Hiểu rõ hơn về rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt

Thế nào là hội chứng tiền kinh nguyệt và rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt?

Hội chứng tiền kinh nguyệt (HCTKN) là nhóm triệu chứng thể chất và tinh thần xuất hiện 1-2 tuần trước kỳ kinh. Rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt là dạng nặng của HCTKN, gây ra những thay đổi tâm trạng dữ dội hơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày và các mối quan hệ. Rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt khác biệt với HCTKN ở chỗ nó có ít nhất một triệu chứng cảm xúc và hành vi nổi bật như buồn bã tuyệt vọng, lo âu căng thẳng, hoặc tức giận dữ dội.

Rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt có thường gặp không?

RLTLTKN ảnh hưởng đến khoảng 3-9% phụ nữ trên toàn cầu. Tuy nhiên, gần 90% phụ nữ mắc RLTLTKN có thể không được chẩn đoán chính xác. Điều này một phần do thiếu xét nghiệm đặc hiệu, một phần do bị chẩn đoán nhầm với các rối loạn nội tiết hay tâm lý khác.

Triệu chứng của rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt

RLTLTKN gây ra nhiều triệu chứng về tâm trạng, hành vi và thể chất:

Tâm trạng: buồn bã, tuyệt vọng, tính khí thất thường, dễ tức giận, lo âu

Hành vi: mệt mỏi, giảm hứng thú, khó tập trung, thay đổi khẩu vị, rối loạn giấc ngủ

Thể chất: đau vú, đau cơ khớp, chướng bụng, nhức đầu

Các triệu chứng này thường kéo dài từ vài ngày đến 2 tuần, nặng nhất vào 2 ngày trước kỳ kinh và biến mất sau khi có kinh.

Các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính xác của RLTLTKN chưa được hiểu rõ, nhưng có thể liên quan đến sự nhạy cảm bất thường với thay đổi nội tiết trong chu kỳ kinh nguyệt. Yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử gia đình, rối loạn tâm lý sẵn có, lạm dụng chất kích thích, rối loạn tuyến giáp, thừa cân và lối sống ít vận động. Sự thay đổi nồng độ serotonin trong não cũng có thể đóng vai trò quan trọng.

Rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt tác động đến phụ nữ ra sao?

Rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Nó làm giảm khả năng học tập, làm việc và gây tổn hại đến các mối quan hệ xã hội. Nếu không được điều trị, RLTLTKN có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, dẫn đến nguy cơ trầm cảm và ý tưởng tự tử trong trường hợp nặng.

Cách kiểm soát bệnh

Kiểm soát RLTLTKN đòi hỏi phương pháp đa chiều, bao gồm liệu pháp nội tiết, tâm lý trị liệu và trong một số trường hợp, sử dụng thuốc chống trầm cảm. Viên uống tránh thai chứa progestin thế hệ 4 có thể hiệu quả trong việc cải thiện triệu chứng. Ngoài ra, các biện pháp hỗ trợ như tập thể dục thường xuyên, liệu pháp thư giãn và bổ sung vitamin, khoáng chất cũng được khuyến nghị để giảm căng thẳng và cải thiện tình trạng tổng thể.

Chẩn đoán rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt

Chẩn đoán RLTLTKN chủ yếu dựa vào bệnh sử và triệu chứng lâm sàng. Hiện chưa có xét nghiệm đặc hiệu nào để chẩn đoán tình trạng này. Bác sĩ thường kết hợp hỏi bệnh chi tiết, khám thực thể và một số xét nghiệm để loại trừ các bệnh lý khác. Xét nghiệm chức năng tuyến giáp giúp phát hiện các rối loạn tuyến giáp có triệu chứng tương tự. Ghi nhật ký triệu chứng trong ít nhất hai chu kỳ kinh nguyệt là công cụ quan trọng giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng và đưa ra chẩn đoán phù hợp.

Rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt là một căn bệnh thực sự và có thể điều trị được. Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể mắc rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt, hãy nói chuyện với bác sĩ. Bác sĩ có thể giúp bạn chẩn đoán và điều trị rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.