HLV Mai Đức Chung và câu chuyện ý nghĩa về cầu thủ Việt kiều

HLV Mai Đức Chung

Cầu thủ Việt kiều khẳng định mình với bóng đá Việt Nam

Kết quả thua 0-4 trước Malaysia sẽ là một thất bại khó nuốt trôi, khó có thể quên đối với bóng đá Việt Nam. Trong trận đấu này, ĐT Việt Nam có 2 gương mặt Việt kiều: Thủ thành Nguyễn Filip và hậu vệ Cao Pendant Quang Vinh. Dù phải vào lưới nhặt bóng tới 4 lần, trong sự thất vọng, người hâm mộ bóng đá Việt Nam vẫn phải thừa nhận trình độ cùng sự đóng góp của Nguyễn Filip. Thủ thành này mang trong mình dòng máu Việt Nam, sinh ra và trưởng thành tại Cộng hòa Séc, từng khoác áo đội bóng Sparta Praha. Nguyễn Filip về Việt Nam chơi bóng từ 2016, chính thức có Quốc tịch Việt Nam vào tháng 12 năm 2023. Anh phải mất 1 hành trình rất dài, với rất nhiều công sức mới có thể đứng trong khung gỗ ĐT Việt Nam.

Trước đó, một thủ thành Việt kiều khác là Đặng Văn Lâm đã thành công với ĐT Việt Nam. Văn Lâm là thủ thành bắt chính tại AFF Cup 2018, giải đấu mà ĐT Việt Nam lên ngôi vô địch sau khi đánh bại chính ĐT Malaysia.

Nguyễn Filip phải 4 lần vào lưới nhặt bóng ở trận đấu với ĐT Malaysia. Tuy vậy, anh đã có nhiều pha cứu thua xuất sắc

Mạc Hồng Quân, Michal Nguyễn, Đặng Văn Lâm, Filip Nguyễn, Cao Pendant Quang Vinh, rất nhiều các nam cầu thủ Việt kiều đã về nước chơi bóng, đã khoác áo ĐT bóng đá nam Quốc gia, đã tạo ra những dấu ấn thành công nhất định. Họ có cha hoặc mẹ là người Việt Nam, mang trong mình dòng máu Việt. Họ muốn khẳng định mình, mong muốn đóng góp và đã đóng góp được cho quê hương Việt Nam.

Một sự kiện đáng chú ý khác, đó là lần đầu tiên, một nữ cầu thủ Việt kiều có mặt trong thành phần ĐT bóng đá nữ Việt Nam. Nữ tiền vệ Việt kiều có tên Nguyễn Hoàng Nam Ni hiện đang luyện tập cùng ĐT nữ Việt Nam, dưới sự dẫn dắt của HLV Mai Đức Chung. Hình ảnh Nam Mi vui vẻ trong luyện tập, hòa nhập tốt với môi trường bóng đá nữ Việt Nam mang đến nhiều thông điệp về sự đoàn kết.

Với sự xuất hiện của Nguyễn Hoàng Nam Mi, lần đầu tiên ĐT nữ Việt Nam có cầu thủ Việt kiều

Cũng ngay lập tức, trong thời đại kết nối thông tin, các CĐV bóng đá Việt Nam đã tìm ra hàng loạt gương mặt nữ cầu thủ Việt kiều đang chơi bóng ở nhiều nơi trên thế giới, chẳng hạn như Julia Lam (Lâm Bích Hằng) hiện đang chơi bóng ở FC Kontu (Phần Lan), Alexandra Huynh - cầu thủ nữ gốc Việt đang chơi bóng tại Australia. Katie Duong, Victoria Tran, Amber Nguyen và Sophia Nguyen là những nữ cầu thủ gốc Việt hiện đang chơi bóng ở Mỹ.

Trước đây, ĐT nữ Việt Nam và Thái Lan thay nhau thống trị bóng đá nữ vô địch Đông Nam Á. ĐT nữ Thái Lan vô địch 3 lần liên tiếp các năm 2015, 2016, 2018. ĐT nữ Việt Nam vô địch năm 2019. Thế nhưng, ở giải bóng đá nữ Đông Nam Á gần đây nhất vào năm 2022, ĐT nữ Philippines đã lần đầu lật đổ được sự thống trị này, với lực lượng là những nữ cầu thủ gốc Philippines.

Ông Mai Đức Chung nhiều lần nói rằng bóng đá Việt Nam rất cần và nên có sự bổ sung lực lượng là những nữ cầu thủ Việt kiều, nhưng phải đến thời điểm hiện tại thì mới có nữ cầu thủ Việt kiều đầu tiên xuất hiện tại ĐT nữ Việt Nam.

HLV Mai Đức Chung - người mở đường cho cầu thủ, vận động viên Việt kiều về đóng góp cho quê hương

Cả cuộc đời đóng góp và gặt hái rất nhiều thành công cho bóng đá Việt Nam, HLV Mai Đức Chung đã được phong tặng danh hiệu "Anh hùng lao động".

