Hồ thủy lợi ở Chí Linh cạn nước, người dân đối mặt nguy cơ hạn hán

Ngày 25/4, hồ Hố Vễn ở xã Lê Lợi rơi vào tình trạng cạn trơ đáy (ảnh cơ sở cung cấp)

Cạn trơ đáy

TP Chí Linh hiện có 68 hồ thủy lợi, trong đó 8 hồ do Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi thành phố trực tiếp quản lý, gồm: Bến Tắm Ngoài, Phú Lợi, Suối Găng, Láng Trẽ, Chín Thượng, Chóp Sôi, Hố Vễn, Trại Sen. 60 hồ còn lại quy mô nhỏ do Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp các xã, phường quản lý.

8 hồ trên có nhiệm vụ điều tiết nước tưới cho trên 543 ha đất sản xuất ở các xã, phường: Hoàng Tân, Cộng Hòa, Hoàng Tiến, Lê Lợi, Bắc An và Văn An.

Kết quả đo đạc của Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi TP Chí Linh sáng 14/5 cho thấy cột nước tại 6 trong tổng số 8 hồ trên đã giảm sâu so với cùng kỳ năm ngoái từ 0,64 - 1,97 m.

Theo ghi nhận của phóng viên, cột nước tại hồ Hố Vễn ở xã Lê Lợi tại thời điểm ngày 14/5 là 1,63 m, giảm 1,07 m so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, đây là mực nước đo tại cửa cống, còn tại nhiều khu vực, mực nước chỉ dao động khoảng 50 cm. Đặc biệt một vùng rộng lớn ở khu vực thượng lưu hồ vẫn trong tình trạng cạn trơ đáy, cỏ đã mọc xanh tốt.

Mực nước ở hầu hết các hồ thủy lợi tại Chí Linh đã giảm sâu do trời ít mưa hoặc lượng mưa không đáng kể

"Ngày 25/4, hồ Hố Vễn thậm chí cạn trơ đáy, chỉ còn một lớp nước mỏng 0,08 m giữa lòng hồ. Từ đó đến nay, do có 2 đợt mưa rào nên hồ này mới có nước như hiện tại nhưng vẫn ở mức rất thấp. Từ năm 2019 đến nay, hồ Hố Vễn mới lại cạn nước như thế", Giám đốc Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi TP Chí Linh Lê Đức Cầm thông tin.

Những khoảng đất đá đã nhô lên dưới lòng hồ Suối Găng

Tại hồ Suối Găng ở phường Hoàng Tiến, mực nước cũng đã xuống rất thấp trong nhiều năm trở lại đây. Kết quả đo đạc ngày 14/5 ghi nhận mực nước trung bình tại hồ này chỉ còn 0,45 m, giảm 1,45 m so với cùng kỳ năm ngoái. Bằng mắt thường có thể nhìn thấy những khu đất dưới lòng hồ đã nhô lên cao, nhiều bãi bồi đã hình thành ngay trong lòng hồ.

Từ đầu năm đến nay, khu vực TP Chí Linh ít mưa so với cùng kỳ nhiều năm, tổng lượng mưa chỉ đạt 138 mm, giảm 196 mm so với cùng kỳ năm ngoái.

Hai trận mưa rào từ ngày 24 - 25/4 và từ 9 - 10/5 vừa qua, lượng mưa tại khu vực Chí Linh cũng thấp hơn nhiều so với các khu vực trong tỉnh. "Lượng mưa trung bình đo được tại các khu vực ở TP Chí Linh trong 2 ngày 9 và 10/5 chỉ đạt 18 mm, trong khi tại Ninh Giang là 100 mm, Bình Giang 42 mm, TP Hải Dương 38 mm. Mưa ít, lượng mưa không đáng kể là nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng trên", ông Cầm phân tích.

