Hoa Kỳ gia tăng mua dầu thô bổ sung vào SPR nhằm tạo ra bậc giá sàn mềm

Mỹ bắt đầu bổ sung trở lại Kho dự trữ dầu mỏ chiến lược

Trước đó, Chính phủ Hoa Kỳ đã mở bán xả kho SPR hàng trăm triệu thùng dầu thô vào năm 2022, điều này khiến giá dầu thô và xăng giảm trong giai đoạn đầu khi cuộc chiến Nga-Ukraine nổ ra. Kể từ đó, sách lược bán xả kho dầu thô của Hoa Kỳ đã bị đảo ngược khi mà chính quyền Tổng thống Joe Biden gần đây đã tăng cường mua lại dầu thô để lấp đầy SPR, song các nhà đầu tư lại không đặt bất cứ sự kỳ vọng nào vào sự thay đổi đáng kể trên thị trường dầu thô thế giới về giá cả giao dịch. Việc mua tích trữ lại lượng dầu thô đang thực sự diễn ra ở Hoa Kỳ song với tốc độ chậm hơn nhiều so với lượng dầu thô bán ra trên thị trường có chiều hướng tăng lên, về cơ bản điều này chưa có khả năng đẩy giá dầu thô thế giới tăng một cách đột biến. Ước tính, Hoa Kỳ đã giao dịch mua vào trung bình ít hơn 3 triệu thùng dầu thô mỗi tháng, trong khi đó đã bán xả kho dự trữ hơn 20 triệu thùng dầu thô mỗi tháng trong năm 2022.

Điều đó cho thấy rằng, việc Hoa Kỳ tăng cường giao dịch mua tích trữ dầu thô bơm vào SPR có thể đóng vai trò tạo ra một bậc giá sàn mềm, góp phần kiềm chế giá dầu thô không thể giảm mạnh hơn như trước đây. Chính quyền Tổng thống Joe Biden mới đây cho biết Hoa Kỳ sẽ chấp nhận giao dịch mua lượng dầu thô cho SPR với giá chỉ ở mức 79 USD/thùng hoặc thấp hơn. Hiện giá dầu thô ngọt nhẹ WTI của Hoa Kỳ được giao dịch quanh mức 71 USD/thùng. Nếu mức giá mua dầu thô trên vẫn nằm dưới ngưỡng hạn mức do chính phủ ấn định thì có thể dẫn đến việc Hoa Kỳ sẽ tăng cường mua vào nhiều lượng dầu thô hơn thời gian tới, điều đó sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng nhu cầu tiêu thụ về dầu thô trên thị trường thế giới song vẫn kìm chân giá giao dịch mua bán dầu thô không giảm thêm nữa.

Thực tế đã xuất hiện một số chỉ dấu cho thấy tốc độ mua vào tích trữ dầu thô của Chính phủ Hoa Kỳ đang tăng nhanh từ mức 2,1 triệu thùng dầu thô giao tháng 2 tăng vọt lên tới 3 triệu thùng dầu thô giao trong tháng 3 tới.

Việc Hoa Kỳ gia tăng mua lượng dầu thô trên cũng có thể góp phần cải thiện lượng dự trữ dầu thô của SPR sau một giai đoạn khá khó khăn vừa qua khi mà giá cổ phiếu Quỹ chọn lọc lĩnh vực năng lượng SPDR (Energy Select Sector SPDR) mã XLE 0.08% giảm 2 điểm phần trăm trong giao dịch thương mại 3 tháng qua.

Ngoài ra, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ cũng đã đưa ra một quyết định khác vào hôm 3/1 vừa qua nhằm mục đích mua tới 3 triệu thùng dầu thô cho hợp đồng giao hàng tháng 4 tới. Kể từ khi bắt đầu mua lại dầu thô để dự trữ vào năm ngoái, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đã ký kết hợp đồng mua tổng cộng 13,8 triệu thùng dầu thô với mức giá trung bình là 75,63 USD/thùng.

Tuy vậy, số lượng dầu thô nêu trên được giao dịch mua nhập SPR được coi không thấm tháp vào đâu khi so sánh với tốc độ bán dầu thô vào năm 2022 khi Chính phủ Hoa Kỳ bán xả kho tổng cộng 218 triệu thùng dầu thô. Các nhà phân tích cho rằng những đợt xuất bán xả kho khi đó đã giúp Hoa Kỳ ghìm giá dầu thô không tăng vọt thêm nữa cho dù giá dầu thô thế giới leo lên mức đỉnh 120 USD/thùng (3/2022). Bộ Tài chính Hoa Kỳ ước tính rằng quyết định bán xả kho lượng dầu thô dự trữ khi đó đã góp phần đẩy giá bán một gallon xăng ở thị trường Hoa Kỳ giảm khoảng 40 cent vào năm 2022.