Và để tìm ra một người có đóng góp lớn nhất cho việc những cầu thủ Việt kiều về nước chơi bóng, đó chính là ông Mai Đức Chung. Từ chuyện cầu thủ Việt kiều về nước đá bóng, câu chuyện còn mở ra, mang đến những sự tác động, ý nghĩa lớn hơn đối với xã hội.

Vào thời điểm năm 2008, cách đây 17 năm, trong một ngày Hà Nội lạnh giá, ông Chung khi ấy đang rất nhiều việc, đã tất tả, toát mồ hôi chạy từ Nhổn lên sân tập ở Mỹ Đình của CLB bóng đá Hòa Phát Hà Nội (đội bóng nay đã giải thể) để "xem giò, xem cẳng" một cầu thủ trẻ Việt kiều. Anh này về nước cùng gia đình, không quen biết ai, được ông Chung giới thiệu cho vào tập thử với đội bóng Hòa Phát Hà Nội.

HLV Mai Đức Chung (ngoài cùng bên phải) trong lần kết nối, giới thiệu cầu thủ Việt kiều về nước chơi bóng cách đây 17 năm

Nếu như bây giờ, mọi thông tin, mọi sự kết nối đều dễ dàng, cầu thủ có thể liên hệ qua mạng xã hội, qua email, rất nhanh chóng. Thời ấy, thông tin còn ít, liên lạc còn khó khăn, ông Chung nhận được các sự liên hệ qua thư. Từ các mối quan hệ của mình, ông Chung tìm nhiều cách để tạo điều kiện cho các cầu thủ trẻ Việt kiều về nước thử chân, một mình mất công mất sức tìm cách cho họ đá thử, chơi thử ở môi trường bóng đá Việt Nam.

Ở thời điểm ấy, có những cầu thủ Việt kiều về nước chỉ ở tầm cầu thủ phong trào, năng lực còn nhiều hạn chế. Một quan điểm khác của thời bấy giờ là Việt kiều là những người... nhiều tiền, nên đã có vài lời thị phi từ đâu đó của những người chưa hiểu chuyện, nói về ông Chung rằng "hay ông này có màu mè, kiếm thêm qua các hoạt động kết nối này nên mới nhiệt tình đến thế".

Đem luôn câu chuyện này ra hỏi HLV Mai Đức Chung tại sân tập, ông nói: "Có nhiều người biết đến tôi và gửi gắm con em họ về nước thử sức. Cầu thủ Việt kiều về nước là bỏ khoản tiền không nhỏ, đi những hành trình rất dài, bỏ công sức ra để thử việc, họ cũng muốn cống hiến cho ĐTQG nếu đủ năng lực. Mình có nguồn lực vận động viên, cầu thủ Việt kiều rất lớn. Họ trưởng thành, luyện tập ở các nước phát triển, được tiếp xúc môi trường chuyên nghiệp từ rất nhỏ. Người ta có thành ý vậy, thì mình nhiệt tình thôi, mình giúp họ cũng đâu mất công sức gì nhiều. Việc này không chỉ có ý nghĩa ở lĩnh vực thể thao thôi mà còn lớn hơn. Cái gì tôi thấy tốt cho bóng đá nước nhà thì làm, chứ ai hơi đâu đi quan tâm người ta nói gì về mình".

HLV Mai Đức Chung âm thầm, nhưng là người góp công sức lớn cho việc mở đường cho các cầu thủ Việt kiều về quê hương thi đấu, có đóng góp cho bóng đá Việt Nam

Rồi sau đó, HLV Mai Đức Chung nói thêm về ý nghĩa của điều này: "Với thể thao, bóng đá, mọi sự là rõ ràng, công bằng. Tôi giới thiệu rồi thì cầu thủ phải đủ khả năng, phải thích ứng được, thì mới có thể có được hợp đồng thi đấu, xa hơn là lên ĐTQG, còn nếu không đủ năng lực cạnh tranh được thì phải chấp nhận. Tôi kết nối giúp họ hoàn toàn vô tư, vì lợi ích chung. Ta có cầu thủ Việt kiều tốt, trở về và chơi bóng trên quê hương, và điều này thực sự ý nghĩa. Đảng, Nhà nước ta đã có chính sách đoàn kết Kiều bào, phát huy sức mạnh toàn dân tộc. Bóng đá, thể thao có sức lan tỏa rất lớn, tạo ra sự đoàn kết rất lớn. Mỗi lần ĐT bóng đá của mình đi đâu, CĐV người Việt Nam, bà con Việt kiều đều cổ vũ mạnh mẽ lắm, thực sự xúc động".

Từ bóng đá với sự nhiệt tình của cá nhân ông Chung, sau đó, một số gương mặt trẻ Việt kiều còn về nước thử sức ở các bộ môn như thể dục, tennis, các lĩnh vực nghệ thuật, rồi các cá nhân Việt kiều về nước, đầu tư trong các lĩnh vực kinh tế trên mảnh đất quê hương mình. Đúng như lời ông Chung đã nói, bóng đá có sức lan tỏa mạnh mẽ, tạo ra những yếu tố tích cực cho xã hội.

