Hiệu ứng 'ngưỡng cửa' khiến con người quên đi mục đích cần làm khi bước vào một căn phòng mới
Các nhà khoa học đã tìm ra nguyên nhân khiến cho hiệu ứng 'ngưỡng cửa' xuất hiện.
Hiệu ứng "ngưỡng cửa" (Ảnh: Gettyimages)
Nếu bạn đã từng bước vào một căn phòng, sau đó hoàn toàn quên mất mình vào đó để làm gì, thì bạn đã trải nghiệm điều được gọi là hiệu ứng ngưỡng cửa: nó gần như thể tâm trí tự trống rỗng khi bạn thay đổi vị trí, sẵn sàng cho một số trải nghiệm mới.
Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học cho biết hiệu ứng ngưỡng cửa (còn được gọi là hiệu ứng cập nhật vị trí) dường như là có thật, nhưng chỉ xuất hiện khi bộ não của chúng ta bận rộn. Thông qua một loạt các thử nghiệm trong thực tế ảo, tổng cộng 74 tình nguyện viên đã được yêu cầu di chuyển qua các phòng 3D do máy tính tạo ra, cố gắng ghi nhớ các đối tượng nhất định từ các phòng trước đó - chẳng hạn như hình nón màu xanh hoặc chữ thập màu vàng - trước khi họ đi.
Nhà tâm lý học Oliver Baumann từ Đại học Bond ở Úc cho biết: “Lúc đầu, chúng tôi không thể tìm thấy hiệu ứng ngưỡng cửa nên chúng tôi nghĩ rằng có lẽ những người tình nguyện viên quá giỏi - họ có thể nhớ được mọi thứ. Vì vậy, sau đó chúng tôi đã gây khó khăn hơn và yêu cầu họ thực hiện các nhiệm vụ đếm ngược trong khi di chuyển qua các phòng. Kết quả là việc quên số thứ tự đang đếm đã xảy ra, cho chúng tôi biết rằng việc quá tải bộ nhớ của những người tham gia khiến họ dễ bị ảnh hưởng bởi tác động của các ô cửa hơn. Nói cách khác, hiệu ứng ngưỡng cửa chỉ xảy ra nếu chúng ta ở trong trạng thái quá tải về mặt nhận thức."
Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng các thí nghiệm tiếp theo trong đó các tình nguyện viên được yêu cầu đi bộ xuống các hành lang có vách ngăn trong khi hoàn thành các nhiệm vụ ghi nhớ không cho thấy bằng chứng về tác dụng của ngưỡng cửa.
Vậy tại sao sự khác biệt giữa nghiên cứu này và các nghiên cứu trước đó cho thấy vị trí thay đổi dẫn đến khả năng ghi nhớ kém hơn? Nhóm nghiên cứu đứng sau nghiên cứu mới cho biết sự giống nhau của các căn phòng - cả trong 3D VR và trong hành lang - có thể đã đóng góp một phần vào kết quả cuối cùng.
Các nhà nghiên cứu gợi ý rằng không quá nhiều cánh cửa gây ra việc xóa sạch trí nhớ, đó là sự thay đổi đột ngột của khung cảnh khiến tâm trí chúng ta bắt đầu tiếp nhận một cái gì đó mới. Baumann nói: “Một ví dụ điển hình là di chuyển xung quanh một cửa hàng bách hóa. Đi thang máy giữa các tầng bán lẻ có thể không ảnh hưởng đến trí nhớ của chúng ta, nhưng việc di chuyển từ cửa hàng bán lẻ đến bãi đậu xe có thể khiến chúng ta quên thứ gì đó mà chúng ta cần mua".
Các nhà nghiên cứu cho biết: Việc hiểu cách thức mà một sự thay đổi lớn trong môi trường có thể ảnh hưởng đến trí nhớ cho chúng ta biết cách quản lý hoặc giảm thiểu hiệu ứng ngưỡng cửa trong tương lai.