Khẩn trương chống hạn

Người dân nhiều địa phương ở TP Chí Linh lo lắng cho những diện tích lúa phụ thuộc vào nguồn nước từ các hồ thủy lợi

Khu vực Hải Dương được dự báo sẽ có mưa rào trong những ngày tới song khả năng lượng mưa thấp. Nếu khu vực TP Chí Linh không có mưa hoặc lượng mưa không đáng kể thì chỉ khoảng 20 ngày nữa khả năng nhiều hồ thủy lợi sẽ lại rơi vào tình trạng cạn trơ đáy, ảnh hưởng lớn đến sản xuất.

Ông Hoàng Đức Cường ở thôn Trung Quê, xã Lê Lợi lo lắng: "Diện tích lúa đông xuân nhà tôi phụ thuộc hoàn toàn vào nước tưới từ hồ Hố Vễn. Lúa đang trong giai đoạn trỗ bông mà thiếu nước sẽ rất dễ bị lép lửng, giảm năng suất, thậm chí mất mùa".

Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Nguyễn Thị Tú cho biết những ngày qua lãnh đạo công ty đã về kiểm tra, đánh giá hiện trạng và yêu cầu Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi TP Chí Linh khẩn trương xây dựng phương án chống hạn tại những hồ mực nước xuống thấp.

Lượng mưa những ngày qua không đáng kể, một vùng rộng lớn ở khu vực thượng lưu hồ Hố Vễn vẫn trong tình trạng cạn trơ đáy, cỏ đã mọc xanh tốt

Ông Cầm cho biết hồ Suối Găng có nhiệm vụ tưới cho gần 24 ha đất sản xuất. Nếu mực nước tiếp tục xuống thấp trong những ngày tới, Xí Nghiệp Khai thác công trình thủy lợi thành phố sẽ đặt 1 máy bơm điện công suất 7,5 kw tại vị trí trước cửa cống để bơm gạn nước từ lòng hồ vào hệ thống kênh dẫn.

Hồ Hố Vễn có 2 cống. Cống số 1 có nhiệm vụ cung cấp nước tưới cho 19,6 ha, cống số 2 cung cấp nước tưới cho 46,9 ha. Gần hồ Hố Vễn có hồ Ao Lăn rộng khoảng 0,2 ha thuộc thôn Bãi Thảo do Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Bắc An quản lý.

Trong trường hợp trời ít hoặc không mưa, mực nước trong hồ Hố Vễn tiếp tục xuống thấp, không thể lấy nước tự chảy qua cống, xí nghiệp sẽ lắp đặt 1 máy bơm điện để bơm gạn nước từ lòng hồ Ao Lăn cấp nước vào kênh dẫn cho 19,6 ha.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại nhất là xung quanh khu vực cống số 2 hồ Hố Vễn không có nguồn nước tưới thay thế. Nếu mực nước trong hồ xuống thấp, không thể lấy nước tự chảy thì nguy cơ 46,9 ha bị hạn hán rất lớn.

Cống số 2 hồ Hố Vễn có nhiệm vụ điều tiết nước cho gần 47 ha đất sản xuất nông nghiệp

Trước mắt, Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi TP Chí Linh thực hiện điều tiết nước hợp lý tại các hồ thủy lợi trong bối cảnh trời ít mưa, mực nước xuống thấp. Phối hợp với Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp các xã, phường tuyên truyền nông dân sử dụng nước tưới tiết kiệm, hiệu quả.

Nếu thời gian tới vẫn tiếp tục không có mưa hoặc lượng mưa không đáng kể, lượng nước bổ sung về các hồ thấp sẽ ảnh hưởng cả đến việc phục vụ sản xuất vụ mùa năm 2025. Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Hải Dương đã chỉ đạo Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi TP Chí Linh báo cáo UBND thành phố và thông báo đến các địa phương liên quan biết để cùng phối hợp trong công tác phục vụ sản xuất.

Nhiều hồ thủy lợi ở Chí Linh đã nhiều năm không được nạo vét gây bồi lắng lớn, dung tích trữ nước bị thu hẹp. Để bảo đảm nguồn nước tưới, các cấp, ngành cần quan tâm đầu tư thực hiện nạo vét, nâng cấp để nâng dung tích trữ nước của các hồ, bảo đảm phục vụ sản xuất.

TIẾN MẠNH