Ông Chung là vậy, cái gì có lợi cho cái chung, cho bóng đá thì làm, và những cống hiến của ông luôn được ghi nhận. Vị "tướng già" vẫn còn đang chinh chiến cùng ĐT nữ Việt Nam sau rất nhiều lần muốn nghỉ ngơi, dành thời gian cho gia đình.

Câu chuyện phát huy nguồn lực và giữ gìn bản sắc

Thất bại đậm trước Malaysia không chỉ là 1 trận thua đơn thuần, mà đang đặt ra một câu hỏi lớn cho bóng đá Việt Nam: Lựa chọn bản sắc, đi con đường dài có chiến lược hay chạy theo thành tích trước mắt.

Rõ ràng, việc dùng cầu thủ nhập tịch đã mang về thành tích rất nhanh đối với các đội bóng Đông Nam Á. Chúng ta vô địch AFF Cup 2024 với 1 cầu thủ nhập tịch - nhưng lại quan trọng nhất trong đội hình, đó là Nguyễn Xuân Son.

Nhập tịch đã trở thành xu hướng, với 2 cách làm. Indonesia, Philippines và Malaysia là những đội bóng sử dụng cách nhập tịch ồ ạt, với cách cầu thủ được nhập tịch để thi đấu, hoặc cầu thủ có nguồn gốc, có liên hệ với đất nước họ. Indonesia được ví như ĐT Hà Lan thu nhỏ, còn đội hình ra sân của Malaysia có 9/11 cầu thủ trưởng thành từ bóng đá Nam Mỹ hoặc châu Âu. Thái Lan và Việt Nam có cầu thủ nhập tịch, có cầu thủ Thái kiều, Việt kiều, nhưng không ồ ạt mà cầu thủ nội địa vẫn đóng vai trò chủ đạo.

Thủ thành Việt kiều Đặng Văn Lâm trong màu áo ĐT Việt Nam. Sử dụng cầu thủ nhập tịch, cầu thủ Việt kiều nhưng không ồ ạt, phát huy sức mạnh nội tại là xu hướng mà bóng đá Việt Nam lựa chọn

Hoàng Đức, Hai Long, Văn Vỹ, Quang Hải đã không thể đọ nổi về sức mạnh thể lực, về kĩ năng với những cầu thủ đang chơi bóng ở châu Âu. Cầu thủ Đông Nam Á với hạn chế về thể hình, thể lực rõ ràng sẽ còn phải mất rất nhiều năm mới bằng được những "ông Tây". ĐT Indonesia với lực lượng cầu thủ nhập tịch đã vừa thua 0-6 trước Nhật Bản. Bóng đá Nhật Bản đã chọn cách đi bằng nội lực. Nhật Bản là nền bóng đá hình mẫu của châu Á, với chiến lược đầu tư phát triển bài bản và đúng đắn. Nhiều cầu thủ Nhật Bản hiện đang đá tại các CLB châu Âu. Ngay với bóng đá Indonesia, Malaysia, việc nhập tịch ồ ạt vẫn còn đang gây tranh cãi. Nhiều CĐV bóng đá ở 2 nước này đã không hoàn toàn ủng hộ cách làm này để đổi lấy thành tích trước mắt.

Nguyễn Xuân Son đến từ Brazil nhưng có thời gian sinh sống, chơi bóng đủ lâu tại Việt Nam. Gia đình Son hòa nhập hoàn toàn vào cuộc sống tại Việt Nam, ăn những món ăn Việt Nam, mặc áo dài mỗi dịp Tết đến xuân về. Ngoài yếu tố năng lực, ngoài khát khao cống hiến, tự hào khi khoác lên mình màu áo ĐT Việt Nam, chính yếu tố văn hóa mới khiến Xuân Son được yêu mến và cổ vũ nhiều đến thế.

Đặng Văn Lâm, Filip Nguyễn đều nói rằng đã cố gắng học tiếng Việt, nói tiếng Việt thật tốt để giao tiếp với đồng đội. Chia sẻ đầu tiên của nữ cầu thủ Việt kiều Nguyễn Hoàng Nam Mi sau những ngày tập trung đầu tiên là "em cảm thấy thoải mái, em luôn được các chị giúp đỡ để hòa nhập tốt". Những câu chuyện nhỏ này đã nói lên tinh thần đoàn kết Việt Nam.

Việc sử dụng cầu thủ nhập tịch, cầu thủ Việt kiều đã xuất hiện từ rất lâu với bóng đá Việt Nam, với ĐT Việt Nam. Có thể thấy, chúng ta luôn chào đón, trân trọng, mở rộng cơ hội cho cầu thủ Việt kiều, những cầu thủ mang trong mình dòng máu Việt Nam. Chúng ta đã có cầu thủ nhập tịch, nhưng hướng đi duy trì bản sắc, sử dụng nguồn lực nội địa vẫn là định hướng chủ đạo. Phát huy nguồn lực tổng hợp kết hợp giữ gìn bản sắc, hai yếu tố này không hề mâu thuẫn mà cùng góp phần tạo ra nguồn sức mạnh lâu dài, tạo ra niềm tin, sự tự hào gắn kết lớn lao và đó mới là điều cần thiết nhất cho bóng đá Việt Nam ở thời điểm khó khăn sau thất bại này.

Phong Trần