Hộ kinh doanh kê khai thuế sao cho hợp lý?

Tại hội thảo "Khéo kê khai - Thuế nhẹ vai" do KiotViet và Vietcombank Tân Bình tổ chức, một hộ kinh doanh đã đặt câu hỏi: "Khi mua rau củ quả trực tiếp từ nông dân thì cần giấy tờ gì để kê khai thuế cho đúng?"

Ông Trần Văn Quân, Chủ tịch VNLAWS cho biết: “Trên thực tế, có nhiều cách để chứng minh chi phí đầu vào và lập hồ sơ kê khai thuế, trong đó cách đơn giản và phổ biến nhất hiện nay là lập biên bản mua hàng hoặc bản kê hàng hóa. Bản kê này không cần quá phức tạp, chỉ cần đảm bảo các nội dung cơ bản như thời gian mua hàng (ngày, giờ cụ thể); thông tin người bán (tên, địa chỉ, số điện thoại nếu có); tên hàng hóa, số lượng, đơn giá, tổng tiền và đặc biệt là có chữ ký xác nhận của cả người mua và người bán".

Các chuyên gia cho rằng, kê khai thuế mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho hộ kinh doanh, không chỉ giúp tuân thủ quy định pháp luật mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển minh bạch và bền vững. Ảnh: PM

Theo ông Trần Văn Quân, vào đầu năm 2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không áp dụng phương pháp khoán thuế nữa mà phải nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế, tức là chuyển sang phương pháp kê khai thuế.

Kê khai thuế là nghĩa vụ bắt buộc của hộ kinh doanh và được thực hiện dựa trên tổng doanh thu bán ra trong kỳ tính thuế. Đây là căn cứ chính để xác định số thuế phải nộp. Hộ kinh doanh sẽ cần kê khai định kỳ theo tháng quý, tùy theo quy mô doanh thu và hướng dẫn của cơ quan thuế.

Hiện nay pháp luật không bắt buộc hộ kinh doanh phải lập báo cáo tài chính như doanh nghiệp. Tuy nhiên, hộ kinh doanh vẫn cần ghi chép, lưu trữ sổ sách bán hàng, chi phí, tồn kho,... như một hình thức theo dõi nội bộ, để phục vụ quản lý và làm căn cứ đối chiếu khi cơ quan thuế kiểm tra. Đây là phần rất quan trọng nếu sau này có phát sinh thanh tra, kiểm tra hoặc cần chứng minh chi phí, doanh thu thực tế.

Ông Quân cũng lưu ý, hộ kinh doanh sẽ nộp thuế thấp hơn doanh nghiệp. Nhưng nếu hộ kinh doanh thực hiện các hành vi trốn thuế từ 100 triệu đến dưới 300 triệu hoặc dưới 100 triệu thì bị phạt tiền từ 100-500 triệu đồng. Hộ kinh doanh trốn thuế trên 1 tỉ đồng bị phạt tù từ 1 tháng đến 2 năm.

"Những thay đổi này yêu cầu các hộ kinh doanh cần chủ động tìm hiểu và thích nghi để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và tối ưu hóa chi phí thuế. Việc kê khai thuế khéo léo sẽ giúp nhẹ vai hơn trong bối cảnh các quy định ngày càng minh bạch và chặt chẽ" - ông Quân nói.

Theo ông Ngô Dũng, Phó Giám đốc kinh doanh KiotViet, việc chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang kê khai thuế theo doanh thu thực tế không chỉ là thay đổi về mặt thủ tục mà còn là một bước chuyển quan trọng về tư duy, quy trình và cả công cụ hỗ trợ quản lý bán hàng.

"Để kê khai thuế đúng và hợp lý, hộ kinh doanh nên sử dụng phần mềm bán hàng. Theo đó, dữ liệu doanh thu từ hóa đơn điện tử đã phát hành được tự động tổng hợp vào mẫu tờ khai thuế, giúp giảm thiểu rủi ro sai sót do nhập liệu thủ công và đảm bảo tính thống nhất số liệu. Hệ thống cũng tự động tính toán nghĩa vụ thuế suất theo lĩnh vực kinh doanh, hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai nhanh chóng, tiết kiệm thời gian" - ông Dũng khuyến nghị.

PHƯƠNG MINH