Tuy vậy, tất cả doanh số bán xả kho dầu thô trên đều phải trả giá bằng nguồn lực. Theo tính toán, mức dự trữ dầu thô đạt 638 triệu thùng khi bắt đầu nhiệm kỳ chính quyền Tổng thống Joe Biden (1/2021), đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất là 346 triệu thùng (7/2023), sau đó đã tăng nhẹ lên mức 354 triệu thùng (tính đến cuối tháng 12/2023). Chính vì vậy mà Đảng Cộng hòa đã lên tiếng chỉ trích Tổng thống Joe Biden vì đã làm cạn kiệt nguồn dự trữ dầu thô quốc gia, dẫn đến việc Hoa Kỳ bị động trong việc ứng phó với các trường hợp khẩn cấp quốc gia về năng lượng. Tháng 1/2023, Hạ viện Hoa Kỳ hiện do Đảng Cộng hòa chiếm đa số kiểm soát, đã thông qua hai dự luật liên quan về vấn đề dự trữ dầu thô: dự luật cấm xuất khẩu dầu thô từ SPR sang Trung Quốc và dự luật về mở cửa đất đai thuộc sở hữu liên bang cho thuê khoan thăm dò dầu khí bổ sung cho giao dịch mua bán dầu thô trong tương lai được thực hiện trong trường hợp chưa cấp thiết. Tuy nhiên, cả hai dự luật trên đều chưa được thông qua tại Thượng viện Hoa Kỳ do Đảng Dân chủ chiếm đa số kiểm soát.

Tuy nhiên, những đổi thay trên thị trường dầu mỏ thế giới có thể thay đổi vai trò của dự trữ dầu thô trong tương lai. Hiện Hoa Kỳ đang sản xuất và khai thác sản lượng dầu thô ở mức kỷ lục nên ít phải đối mặt với rủi ro hơn từ sự gián đoạn nguồn cung của nước ngoài. Thậm chí, ngay khi cả các nước sản xuất dầu thô ban bố áp đặt lệnh cấm vận hoàn toàn xuất khẩu dầu thô thì điều này cũng chẳng có tác động nào lớn vì Hoa Kỳ vẫn có đủ lượng xăng dầu dự trữ sử dụng hơn một năm để trang trải cho lượng dầu thô nhập khẩu ròng của Hoa Kỳ bị sụt giảm, vượt xa thời hạn tính toán của Cơ quan Năng lượng Quốc tế - IEA là chỉ trong vòng 90 ngày.

Theo ông Garrett Golding, một nhà kinh tế học tại Ngân hàng dự trữ liên bang Hoa Kỳ tại Dallas (tiểu bang Texas) đã đưa ra lập luận trong một báo cáo công bố gần đây cho rằng việc Hoa Kỳ đưa ra chiến lược dự trữ xăng dầu có lẽ là điều không cần thiết khi phải mua tích trữ bổ sung lại toàn bộ lượng xăng dầu đã tiêu thụ trước đó. So với việc SPR đạt đỉnh mức dầu thô dự trữ 727 triệu thùng và tồn kho hơn 600 triệu thùng vào 2 năm trước thì điều kiện thị trường dầu thô hiện tại và tương lai cho thấy Hoa Kỳ khó có thể đáp ứng mức dầu thô tồn kho chiến lược cao như trước thêm một lần nữa. Thay vào đó, Chính phủ Hoa Kỳ nên tập trung vào việc giao dịch mua các chủng loại dầu thô khác khó tìm kiếm hơn ngay ở trong nước. Chất lượng dầu thô nội địa Hoa Kỳ mà chủ yếu là dầu đá phiến là khá cao, ngọt nhẹ hơn và có hàm lưu huỳnh thấp hơn so với các chủng loại dầu thô nhập khẩu khác. Do vậy, nhằm chuẩn bị ứng phó với lệnh cấm vận hoặc ngừng hoạt động khai thác và sản xuất dầu thô của nước ngoài trong tương lai, Chính phủ Hoa Kỳ cũng cần tập trung vào việc tăng mua lượng dầu thô nặng hơn để dự trữ chiến lược, song điều quan trọng là tỷ lệ sản phẩm hóa lọc dầu có thể được sản xuất ra từ mỗi chủng loại dầu thô trên có thể khác nhau một cách đáng kể./.

Tuấn Hùng