác như thuốc lá thông thường, thuốc lá điện tử hay cocaine. Mặc dù, vape và thuốc lá được biết là có chứa nicotine, nhưng không có nghiên cứu cụ thể nào cho thấy ống hít cũng có chất gây nghiện, dù vậy chúng chắc chắn không an toàn. “Những ống hít này có thể là cửa ngõ để trẻ hít ma túy và đó là điều đáng lo ngại”, bà Sharifah Ezat nhấn mạnh.

Một chủ cửa hàng ở Johor Bahru xưng tên là Raj cho biết, những chiếc gậy này rất được trẻ em ưa chuộng. “Chúng tôi không ngăn cản trẻ em mua hàng vì luật pháp không yêu cầu chỉ bán cho người lớn”. Nhãn cảnh báo cũng nêu rõ rằng, trẻ em chỉ được phép tiêu thụ sản phẩm “dưới sự giám sát của người lớn”, nhưng việc này rất khó.

Theo luật của Malaysia, người bán các sản phẩm y tế chưa đăng ký là vi phạm pháp luật, có thể phải chịu án tù. Nhưng các chuyên gia tin rằng, giải pháp tốt nhất là cấm hoàn toàn, rút kinh nghiệm từ vấn đề vape. Các chuyên gia đề xuất rằng các bộ y tế, giáo dục và thậm chí cả bộ kỹ thuật số nên phối hợp nỗ lực để loại bỏ việc bán và phân phối ống hít năng lượng này, nhằm ngăn chặn những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho thế hệ sau.

Chính quyền Malaysia đã cam kết hành động nhanh chóng để hạn chế trẻ em tiếp cận với những ống hít này. “Tôi đã nhận được nhiều cảnh báo trực tiếp về gậy năng lượng. Tôi đã thông báo cho quan chức y tế địa phương về vấn đề này và chúng tôi sẽ sớm hành động”, Bộ trưởng Y tế Dzulkefly Ahmad cho biết hồi đầu tháng 2 này.

Theo Channelnewsasia

Yến Chi