Hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì khi bỏ thuế khoán?

Bà Nguyễn Thị Thu Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền – Hỗ trợ người nộp thuế Tổng cục Thuế (nay là Cục Thuế), nhấn mạnh: Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đã chỉ đạo rõ ràng: xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026; áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền; đồng thời bãi bỏ lệ phí môn bài và khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp.

“Điểm đáng chú ý là, việc bỏ thuế khoán nhằm tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh”, bà Hà phân tích.

Hộ kinh doanh có doanh thu bao nhiêu thì tự kê khai và nộp thuế tương ứng. Ảnh: T.L.

Trước đó, Nghị định 70/2025/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung Nghị định 123/2020/NĐ-CP) cũng đã quy định: từ ngày 1/6/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử có kết nối máy tính tiền. Đây được coi là bước đệm quan trọng để hàng triệu hộ kinh doanh dần từ bỏ phương pháp nộp thuế khoán.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng: Hộ kinh doanh cần hiểu rõ quy mô của mình để thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định. Cụ thể, hộ có quy mô lớn phải nộp hồ sơ khai thuế theo tháng, trong khi hộ nhỏ hoặc mới kinh doanh thực hiện nộp hồ sơ khai thuế theo quý theo quy định tại Nghị định 126 và Thông tư 40. Hiện có hai loại hình chính: hộ kinh doanh định kỳ hàng quý hoặc hàng tháng phải nộp hồ sơ khai thuế. Trong thực tế, 90% hộ kinh doanh nộp hồ sơ khai thuế theo quý, còn hộ có quy mô lớn với doanh số trên 3 tỷ đồng hoặc 10 tỷ đồng không nhiều.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, hầu hết các hộ kinh doanh khi chuyển từ hình thức thuế khoán sang kê khai đều nộp khai thuế theo quý. Về cách xác định số thuế, mức tính thuế được xác định bằng doanh thu tính thuế nhân với tỷ lệ thuế hoặc doanh thu chịu thuế giá trị gia tăng nhân với tỷ lệ thuế. Khi chuyển sang kê khai thì hộ kinh doanh phải tự xác định số thuế dựa trên doanh thu phát sinh.

"Hộ kinh doanh có doanh thu bao nhiêu thì tự kê khai và nộp thuế tương ứng, nhưng phải đảm bảo doanh thu kê khai có độ tin cậy cao, tuân thủ đầy đủ chế độ hóa đơn, chứng từ và sổ sách kế toán", bà Hà Lưu ý.

Bà Nguyễn Thị Thu Hà cho hay: Từ Nghị định 70/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải thực hiện phát hành hóa đơn điện tử từ máy tính tiền và kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Đây là giai đoạn chuyển tiếp, hộ dưới 1 tỷ đồng/năm có thể tự nguyện áp dụng. Bà Nguyễn Thị Thu Hà nhấn mạnh, nếu thông tin rõ ràng và minh bạch thì việc quản lý sẽ dễ dàng hơn.

Thực tế, thói quen của người tiêu dùng cuối cùng thường là không lấy hóa đơn nếu không có cơ chế khuyến khích. Dù vậy, trách nhiệm của hộ kinh doanh là phải phát hành hóa đơn khi bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ.

Nếu có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên, hộ kinh doanh cần đăng ký với cơ quan thuế, chuẩn bị trang thiết bị, phần mềm phù hợp, đồng thời phân loại rõ nhóm hàng hóa, dịch vụ đầu ra - đầu vào để theo dõi doanh thu.

"Đặc biệt, hộ phải nắm rõ thời điểm phát hành hóa đơn. Ví dụ, bán hàng hôm nay nhưng khách nợ tiền, chỉ khi khách thanh toán mới phát hành hóa đơn. Nếu phát hành chậm hoặc không đầy đủ sẽ ảnh hưởng nghĩa vụ thuế và có thể bị xử phạt hành chính", bà Nguyễn Thị Thu Hà nói.

Hồ Hương