Hỗ trợ, khuyến khích cải tạo, chỉnh trang đô thị

Khu tập thể Thành Công. Ảnh: Thành Luân

Hỗ trợ, khuyến khích về quy hoạch

Theo tờ trình, trên địa bàn TP tồn tại nhiều khu vực đô thị cũ, xuống cấp, mật độ dân cư cao, hạ tầng kỹ thuật – xã hội quá tải, nhiều công trình lịch sử – văn hóa, công trình kiến trúc có giá trị cần được bảo tồn, tu bổ. Việc triển khai các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị còn gặp nhiều khó khăn do vướng mắc về quy hoạch, tài chính, cơ chế hỗ trợ, chính sách tái định cư, thiếu nguồn lực xã hội hóa.

Các quy định của Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và các Nghị định hướng dẫn của Chính phủ chưa quy định cụ thể về cơ chế khuyến khích trong việc cải tạo, chỉnh trang đô thị và các công trình kiến trúc có giá trị như mong đợi của Thủ đô Hà Nội.

Quy định tại Điều 20 của Luật Thủ đô 2024 nhằm tháo gỡ các vướng mắc của các bên có liên quan trong việc cải tạo, chỉnh trang đô thị, tạo điều kiện thu hút nguồn lực đầu tư, đồng thời bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững, bảo tồn các giá trị văn hóa – lịch sử, kiến trúc của Thủ đô, cần thiết phải ban hành Nghị quyết quy định các biện pháp hỗ trợ, khuyến khích thực hiện dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị.

Nghị quyết quy định, biện pháp hỗ trợ, khuyến khích về quy hoạch như: được ưu tiên tăng tối đa quy mô dân số khu vực dự án trên cơ sở đáp ứng được hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; cho phép TP được phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 dự án cải tạo xây dựng lại nhà chung cư trước trên cơ sở cân đối hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật của khu vực; được cập nhật nội dung quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đã được duyệt vào các quy hoạch cấp độ cao hơn; cho phép thực hiện lựa chọn chủ đầu tư trước, sau đó chủ đầu tư phải có trách nhiệm lập quy hoạch chi tiêt tỷ lệ 1/500;

Cho phép TP áp dụng cơ chế đặt hàng nhà ở xã hội phục vụ cho việc tái định cư và tạm cư khi triển khai các dự án nói chung và dự án cải tạo chung cư cũ nói riêng, UBND TP sẽ hỗ trợ chủ đầu tư bố trí tạm cư trong trường hợp TP có đủ quỹ nhà, trường hợp được TP bố trí tạm cư, chủ đầu tư có trách nhiệm phối hợp với chủ sở hữu thanh toán chi phí dịch vụ quản lý vận hành theo quy định.

Biện pháp hỗ trợ, khuyến khích về tài chính và tín dụng: được miễn tiền thuê đất trong 3 năm đầu đối với các diện tích kinh doanh dịch vụ phải ký hợp đồng thuê đất với Nhà nước. Trong phạm vi dự án các diện tích đất xây dựng nhà ở để tái định cư tại chỗ cho các hộ gia đình trong phạm vi dự án được miễn tiền sử dụng đất như thực hiện dự án cải tạo chung cư cũ.

Đối với các trường hợp được quy định tại điểm a, b, c khoản 1 Điều này mà diện tích sàn xây dựng tăng thêm được xử lý như sau: miễn tiền thu sử dụng đất diện tích sàn xây dựng tăng thêm đối với các công trình công cộng, y tế, văn hóa, thể dục thể thao, nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ chiến sỹ. Giảm 50% số tiền sử dụng đất, thuê đất từ diện tích sàn tăng thêm đối với các diện tích kinh doanh dịch vụ, nhà ở thương mại. Bố trí ngân sách đầu tư công hàng năm của TP để thực hiện biện pháp hỗ trợ cho các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị. Hỗ trợ chi phí thực hiện công tác kiểm định, đánh giá chất lượng công trình cần được cải tạo, chỉnh trang để đánh giá mọi yếu tố hoặc nguồn gốc gây hư hại, làm cơ sở để quyết định khả năng lựa chọn phương án cải tạo, chỉnh trang nhằm gìn giữ, phát huy được giá trị của các công trình. Mức hỗ trợ cụ thể do UBND TP quy định.

