HLV Scaloni là ngôi sao lớn nhất của tuyển Argentina

Phillip Lahm, thủ quân ĐTQG Đức vô địch World Cup 2014, từng đưa ra nhận định Argentina là đội mạnh nhất tại World Cup 2022. Vì tất cả cầu thủ đều nắm vững những đức tính cơ bản của bóng đá: một chọi một, phòng thủ và tấn công, tích cực nhưng cũng cân bằng.

Những kỹ năng cá nhân này gần đây bị bỏ quên giữa các cuộc tranh luận về sơ đồ, hệ thống, chiến thuật. Nhưng bạn sẽ không thể chiến thắng nếu thiếu các kỹ năng. Lahm cho rằng HLV Lionel Scaloni hoàn toàn kiểm soát mọi thứ, Argentina thi đấu hài hòa như CLB ở Champions League chứ không như ĐTQG hiếm khi tập luyện cùng nhau.

Kế hoạch của họ là liên tục giành bóng, phòng ngự từ xa dựa trên một điều là tất cả cầu thủ đều có khả năng giữ bóng.

Vô hiệu tuyến giữa Croatia hoàn hảo

Nhưng phải nói rằng Scaloni không thiếu ý tưởng chiến thuật, cho dù ông mới có 4 năm kinh nghiệm làm HLV trưởng một đội bóng, chính là 4 năm với ĐTQG Argentina này. Trận gặp Australia, họ chơi với hệ thống 4-3-3, trong đó Marcos Acuna leo biên trái cao như tiền đạo, tạo thành tuyến trên 5 người để bẻ gãy hàng thủ có tổ chức tốt của đối thủ.

Alvarez mới chỉ ghi 3 bàn cho ĐTQG trước khi vào giải. Nhưng trong giải này, anh đã có 4 pha lập công. Ảnh: Reuters.

Trận gặp Hà Lan, Scaloni dùng hệ thống 5-3-2 với một trung vệ chồng biên (overlapping centre-back) là Cristian Romero. Khi không có bóng, Argentina phòng ngự với kết cấu vững chắc 5-3-2, không chỉ Lionel Messi, mà Julian Alvarez được giải phóng khỏi nhiệm vụ phòng thủ. Khi có bóng, Romero được đẩy ra cánh, Argentina chuyển thành hệ thống 4-3-3.

Tới trận gặp Croatia, đó lại thêm một bước tiến bộ nữa về chiến thuật của Scaloni. Ông chuyển sang hệ thống 4-4-2 để "Albiceleste" có thể kiểm soát khu trung tuyến trước sức sáng tạo của bộ ba tiền vệ Croatia. Điều mà sơ đồ 4-3-3 và 5-3-2 không thể làm được. Việc hơn một người ở tuyến giữa đã giúp Argentina hạn chế được bộ ba Luka Modric, Marco Brozovic và Matteo Kovacic.

Dù bố trí hơn người ở tuyến giữa nhưng Scaloni không bảo các tiền vệ của mình phải sở hữu nhiều bóng. Thực tế, thua 0-3 nhưng Croatia vẫn kiểm soát bóng 62% thời gian trận đấu. Thay vào đó, Scaloni bảo các tiền vệ mình đá hẹp lại gần nhau, tạo thành tứ giác gói chặt ba tiền vệ Croatia lại, cho họ ban bật với nhau nhưng không cho họ phát triển bóng lên.

Lúc Croatia phát triển bóng từ dưới lên, ba tiền vệ Argentina sẽ đeo sát ba tiền vệ Croatia ở một khoảng cách nhất định. Khi một trong ba tiền vệ Croatia nhận bóng, tiền vệ thứ tư đang tự do của Argentina sẽ lao đến vị trí đó để hỗ trợ đồng đội mình, tạo thành thế hai chọi một với tiền vệ Croatia vừa nhận bóng. Anh ta chỉ còn cách chuyền ngang hoặc chuyền về.

Cả Enzo Fernandez, Rodrigo de Paul, Alexis Mac Allister đều trẻ hơn bộ ba Croatia và rất khỏe trong việc chạy nước rút cự ly ngắn nên chiến thuật gói chặt tuyến giữa Croatia của Scaloni trở nên hoàn hảo. Mỗi khi giành lại bóng, ba tiền vệ kia lên, chỉ còn mỗi Leandro Paredes được giữ lại để che chắn cho hàng thủ Argentina.

Học được từ các sai lầm trước đó

Phải nói rằng, không phải bao giờ Argentina cũng thi đấu trôi chảy, họ có những phút giây loạng choạng. Nhưng Scaloni có những điều chỉnh thành công, trưởng thành về mặt chiến thuật qua từng trận một.

Chưa từng làm HLV trưởng CLB nào, nhưng Scaloni đã chứng tỏ ông là một nhà chiến thuật sắc sảo. Ảnh: Reuters.

Trận tứ kết với Hà Lan, Argentina xuất phát với 3 tiền vệ Fernandez, De Paul, Mac Allister, trong đó Fernandez chơi thấp nhất. Nhưng đến phút 66, khi đang nắm cả về tỷ số lẫn thế trận, ông đưa Paredes vào thay De Paul. Paredes chơi thấp nhất, Fernandez được đẩy nhô cao hơn. Lý do Paredes là tiền vệ trụ bẩm sinh, chơi rất rắn và sẽ tăng thêm chất thép cho phòng tuyến.

