Hiện trạng 'Em Thúy' và các bức họa được công nhận bảo vật quốc gia

Tranh Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc được họa sĩ Dương Bích Liên sáng tác năm 1980 bằng chất liệu sơn mài, kích thước 99,8 x 180 cm. Tranh khắc họa cảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh chuẩn bị băng qua dòng suối với dáng vẻ ung dung. Năm 2017, tác phẩm được công nhận là bảo vật quốc gia, được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam từ khi vừa ra mắt công chúng.

Bức tranh Em Thúy được họa sĩ Trần Văn Cẩn vẽ vào năm 1943, bằng chất liệu sơn dầu. Tác phẩm được đánh giá là tranh chân dung tiêu biểu của nền mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20. Năm 2013, tranh Em Thúy được công nhận là bảo vật quốc gia. Khoảng năm 2003-2004, tranh xuống cấp nghiêm trọng, phải nhờ chuyên gia nước ngoài khôi phục. Bức tranh được bảo quản tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Nhà giáo Nguyễn Minh Thúy - nguyên mẫu trong tranh - vừa qua đời tối 9/7 tại Hà Nội. Bà Thúy là cháu họ của họa sĩ Trần Văn Cẩn.

Tranh sơn mài Gióng của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm (sáng tác năm 1990) khắc họa hình tượng Thánh Gióng trong truyền thuyết bằng ngôn ngữ lập thể. Họa sĩ đan xen nhiều họa tiết, hoa văn từ nghệ thuật Đông Sơn trên trang phục và vũ khí. Tác phẩm được đánh giá vừa đậm chất dân tộc vừa mang tính hiện đại. Năm 1990, tranh sơn mài Gióng giành giải nhất trong triển lãm Mỹ thuật toàn quốc.

Tranh Hai thiếu nữ và em bé của họa sĩ Tô Ngọc Vân phác ra không gian thanh bình với hai phụ nữ mặc áo dài tha thướt ngồi tâm sự ngoài hiên nhà, bên cạnh có một bé trai đang ngồi chơi. Ba nhân vật được bố cục dạng tam giác. Hồ sơ di sản, tư liệu của Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL) nhận định đây là hiện vật nguyên gốc và độc bản, đánh dấu một giai đoạn mỹ thuật Việt Nam nửa đầu thế kỷ 20. Tranh mang phong cách riêng biệt họa sĩ Tô Ngọc Vân, kế thừa phong cách tạo hình phương Tây nhưng lại được hòa quyện trong một tinh thần phương Đông rõ nét. Tác phẩm được trưng bày ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ được họa sĩ Nguyễn Sáng sáng tác năm 1963, bằng chất liệu sơn mài. Tranh ghi lại một cách chân thực hình ảnh cuộc kết nạp đảng ở Điện Biên Phủ, phản ánh tinh thần hào hùng, quyết liệt của cuộc kháng chiến chống Pháp. Theo Cục Di sản văn hóa, bức tranh góp một phần quan trọng vào việc nghiên cứu các giá trị lịch sử căn bản để dẫn đến thắng lợi lừng lẫy của chiến dịch. Năm 2013, tác phẩm được công nhận là bảo vật quốc gia.

Bức tranh Thanh niên thành đồng là tác phẩm thứ hai của họa sĩ Nguyễn Sáng được công nhận là bảo vật quốc gia. Theo tài liệu của Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, tranh sử dụng chất liệu sơn mài, được hoàn thành năm 1978. Tác phẩm mô tả cảnh học sinh, sinh viên Sài Gòn biểu tình chống chiến tranh trong những năm 1960, phản đối sự có mặt của lính Mỹ tại Việt Nam. Tác phẩm được tác giả chuyển nhượng cho Bảo tàng TPHCM năm 1980 và sau này chuyển giao qua Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM theo quyết định của Sở Văn hóa - Thông tin.

Vườn xuân Trung Nam Bắc được họa sĩ Nguyễn Gia Trí sáng tác trong suốt 20 năm ròng, mô tả không khí ngày xuân và hình ảnh các thiếu nữ ba miền Trung, Nam, Bắc trong trang phục truyền thống. Năm 1990, tác phẩm được UBND TPHCM trao tặng cho Bảo tàng Mỹ Thuật TPHCM và được trưng bày, lưu giữ tại đây đến nay. Năm 2013, tranh được công nhận bảo vật quốc gia. Năm 2019, bức tranh bị hỏng nghiêm trọng trong quá trình vệ sinh, không thể phục hồi nguyên trạng.

Thu An