Biện pháp hỗ trợ, khuyến khích về thủ tục hành chính: hỗ trợ về cắt giảm, đẩy nhanh giải quyết nhanh các thủ tục hành chính trong lĩnh vực quy hoạch, đất đai, đầu tư xây dựng liên quan đến dự án tái thiết cải tạo, chỉnh trang đô thị. Thành lập tổ công tác liên ngành của TP Hà Nội để hỗ trợ, đôn đốc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến dự án tái thiết cải tạo, chỉnh trang đô thị. Tạo điều kiện quảng bá, giới thiệu các dự án tiêu biểu trên các phương tiện thông tin đại chúng của TP dựa trên tiêu chí dự án có giá trị văn hóa, lịch sử cao hoặc mang lại lợi ích cộng đồng lớn. Vinh danh, khen thưởng các tổ chức, cá nhân có đóng góp xuất sắc trong công tác cải tạo, chỉnh trang đô thị. Hỗ trợ cung cấp thông tin, hồ sơ, nguồn gốc đối với các công trình kiến trúc có giá trị; đối với các dự án nêu trên các hộ gia đình, cá nhân phải di dời tái định cư được ưu tiên lựa chọn mua nhà ở xã hội không phải bốc thăm tại các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP. Đối với các dự án có dân: TP hỗ trợ việc bố trí quỹ nhà tạm cư hoặc quỹ nhà, quỹ đất phục vụ giãn dân trong trường hợp có yếu tố phải di dân, tái định cư. UBND TP quy định bảo đảm tính phù hợp cho từng dự án cụ thể.

Bảo vệ, tu bổ công trình có giá trị văn hóa, lịch sử

Theo Nghị quyết, các dự án bảo vệ, tu bổ công trình hoặc một nhóm công trình có giá trị văn hóa, lịch sử, thiên nhiên, kiến trúc, cảnh quan đô thị là các công trình theo danh mục HĐND TP ban hành thực hiện khoản 3, khoản 4 Điều 21 của Luật Thủ đô. Việc hỗ trợ, khuyến khích thực hiện theo Nghị quyết của HĐND TP quy định việc quản lý, cải tạo, bảo vệ khu vực cảnh quan không gian, bảo tồn công trình kiến trúc có giá trị văn hóa, lịch sử, di sản kiến trúc đô thị trên địa bàn TP Hà Nội theo Khoản 3, 4 Điều 21 của Luật Thủ đô 2024.

Các biện pháp hỗ trợ, khuyến khích khác như: hỗ trợ tiếp cận, cung cấp thông tin, hồ sơ, nguồn gốc đối với các công trình kiến trúc có giá trị được lưu trữ tại các cơ quan quản lý Nhà nước tại Việt Nam; tiếp cận thông tin, hồ sơ tại nước ngoài thông qua các tổ chức các hiệp định của Nhà nước Việt Nam với các tổ chức nước ngoài. Hỗ trợ chủ đầu tư thực hiện nghiên cứu đánh giá trực tiếp trên công trình kiến trúc có giá trị cần được cải tạo để đánh giá mọi yếu tố hoặc nguồn gốc gây hư hại, từ đó làm cơ sở để quyết định khả năng lựa chọn phương án sửa chữa, bảo tồn hay cải tạo nhằm gìn giữ được giá trị di sản của các công trình.

Hỗ trợ về thiết kế, kiến trúc bảo đảm việc thực hiện cải tạo, chỉnh trang các công trình kiến trúc có giá trị theo đúng quy định của Luật Thủ đô, Luật Di sản văn hóa và các quy định của pháp luật có liên quan. Hỗ trợ 100% chi phí thực hiện công tác kiểm định, đánh giá chất lượng công trình cần được cải tạo, chỉnh trang để đánh giá mọi yếu tố hoặc nguồn gốc gây hư hại, làm cơ sở để quyết định khả năng lựa chọn phương án cải tạo, chỉnh trang nhằm gìn giữ, phát huy được giá trị của các công trình. Đối với các công trình kiến trúc có giá trị thuộc tài sản công, TP bố trí ngân sách đầu tư công để thực hiện dự án bảo vệ, tu bổ. Trường hợp trong phạm vi của dự án có các hộ gia đình, cá nhân phải di dời tái định cư được ưu tiên lựa chọn mua nhà ở xã hội không phải bốc thăm tại các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP hoặc mua nhà tái định cư trong quỹ nhà tái định cư của TP.

Cùng với quyết tâm cao của các cấp chính quyền Thủ đô, hy vọng việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trên địa bàn TP Hà Nội sẽ được đẩy nhanh hơn. Khi các chung cư cũ được “thay da đổi thịt” sẽ góp phần tạo nên diện mạo mới khang trang, đẹp đẽ hơn cho bộ mặt Thủ đô.

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam

Nhật Minh