Hiệu quả Dự án 8 ở Đông Cuông: Truyền thông thay đổi nhận thức cộng đồng

Những ngày đầu tháng 12/2025, Nhà văn hóa thôn Đập Dóm trở nên nhộn nhịp hơn thường lệ. Từ sáng sớm, người dân chủ yếu là đồng bào Dao đã tập trung rất đông để tham gia buổi truyền thông về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Hơn 100 người dân ngồi kín hội trường, chăm chú theo dõi từng tiểu phẩm, từng câu chuyện từ chính những gia đình trong thôn.

Trước đây, với đồng bào địa phương, tảo hôn thường được coi là chuyện “đến tuổi thì lập gia đình”. Tuy nhiên, khi những câu chuyện thực tế về trẻ em phải bỏ học giữa chừng; những cô gái mười sáu, đôi mươi gặp biến chứng khi sinh nở hay các gia đình rơi vào khó khăn vì con cái lập gia đình sớm được chia sẻ, hội trường lắng lại trong im lặng. Người dân nhận thức rõ hơn các hệ lụy mà trước đây họ xem là bình thường. Bà con cũng được phổ biến các quy định pháp luật liên quan như Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Trẻ em, cùng các chính sách về dân số và sức khỏe sinh sản vị thành niên, được giải thích một cách dễ hiểu, gần gũi với đời sống hàng ngày.

Chiến dịch truyền thông về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống theo khuôn khổ Dự án 8 tại thôn Đập Dóm, xã Đông Cuông.

Chị Đặng Mùi Khé, người dân thôn Đập Dóm, kể: “Trước đây tôi nghĩ chuyện cưới sớm là bình thường. Nhưng sau khi được tuyên truyền, tôi đã hiểu rõ tác hại của tảo hôn đối với sức khỏe con gái và tương lai của các cháu. Sau buổi truyền thông, tôi sẽ tuyên truyền thêm cho người thân, bà con trong thôn, trong xã để cùng thay đổi".

Thôn Đập Dóm có 183 hộ dân, trong đó 65% là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống còn nhiều khó khăn và tập quán cũ tồn tại lâu đời, nên việc thay đổi nhận thức không thể thực hiện trong ngày một ngày hai. Nhận thức được điều này, Hội Phụ nữ xã Đông Cuông đã thành lập và duy trì hiệu quả Tổ truyền thông cộng đồng tại các thôn. Thay vì chỉ tổ chức các buổi truyền thông tập trung, Tổ lựa chọn phương thức “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, trực tiếp đến từng hộ gia đình để tư vấn, giải thích và đồng hành cùng người dân.

Buổi truyền thông thu hút sự tham gia tích cực của người dân Đông Cuông. Các kiến thức pháp luật và hệ lụy thực tế được truyền đạt theo cách dễ hiểu, gần gũi với đời sống.

Bà Nguyễn Thị Mến, thành viên Tổ truyền thông thôn Đập Dóm, cho biết: “Những vấn đề như bạo lực gia đình hay tảo hôn rất nhạy cảm, khó nói thẳng, nên không thể chỉ trao đổi một lần là bà con thay đổi ngay. Chúng tôi đến từng nhà, trò chuyện bằng tiếng địa phương và đưa các ví dụ gần gũi, giúp bà con dễ hiểu, dễ tiếp thu. Với các trường hợp có nguy cơ tảo hôn, Tổ tìm hiểu hoàn cảnh trước, lựa chọn thời điểm phù hợp để gặp gỡ, phân tích thiệt-hơn và định hướng cho gia đình. Nhờ sự kiên trì và cách tiếp cận mềm dẻo này, nhiều vụ tảo hôn đã được ngăn chặn kịp thời, góp phần tạo những chuyển biến tích cực trong cộng đồng.”

Gia đình anh Nguyễn Trọng Hoàn từng là một trong những hộ thường xuyên xảy ra mâu thuẫn vợ chồng. Nguyên nhân không phải điều gì lớn: áp lực kinh tế, việc nhà chưa phân chia hợp lý, cách giải quyết vấn đề còn nóng nảy.

Nhờ sự hỗ trợ của Tổ truyền thông, vợ chồng anh đã xây dựng được những kỹ năng ứng xử mới. Anh Hoàn tâm sự: “Ngày trước mỗi lần mệt mỏi, chỉ cần vợ nói nặng một chút là tôi gắt lại. Nhưng các cô trong tổ truyền thông đến giải thích tác hại của bạo lực tinh thần, rồi hướng dẫn cách kiềm chế, chia sẻ. Giờ tôi bình tĩnh hơn, biết cảm thông với vợ hơn. Không khí gia đình vui vẻ hẳn”.

Sự thay đổi của anh Hoàn phản ánh chuyển biến của hàng chục gia đình trong thôn, những thay đổi âm thầm nhưng bền bỉ, góp phần xây dựng nền tảng cho một cộng đồng văn minh và hạnh phúc.

Nhờ sự hỗ trợ của Tổ truyền thông Dự án 8, nhiều cặp vợ chồng đã xây dựng được kỹ năng ứng xử mới, giúp không khí gia đình trở nên hòa thuận, vui vẻ hơn.

Không chỉ tập trung vào tảo hôn hay bạo lực gia đình, Dự án 8 tại Đông Cuông còn lồng ghép truyền thông về bình đẳng giới trong lao động, học tập và tiếp cận cơ hội phát triển. Nhiều phụ nữ trước đây chỉ quanh quẩn với việc nhà, nay đã dám tham gia các lớp tập huấn về sinh kế, mạnh dạn khởi sự kinh doanh nhỏ hoặc cùng chồng bàn bạc những công việc quan trọng của gia đình.

Qua các mô hình và buổi đối thoại, hàng trăm hội viên và người dân không chỉ được trang bị kiến thức, mà còn từng bước thay đổi nhận thức, hành vi, góp phần xây dựng môi trường sống an toàn, công bằng và thúc đẩy lồng ghép giới trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Theo bà Nông Thị Lành - Chủ tịch Hội LHPN xã Đông Cuông: “Hiệu quả của Dự án 8 không chỉ thể hiện ở các buổi truyền thông thu hút đông người dân, mà rõ nhất là chuyển biến trong từng gia đình. Trẻ em gái được quan tâm học tập hơn, nhiều trường hợp tảo hôn đã được can thiệp kịp thời, các mô hình gia đình hạnh phúc ngày càng nhân rộng. Trong năm 2025, Tổ truyền thông đã kịp thời can thiệp 6 trường hợp có nguy cơ tảo hôn. Số hộ đăng ký mô hình ‘Gia đình hạnh phúc, không bạo lực’ cũng tăng lên bao nhiêu 30%”.

Từ việc giảm thiểu tảo hôn, ngăn ngừa hôn nhân cận huyết đến nâng cao bình đẳng giới và xây dựng gia đình hòa thuận - những thay đổi ở thôn Đập Dóm cho thấy giá trị bền vững của công tác truyền thông cơ sở. Đó cũng là minh chứng cho sự nỗ lực của chính quyền địa phương, tổ chức đoàn thể và cộng đồng trong hành trình kiến tạo cuộc sống văn minh, tiến bộ, nơi phụ nữ và trẻ em được bảo vệ và trao cơ hội phát triển.

Thanh Chi