Hiệu quả xây dựng nông thôn mới từ phát triển hoa, cây cảnh

Chú trọng đầu tư xuất khẩu

Số liệu từ Hội Sinh vật cảnh Hà Nội cho thấy, hiện Thành phố là một trong những địa phương đi đầu cả nước về quy mô và giá trị sinh vật cảnh. Tính đến cuối năm 2023, toàn thành phố có trên 8.100ha chuyên canh hoa, cây cảnh, đạt giá trị sản xuất khoảng 7.000 tỷ đồng. Trong đó, có 70% diện tích được canh tác tập trung tại các quận, huyện như: Bắc Từ Liêm, Tây Hồ, Mê Linh, Đan Phượng, Thường Tín. Nhiều mô hình trồng hoa, cây cảnh ứng dụng tiến bộ mới về giống, quy trình chăm sóc nên năng suất, chất lượng sản phẩm được nâng cao. Giá trị sản xuất hoa, cây cảnh ở Hà Nội đạt trung bình 0,5 - 1,5 tỷ đồng/ha/năm.

Sinh vật cảnh không chỉ kiến tạo cảnh quan, thu hút du lịch, mà còn đóng góp thiết thực trong xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh tại Hà Nội (Ảnh minh họa)

Hiện nay, toàn thành phố Hà Nội đã hình thành được 47 vùng sản xuất hoa (tổng diện tích hơn 1.800ha), với quy mô từ 10 - 20ha/vùng, tại các quận, huyện: Bắc Từ Liêm, Tây Hồ, Mê Linh, Đan Phượng, Thường Tín, Gia Lâm… Trong đó, diện tích trồng hoa chất lượng cao chiếm hơn 30% và đang được nhân rộng trong năm 2024, trong đó có nhiều loại hoa đã được xúc tiến xuất khẩu như hoa cúc, ly, lan…

Đánh giá vai trò của ngành Sinh vật cảnh với sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, đặc biệt là trong xây dựng nông thôn mới, chia sẻ tại chương trình giao lưu với các nghệ nhân, doanh nhân, chủ nhà vườn nhân dịp Festival Sinh vật cảnh Hà Nội năm 2024, ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Hà Nội, cho biết, sinh vật cảnh là một thú chơi văn hóa lâu đời của ông cha ta, ngày nay đã trở thành một trong 7 nhóm ngành phát triển nông thôn, là một trong 6 nhóm sản phẩm nông nghiệp được xét công nhận sản phẩm OCOP theo Quyết định 919 của Thủ tướng Chính phủ.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Chí, sinh vật cảnh cũng là một trong những sản phẩm làng nghề cần bảo tồn và phát triển gắn với phát huy các giá trị văn hóa, xây dựng môi trường du lịch văn hóa; tổ chức liên kết chuỗi giá trị, phát triển làng nghề gắn với du lịch, góp phần phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới… Đặc biệt, xây dựng nông thôn mới tại Hà Nội đã đặt ra yêu cầu cao về cải thiện chất lượng sống cho người dân. Mục tiêu của chương trình là xây dựng một môi trường sống an toàn và thân thiện với thiên nhiên. Ngành Sinh vật cảnh bằng cách cải thiện và quy hoạch cây xanh, có thể tạo ra những môi trường thoáng đãng, trong lành, thúc đẩy sự phát triển bền vững, đồng thời bảo tồn hệ sinh thái bản địa. Các hoạt động sinh vật cảnh còn khuyến khích sự tham gia tích cực của cộng đồng trong việc gìn giữ và phát triển cảnh quan nông thôn…

Để thúc đẩy ngành Sinh vật cảnh phát triển, Hà Nội đã ban hành Đề án phát triển sản xuất hoa, cây cảnh từ năm 2012, với mục tiêu mở rộng diện tích canh tác hoa cây cảnh với tốc độ mở rộng 60 - 80ha/năm; tập trung phát triển sản xuất các loại hoa có giá trị kinh tế cao như: Hồng, đào, hoa ly, hoa lan. Phấn đấu tăng trưởng bình quân hằng năm từ 5 - 10% năng suất và giá trị sản xuất hoa, cây cảnh.

