Hoàn thiện chính sách đổi mới sáng tạo - Kiến tạo tương lại Thủ đô thông minh

Chiều 22/8, tại Trung tâm Báo chí Thủ đô Hà Nội, Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội phối hợp với Trung tâm Truyền thông, Dữ liệu và Công nghệ số (Văn phòng UBND Thành phố Hà Nội) tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách đổi mới sáng tạo - Kiến tạo tương lai Thủ đô thông minh”.

Các diễn giả, khách mời tham gia Tọa đàm.

“Bộ lục” chính sách đột phá

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển đổi số toàn cầu, đổi mới sáng tạo đã trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bền vững. Là trung tâm chính trị, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ hàng đầu cả nước, Hà Nội xác định cần có những bước đi mạnh mẽ, bài bản để bắt kịp xu thế, vươn lên dẫn dắt.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Nguyễn Việt Hùng phát biểu tại Tọa đàm.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Nguyễn Việt Hùng cho biết, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô (2024) và các chủ trương lớn của Trung ương, hiện Thành phố đang khẩn trương hoàn thiện 6 dự thảo nghị quyết đặc thù về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, bao gồm: Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của thành phố Hà Nội; Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của thành phố Hà Nội; Nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) tại thành phố Hà Nội;

Nghị quyết thông qua Đề án thành lập Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội; Nghị quyết phê duyệt Đề án thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm thành phố Hà Nội; Nghị quyết thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội.

Đây được coi là “bộ lục” chính sách đột phá để kiến tạo thể chế, đầu tư hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực và hoàn thiện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn Thủ đô.

Ông Nguyễn Việt Hùng nhấn mạnh: “Để những định hướng lớn đi vào thực tiễn, Hà Nội phải có kế hoạch cụ thể, lộ trình rõ ràng và các cơ chế thử nghiệm linh hoạt, tránh tình trạng nghị quyết ban hành mà khó triển khai trong đời sống”.

Bà Đỗ Thu Hằng, Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Nội phát biểu tại Tọa đàm.

Phát biểu tại Tọa đà, bà Đỗ Thu Hằng, Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Nội phân tích: “Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng 8,5% năm 2025 và 11% giai đoạn 2026 - 2030, Thành phố phải dựa vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Sáu nghị quyết lần này chính là đòn bẩy đột phá, vì chỉ có phát triển dựa trên công nghệ mới bảo đảm được tăng trưởng nhanh và bền vững”.

Trong khi đó, PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để Hà Nội vươn tầm quốc gia và quốc tế, trở thành đầu tàu phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, Hà Nội phải hội tụ được ba yếu tố then chốt: Ý tưởng, công nghệ và nhân tài. 6 dự thảo nghị quyết lần này chính là nền tảng để quy tụ và phát huy những nguồn lực ấy.

PGS.TS Huỳnh Đăng Chính cho rằng, khác với nhiều đô thị khác ở Việt Nam, Hà Nội cần định vị mình không chỉ là một đô thị thông minh, mà là đô thị tư duy dựa trên dữ liệu và trí tuệ nhân tạo. Để làm được điều đó, Thành phố phải đồng thời bảo đảm hạ tầng hiện đại, vững chắc; xây dựng cơ chế kết nối đổi mới sáng tạo và mở rộng hợp tác quốc tế để các trường, viện, doanh nghiệp toàn cầu cùng tham gia giải quyết các bài toán của Hà Nội. 6 nghị quyết chính là bệ phóng vững chắc cho khát vọng ấy.

PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội phát biểu tại Tọa đàm.

Sandbox - không gian thử nghiệm đầy hứa hẹn

Một trong những nội dung được thảo luận sôi nổi tại Tọa đàm là cơ chế sandbox. Đây được coi là chính sách đột phá nhất trong 6 dự thảo nghị quyết, tạo hành lang pháp lý an toàn để thử nghiệm công nghệ và mô hình kinh doanh mới.

Theo ông Trần Đắc Trung, Phó Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao và Khu Công nghiệp Hà Nội, sandbox chính là “mảnh đất thử nghiệm” phù hợp để triển khai trong các khu công nghệ cao - nơi hội tụ viện, trường và doanh nghiệp.

Ông Trần Đắc Trung, Phó Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao và Khu Công nghiệp Hà Nội phát biểu tại Tọa đàm.

“Chúng ta có hạ tầng đồng bộ, quỹ đất rộng, liên kết chặt chẽ với các viện trường. Đây sẽ là không gian để các ý tưởng mới được đón nhận, thử nghiệm và triển khai. Sandbox trên thế giới không mới, nhưng ở Hà Nội chúng ta phải vừa làm, vừa hoàn thiện để phù hợp thực tiễn”, ông Trần Đắc Trung nói.

Phó Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao và Khu Công nghiệp Hà Nội lưu ý, sandbox chỉ thành công khi có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, trường đại học, doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu. Đây là điều kiện để ý tưởng công nghệ không chỉ dừng ở thử nghiệm mà nhanh chóng được thương mại hóa.

Còn theo ông Lê Thanh Sơn, Phó Chủ tịch điều hành, Giám đốc Quản trị Tập đoàn Công nghệ CMC, sandbox giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, thử nghiệm ý tưởng mới trong khuôn khổ pháp lý an toàn. Nếu được hỗ trợ bằng cơ chế tài chính, đây sẽ là bệ phóng mạnh mẽ để doanh nghiệp đầu tư và phát triển.

