Tuyển Việt Nam đứng ngoài cuộc chơi nhập tịch?

Tuyển Việt Nam trước làm sóng nhập tịch của các đối thủ trong khu vực. Ảnh: Tâm Minh.

Trong khi Malaysia trình diễn lối chơi hiện đại với hàng loạt cầu thủ gốc nước ngoài từ Nam Mỹ, tuyển Việt Nam gần như bất lực trong việc tạo ra những pha bóng đáng chú ý. Thua kém cả về thể hình lẫn tốc độ, thầy trò HLV Kim Sang-sik cho thấy sự khác biệt đẳng cấp với đối thủ, phần nhiều đến từ yếu tố con người.

Câu chuyện từng được nhắc tới nhiều lần một lần nữa trở thành đề tài nóng. Liệu đã đến lúc bóng đá Việt Nam cần mở rộng cánh cửa với cầu thủ nhập tịch và Việt kiều?

Chia sẻ với báo giới hồi đầu năm 2025, Chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn, khẳng định: “Đối với bóng đá Việt Nam, vấn đề này cần được cân nhắc thận trọng, đảm bảo giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời phát huy tối đa sức mạnh tập thể. Tăng cường sức mạnh đội tuyển bằng ngoại lực nhưng yếu tố cốt lõi vẫn là giữ gìn và phát huy tinh thần, truyền thống bóng đá Việt Nam”.

Trên thực tế, nguồn cầu thủ gốc Việt trên thế giới là không ít. Các quốc gia có cộng đồng người Việt lớn như Pháp, Đức, CH Czech, Mỹ hay Nga đều là nơi sản sinh ra nhiều cầu thủ có tiềm năng. Tuy nhiên, việc tiếp cận, thuyết phục và đặc biệt là hoàn thiện thủ tục nhập tịch với những cầu thủ này là quá trình không dễ dàng.

Một trong những rào cản lớn là yếu tố pháp lý. Luật Quốc tịch Việt Nam không cho phép công dân mang hai quốc tịch nếu không thuộc diện đặc biệt. Điều này khiến nhiều cầu thủ Việt kiều đắn đo trong việc từ bỏ quốc tịch gốc để khoác áo tuyển Việt Nam. Ngoài ra, việc đánh giá năng lực chuyên môn của các cầu thủ sống và thi đấu ở nước ngoài cũng là một trở ngại do thiếu dữ liệu và cơ hội cọ xát.

Cao Pendant Quang Vinh lần đầu khoác áo tuyển Việt Nam. Ảnh: Tâm Minh.

Bóng đá Việt Nam từng chào đón các cầu thủ Việt kiều hồi hương và khoác áo đội tuyển quốc gia như Mạc Hồng Quân, Đặng Văn Lâm. Trong đó, Văn Lâm là trường hợp thành công nhất với vai trò thủ môn số một nhiều năm liền.

Hiện tại, Nguyễn Filip và Nguyễn Cao Pendant cũng là những trụ cột quan trọng trong đội hình tuyển Việt Nam dưới thời HLV Kim Sang-sik. Sự góp mặt của họ cho thấy vai trò ngày càng lớn của cầu thủ Việt kiều trong hành trình tái thiết đội tuyển.

Bên cạnh nguồn cầu thủ Việt kiều, việc nhập tịch cầu thủ ngoại quốc thi đấu tại V.League cũng từng được kỳ vọng là giải pháp bổ sung chất lượng cho đội tuyển quốc gia. Thực tế, bóng đá Việt Nam tiến hành nhập tịch cầu thủ ngoại từ hơn 15 năm trước, với những cái tên đáng chú ý như Đinh Hoàng Max, Huỳnh Kesley Alves, Đặng Amaobi…

Tuy nhiên, phần lớn cầu thủ đều không thể đáp ứng được yêu cầu chuyên môn, phong độ hoặc không phù hợp với hệ thống chiến thuật của đội tuyển. Một số khác sau khi nhập tịch lại sa sút phong độ, không còn giữ được đẳng cấp như khi còn thi đấu đỉnh cao ở V.League. Chính vì vậy, việc sử dụng họ tại cấp độ đội tuyển quốc gia không mang lại hiệu quả như kỳ vọng.

Xuân Son là một trong những ngoại binh hiếm hoi nhập tịch và tỏa sáng ở tuyển Việt Nam.

Nguyễn Xuân Son có lẽ là trường hợp hiếm hoi trong nhiều năm trở lại đây. Tại ASEAN Cup 2024, Xuân Son là cầu thủ nhập tịch duy nhất góp mặt trong đội hình tuyển Việt Nam. Cầu thủ gốc Brazil có màn thể hiện ấn tượng với khả năng tỳ đè, không chiến tốt và đóng góp 7 bàn thắng trong 5 lần ra sân cho tuyển Việt Nam. Sự hiện diện của Xuân Son là ví dụ rõ nhất cho việc cầu thủ nhập tịch có thể tạo ra khác biệt ở những vị trí then chốt như trung phong mà bóng đá Việt Nam đang thiếu hụt.

Trong khi bóng đá Việt Nam vẫn loay hoay, các nước trong khu vực đã mạnh dạn hơn trong việc tận dụng nguồn lực cầu thủ gốc nước ngoài. Thái Lan đưa về và sử dụng các cầu thủ gốc châu Âu như Jonathan Khemdee, Elias Dolah. Indonesia tìm đến các cầu thủ ở châu Âu để có lần đầu tiên vào tới vòng loại thứ tư của một kỳ World Cup. Mới nhất, Malaysia nhập tịch số lượng lớn cầu thủ Nam Mỹ cho vòng loại Asian Cup 2027.

Trước mắt, tuyển Việt Nam sẽ còn trận lượt về với Malaysia trên sân nhà vào ngày 31/3/2026. Đây là cơ hội gần như cuối cùng để nuôi hy vọng vào chung kết Asian Cup 2027. Tuy nhiên, về dài hạn, bóng đá Việt Nam cần có một chiến lược bài bản và linh hoạt hơn trong việc tận dụng nguồn lực từ bên ngoài.

Nhập tịch không phải là con đường duy nhất, nhưng trong bối cảnh các nền bóng đá trong khu vực đã chọn hướng đi đó và gặt hái thành công, việc Việt Nam tiếp tục đứng ngoài cuộc chơi có thể khiến chúng ta bị bỏ lại ngày càng xa.

Hải My