Hộ kinh doanh đóng góp nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước

Công tác quản lý thuế hộ kinh doanh có nhiều bước tiến

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, trong những năm qua, đặc biệt từ 2023 đến nay, công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh đã có nhiều bước tiến tích cực. Quy mô khu vực hộ kinh doanh tiếp tục tăng: tính đến hết năm 2024, toàn địa bàn có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh (bằng 106% so với năm 2023). Số hộ kinh doanh đang hoạt động ổn định (bao gồm hộ khoán và hộ kê khai) khoảng 2,2 triệu hộ, tăng 4% so với năm 2023.

Công chức thuế cùng kỹ thuật viên doanh nghiệp công nghệ hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi mô hình hoạt động. Ảnh: TN

Đặc biệt, số hộ có doanh thu trên ngưỡng phải nộp thuế (trên 100 triệu đồng/năm) là 1,3 triệu hộ, chiếm 59% tổng số hộ kinh doanh. Điều này đồng nghĩa ngày càng nhiều hộ đạt ngưỡng chịu thuế, mở rộng hoạt động kinh doanh.

Lũy kế 8 tháng đầu năm 2025, tổng thu ngân sách nhà nước từ hộ, cá nhân kinh doanh ước đạt 22,3 nghìn tỷ đồng, đạt 69,7% nhiệm vụ thu và bằng 125,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Kết quả này có được nhờ ngành Thuế đã triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý và hỗ trợ hộ kinh doanh, vừa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, vừa nâng cao tính tự giác tuân thủ của người nộp thuế.

Triển khai quyết liệt các ứng dụng số phục vụ hộ kinh doanh

Thông tin về một số giải pháp triển khai hiệu quả công tác quản lý thuế khu vực hộ kinh doanh, Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, toàn ngành đã triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp trong công tác chỉ đạo, điều hành.

Cụ thể, đã xây dựng và ban hành kế hoạch “Đổi mới, nâng cao chất lượng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh” từ tháng 2/2025 (Đề án 420), đây là cơ sở nghiệp vụ với đồng bộ các nhóm giải pháp được triển khai hiệu quả thống nhất trong toàn ngành thuế.

Đồng thời, nghiên cứu, tham mưu Bộ Tài chính ban hành các văn bản phối hợp triển khai trong công tác quản lý hộ kinh doanh, chống thất thu (với Bộ Công an và UBND các Tỉnh, thành phố); Cục Thuế xây dựng và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo theo yêu cầu nghiệp vụ thực tế phát sinh trong quá trình triển khai Đề án 420.

Kỹ thuật viên doanh nghiệp công nghệ hỗ trợ hộ kinh doanh sử dụng phần mềm quản lý bán hàng, xuất hóa đơn điện tử. Ảnh: TN

Đánh giá hiệu quả quản lý thuế đối với hộ kinh doanh theo nhóm các tiêu chí theo từng giải pháp của Đề án 420 định kỳ tháng/quý theo từng đơn vị có so sánh với kết quả trung bình ngành (theo từng Thuế tỉnh, thành phố, từng thuế cơ sở) và tổ chức các hội nghị chuyên đề, họp kiểm đếm (giai đoạn đầu triển khai thực hiện kiểm đếm kết quả hàng tuần) để tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy tiến độ, đồng thời phát hiện giải pháp sáng kiến hay, cách làm hay của các đơn vị để phổ biến toàn ngành.

Cơ quan thuế các cấp đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan trọng quản lý hộ kinh doanh. Đầu năm 2025, Bộ Tài chính đã có công văn gửi Bí thư Tỉnh ủy, UBND các tỉnh, thành phố và công văn gửi Bộ Công an đề nghị phối hợp quản lý thuế hộ kinh doanh, chống thất thu.

Trên cơ sở đó, Cục Thuế phối hợp làm việc với các đơn vị (Cục Đăng ký kinh doanh, Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân, Cục Thống kê); Hội thảo, phối hợp với các Hiệp hội kế toán, Hội Tư vấn thuế, Hội doanh nghiệp nhỏ và vừa..., nhằm chia sẻ dữ liệu, kinh nghiệm và hỗ trợ hộ kinh doanh trong thực hiện chính sách pháp luật thuế và chuyển đổi số.