Trong Luật Thủ đô năm 2024, sinh vật cảnh có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển Thủ đô “sáng, xanh, sạch, đẹp”, cũng như định hướng phát triển nông nghiệp sinh thái bền vững và đô thị thông minh. Hiện nay, Thành phố đang xây dựng Đề án nông nghiệp đô thị, trong đó sinh vật cảnh được xác định là một nhóm ngành hàng quan trọng được ưu tiên phát triển, là giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm tác động của quá trình đô thị hóa nhanh, tăng tỷ lệ diện tích cây xanh bình quân trên đầu người…

Tạo không gian xanh cho Thủ đô

Hiện nay, tại Hà Nội, cây xanh không chỉ là điểm nhấn trong mỹ quan đô thị, mà còn có tác dụng thanh lọc không khí, giảm bụi và nhiệt độ, đồng thời giữ ẩm cho môi trường. Đề cập nội vấn đề này, ông Nguyễn Gia Thọ, Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Hà Nội, cho hay, hoạt động sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh ngày càng có vị trí quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Phát triển hoa, cây cảnh gắn với xây dựng nông thôn mới đã giúp đời sống kinh tế của một bộ phần người dân ở nông thôn Hà Nội được nâng lên.

Theo ông Nguyễn Gia Thọ, việc tăng cường cây xanh tại các khu dân cư, công viên, hay ven đường góp phần tạo nên không gian sống trong lành hơn cho người dân. Bên cạnh đó, sinh vật cảnh không chỉ dừng lại ở việc cải thiện môi trường mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân thông qua các hoạt động trồng trọt, kinh doanh cây cảnh, dịch vụ chăm sóc cây xanh, và tham gia vào các dự án phát triển cảnh quan. Phát triển ngành Sinh vật cảnh sẽ giúp tăng trưởng kinh tế địa phương, nâng cao thu nhập cho người dân. Đồng thời, góp phần bảo tồn những cảnh quan truyền thống, mảng xanh thực vật, các khu di tích lịch sử, và kiến tạo những không gian xanh trong không gian đô thị của Thủ đô.

Trước sự phát triển của khoa học kỹ thuật, ngành Sinh vật cảnh Thủ đô cũng chịu tác động mạnh mẽ và không “nằm ngoài” cuộc chơi. Để phát triển, nhiều nghệ nhân, nhà vườn, doanh nghiệp… đã chú trọng đầu tư vào việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chăm sóc và đạt hiệu quả tích cực. Đề cập về việc ứng dụng công nghệ trong phát triển sinh vật cảnh, ông Vương Xuân Nguyên, Chánh Văn phòng Hội Sinh vật cảnh Hà Nội, cho biết, việc phát triển công nghệ trong ngành Sinh vật cảnh góp phần tăng cường hiệu quả công tác chăm sóc cây xanh, giảm thiểu chi phí và thời gian lao động.

“Các ứng dụng như tưới cây tự động, sử dụng các loại cây chịu hạn và dễ chăm sóc sẽ là yếu tố then chốt trong việc quản lý không gian xanh đô thị. Sinh vật cảnh có thể góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của bảo vệ môi trường thông qua các chương trình giáo dục, hoạt động cộng đồng. Sự tham gia của người dân không chỉ giúp tạo ra diện mạo xanh đẹp mà còn hình thành hình ảnh một Hà Nội thân thiện với môi trường”, ông Vương Xuân Nguyên nhấn mạnh…

Có thể thấy, ngành Sinh vật cảnh hiện đóng một vai trò quan trọng trong xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh tại Hà Nội. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, Thành phố sẽ phấn đấu duy trì tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất sinh vật cảnh giai đoạn 2022 - 2030 đạt khoảng 10%/năm. Giá trị sản xuất hoa, cây cảnh năm 2025 đạt khoảng 10.000 tỷ đồng, đến năm 2030 đạt khoảng 15.000 - 20.000 tỷ đồng; giá trị sản phẩm thu được trên 1ha đất trồng hoa, cây cảnh đạt bình quân khoảng 700 - 750 triệu đồng/năm. Đồng thời từng bước phát triển bền vững, góp phần quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tăng thu nhập cho người sản xuất và nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân Thủ đô.

Đỗ Đạt