Thật ra, lúc đó Hà Lan tấn công qua trục giữa không nhiều, HLV Louis Van Gaal đưa các tiền đạo có chiều cao tốt để thực hiện kế hoạch B là những bài đánh biên tạt bổng. Nên Scaloni không cần bổ sung thêm người vào khu vực trước hàng thủ.

Paredes chơi thiếu mềm mại hơn Fernandez, phạm nhiều lỗi không cần thiết để Argentina phải hứng chịu những quả sút phạt ở vị trí nguy hiểm, làm Argentina thua bàn ở các tình huống cố định, không bảo toàn được lợi thế dẫn trước 2-0.

Sang trận Croatia, sai lầm đó không lặp lại. Paredes xuất phát ở vị trí dưới cùng trong hàng tiền vệ. Khi Croatia thua 0-2, rút Brozovic ra khỏi sân để thêm người cho hàng tiền đạo, thì Argentina không cần đến bốn tiền vệ để phong tỏa hai người Modric và Kovacic nữa. Chỉ cần ba người. Vậy là Scaloni rút Paredes ra để thay trung vệ Lisandro Martinez vào. Fernandez được chuyển về đá ở vị trí thấp nhất tuyến giữa, với kỹ thuật mềm mại hơn, anh ít phạm lỗi để đưa cho Croatia các quả phạt.

Linh hoạt nhân sự trong hệ thống Messi + 10

Argentina và Messi tìm thấy một sự phân công lao động khác thường và thú vị. Năm 2014, Argentina cũng đi đến trận chung kết, các đồng đội của anh có vẻ chờ đợi anh tự mình giải quyết mọi việc. Năm 2022, các cầu thủ Argentina chơi bóng vì Messi và tự tăng giá trị của mình qua việc này.

ĐTQG Argentina được xây dựng quanh Messi, cho Messi và vì Messi. Trong ảnh, bộ tứ tiền vệ của ĐTQG Argentina có những nhiệm vụ riêng. Trên hàng công, Messi và Alvarez cũng có nhiệm vụ riêng. Ảnh: The Athlete.

Nổi bật nhất và cũng được lợi nhất là Mac Allister, Fernandez, Alvarez, tất cả đều ghi bàn và trở thành những người hùng trong các khoảnh khắc nhất định. Họ không cần đến từ các CLB hàng đầu châu Âu, họ đến từ Lyon, Benfica, Brighton, Aston Villa, nhưng biết vào việc khi có một mục đích rõ ràng: 10 người trên sân phục vụ cho một số 10.

Thế hệ ngang tầm tuổi Messi có nhiều tài năng nổi bật trên hàng công, như Gonzalo Higuain, Sergio Aguero và Carlos Tevez ghi tổng cộng cả 1.000 bàn thắng cho các CLB, nhưng không tạo cùng Messi một đội tuyển hòa hợp. Còn bây giờ, hàng công Argentina chỉ gồm là “vua đi bộ” Messi cùng Alvarez hiếu động chạy trước, sau, quanh Leo. Do đó, mọi thứ đều có mục đích.

Argentina giờ này giống các đội bóng Serie A những năm 1980, có sự phân chia trách nhiệm chặt chẽ: chín cầu thủ để ngăn chặn các bàn thua, hai cầu thủ còn lại cố gắng ghi bàn. Còn phân chia nhiệm vụ cụ thể thêm cho chín cầu thủ trên thế nào là việc của HLV Scaloni theo từng trận, xuất sắc như ông bảo các tiền vệ cách gói chặt tuyến giữa Croatia.

Năm 1986, HLV Carlos Bilardo thường tung vào sân đội hình "3-5-Maradona-1". Bây giờ Scaloni đã chọn hệ thống "4-4-Messi-1". Khi dẫn trước bàn, ông chuyển sang sơ đồ "5-3-Messi-1". Mỗi đội được xây dựng xung quanh một người đàn ông, cho một người đàn ông, vì một người đàn ông đại diện cho hy vọng của họ.

Argentina từng có dàn cầu thủ mạnh hơn cả năm 1986 lẫn năm 2022. Đó là vào cuối những năm 1990, đầu những năm 2000. Tuy nhiên, họ chỉ lọt vào tứ kết năm 1998, năm 2006 và bị loại ở vòng bảng năm 2002. Vì họ không có Maradona hay Messi. Maradona ghi 5 bàn và có 5 pha kiến tạo thành bàn vào năm 1986. Messi đã có 5 bàn thắng và 3 đường kiến tạo ở World Cup này. Những con số gần bằng nhau, của công thức 10 người trên sân phục vụ cho một số 10.

Pha solo và kiến tạo của Messi trước Croatia Cổ động viên ở sân Lusail chia sẻ khoảnh khắc Messi vượt qua trung vệ Gvardiol trước khi kiến tạo giúp Alvarez ấn định chiến thắng 3-0 cho Argentina ở bán kết World Cup 2022.

Chính Phong