Ông Mai Sơn cho biết, kết quả, ngành Thuế đã rà soát, chuẩn hóa được mã số thuế cá nhân, chuyển đổi mã số thuế thành mã định danh công dân đối với hộ kinh doanh; đồng thời phối hợp chống sót hộ khoán, quản lý hóa đơn đầu vào, kiểm soát dòng tiền..., qua đó mở rộng diện quản lý thuế với hộ kinh doanh.

Trong 6 tháng đầu 2025, toàn ngành đã ra soát đưa thêm 254.111 hộ kinh doanh vào diện quản lý (đăng ký thuế bổ sung) và xử lý truy thu, phạt 197.349 hộ kinh doanh với số thuế tăng thu hơn 1.783 tỷ đồng. Đây là kết quả nỗ lực trong tập trung nguồn lực vào công tác chống thất thu ở khu vực hộ kinh doanh của toàn ngành thuế.

Ngoài ra, cơ quan thuế đã triển khai quyết liệt các ứng dụng số phục vụ hộ kinh doanh. Đến tháng 6/2025, tỷ lệ hộ kinh doanh kê khai nộp thuế điện tử đạt trên 98% (đối với hộ nộp thuế theo phương pháp kê khai). Cục Thuế đã xây dựng và cung cấp miễn phí các dịch vụ thuế điện tử trên Cổng thông tin điện tử và ứng dụng eTax Mobile, giúp hộ kinh doanh dễ dàng gửi tờ khai, nộp thuế theo phương thức điện tử dễ dàng thuận lợi, mọi lúc mọi nơi.

Đặc biệt, việc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ được thúc đẩy nhanh đến 30/6/2025 đã có 110.295 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền, trong đó bao gồm hơn 20.000 hộ khoán doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm tự nguyện tham gia. Kết quả này vượt kỳ vọng, cho thấy nhận thức của hộ kinh doanh đang chuyển biến tích cực, sẵn sàng ứng dụng công nghệ số khi có hướng dẫn và hỗ trợ phù hợp.

Cơ quan thuế các cấp đã thành lập các tổ công tác đến trực tiếp từng địa bàn kinh doanh của hộ kinh doanh để hướng dẫn cài đặt, sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, giải đáp vướng mắc ngay tại chỗ. Công tác tuyên truyền qua các phương tiện truyền thông cũng được đẩy mạnh: hàng trăm tin bài đã được đăng tải để giải tỏa băn khoăn của hộ kinh doanh.

Nhờ vậy, dư luận xã hội dần đồng thuận với chủ trương hiện đại hóa quản lý hộ kinh doanh, không còn hiểu lầm rằng chính sách thuế mới là nguyên nhân khiến một số hộ kinh doanh phải đóng cửa.

Cùng với tuyên truyền, cơ quan thuế triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ thiết thực cho hộ kinh doanh. Các lớp tập huấn chính sách thuế, hướng dẫn chế độ kế toán đơn giản cho hộ kinh doanh được tổ chức với sự tham gia của Hội Tư vấn thuế, các đại lý thuế và các nhà cung cấp giải pháp phần mềm, giúp hộ kinh doanh nâng cao hiểu biết và tự giác tuân thủ.

Bên cạnh đó, Cục Thuế đã phối hợp với các tổ chức nghề nghiệp (Hội Kế toán, Hội Kiểm toán viên, các công ty tư vấn...) để phát triển các gói dịch vụ kế toán - thuế chi phí thấp dành riêng cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp mới chuyển đổi, tối ưu chi phí, hỗ trợ họ trong giai đoạn đầu chuyển đổi số.

Ngày 18/8/2025, Cục Thuế đã khai trương Cổng thông tin thuế hỗ trợ doanh nhân, đây là nền tảng trực tuyến được xây dựng nhằm cung cấp thông tin, tài liệu đào tạo, hướng dẫn cũng như hỗ trợ toàn diện về chính sách thuế cho cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp./.

Văn Tuấn