Ông Sơn cho rằng, sandbox là nơi ươm mầm ý tưởng, còn quỹ mạo hiểm chính là “nguồn nuôi dưỡng” để ý tưởng thành sản phẩm. “Chỉ khi hai chính sách này gắn bó chặt chẽ, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Hà Nội mới thực sự bền vững và hiệu quả”, ông khẳng định.

Ông Lê Thanh Sơn, Phó Chủ tịch điều hành, Giám đốc Quản trị Tập đoàn Công nghệ CMC phát biểu tại Tọa đàm.

Theo bà Đỗ Thu Hằng, sandbox là “không gian thử nghiệm”, còn quỹ mạo hiểm là “nguồn lực tài chính”. Hai chính sách này phải vận hành đồng bộ mới tạo thành hệ sinh thái, vừa cho phép chấp nhận rủi ro có kiểm soát, vừa nuôi dưỡng thành công các ý tưởng đi vào hiện thực.

Chính sách thu hút nhân tài cũng là nội dung được các đại biểu thảo luận sôi nổi tại Tọa đàm. Theo PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, điều mấu chốt là phải có cơ chế khuyến khích nhà nghiên cứu trẻ, giảng viên đại học tham gia khởi nghiệp. “Không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà cần cơ chế pháp lý bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và tạo điều kiện thương mại hóa kết quả nghiên cứu”, PGS.TS Huỳnh Đăng Chính nhấn mạnh.

PGS.TS Huỳnh Đăng Chính nêu quan điểm, để tạo sự khác biệt, Hà Nội cần mở rộng kết nối quốc tế, thu hút các nhà khoa học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp toàn cầu cùng tham gia, từ đó biến Thủ đô trở thành điểm hẹn của tri thức và sáng tạo.

Bàn về Quỹ đầu tư mạo hiểm, Phó Giám đốc Sở Tài chính Đỗ Thu Hằng cho biết, Quỹ đầu tư mạo hiểm không thể đi theo lối cũ, chỉ bảo toàn vốn. Bản chất của khoa học, công nghệ là chấp nhận rủi ro.

Bà Hằng cho biết thêm, Thành phố dự kiến góp 49% vốn điều lệ, khoảng 600 tỷ đồng làm “vốn mồi”, qua đó kích hoạt sự tham gia của nhà đầu tư tư nhân. “600 tỷ đồng không thể giải quyết hết, nhưng đó là tín hiệu cam kết của chính quyền, để kéo thêm nguồn vốn xã hội. Quỹ sẽ vận hành theo cơ chế thị trường, thuê đơn vị quản lý chuyên nghiệp, bảo đảm minh bạch và linh hoạt, tránh tình trạng “xin - cho” hay cấp phát cứng nhắc”, bà Hằng nhấn mạnh.

Theo ông Lê Thanh Sơn, khi có quỹ và sandbox, doanh nghiệp vừa có vốn, vừa có hành lang pháp lý để triển khai ý tưởng mới.

Quang cảnh Tọa đàm.

Khát vọng dẫn dắt, kiến tạo và lan tỏa đổi mới sáng tạo

Chia sẻ tại Tọa đàm, các đại biểu cùng chung nhận định, mô hình liên kết ba nhà: Nhà nước - Nhà trường - Nhà đầu tư là chìa khóa của đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, điểm nghẽn hiện nay nằm ở cơ chế phối hợp chưa chặt chẽ, trong khi tài chính và nguồn nhân lực cũng cần được quan tâm đồng bộ.

Ông Lê Thanh Sơn bày tỏ: “Chúng tôi mong các chính sách mới sẽ tháo gỡ rào cản về thủ tục, tạo cơ chế thông thoáng để doanh nghiệp công nghệ phát triển mạnh mẽ. Nếu làm tốt, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực”.

Bà Hằng lưu ý: “Đổi mới sáng tạo không chỉ cần cơ chế, mà phải bắt đầu từ đổi mới tư duy quản lý. Nếu không thay đổi cách nghĩ, cách làm, các chính sách mới khó tạo ra đột phá thực sự”.

Với góc nhìn quản lý, ông Trần Đắc Trung cho rằng, các khu công nghệ cao và khu công nghiệp sẽ đóng góp trực tiếp vào mục tiêu xây dựng Thủ đô thông minh. Hà Nội có thể học hỏi từ các mô hình thành công quốc tế như Thung lũng Silicon (Mỹ) hay Khu công nghệ cao Tân Trúc (Đài Loan), nơi chính sách, hạ tầng, nhân lực cùng vận hành hài hòa.

Các diễn giả, khách mời tham gia Tọa đàm.

Cuối chương trình, ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cho biết: Cả 6 dự thảo nghị quyết đều đã được đưa ra lấy ý kiến thảo luận, phản biện của Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Hà Nội, qua đó nhận được nhiều ý kiến tâm huyết, có giá trị từ lãnh đạo, các tầng lớp nhân dân. “Chúng tôi tiếp thu 100% ý kiến xác đáng để đưa vào hoàn thiện dự thảo nghị quyết”, ông Hùng nhấn mạnh.

Dự kiến ngày 28/8, Thành phố Hà Nội sẽ tổ chức hội thảo để tiếp tục lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm bảo đảm các nghị quyết có tính khả thi, khuyến khích sự tham gia rộng rãi của mọi thành phần.

Hà Nội không chỉ đặt mục tiêu “bắt kịp” xu thế, mà còn khẳng định khát vọng dẫn dắt, kiến tạo và lan tỏa đổi mới sáng tạo, để Thủ đô trở thành trung tâm tri thức, công nghệ và sáng tạo hàng đầu khu vực, góp phần định hình tương lai phát triển của đất nước.

Hạnh Phúc