Hoàn thiện chính sách về các biện pháp phòng ngừa tham nhũng
Chiều 15/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật. Ảnh: QH
Trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh sự cần thiết ban hành Luật này và cho biết, dự thảo Luật tập trung sửa đổi, bổ sung những vấn đề sau: Thứ nhất, hoàn thiện các chính sách về các biện pháp phòng ngừa tham nhũng gồm: đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng; cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; kê khai tài sản, thu nhập và xác minh tài sản, thu nhập; Thứ hai, hoàn thiện các chính sách về phát hiện tham nhũng gồm: thẩm quyền của các cơ quan thanh tra trong thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng; tiếp nhận và xử lý phản ánh, tố cáo về hành vi tham nhũng; Thứ ba, hoàn thiện chính sách về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập để phòng ngừa tham nhũng; Thứ tư, thống nhất, đồng bộ kỹ thuật lập pháp, bảo đảm tính khả thi và phù hợp các văn bản pháp luật có liên quan.
Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện 16 nội dung tại 16/96 điều của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018. Cụ thể, sửa đổi, hoàn thiện các quy định về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập bảo đảm phân định rõ về thẩm quyền, đồng bộ, phù hợp với các quy định của Đảng về kiểm soát tài sản, thu nhập theo Quyết định 56-QĐ/TW ngày 8/2/2022 của Bộ Chính trị và Quy định số 296-QĐ/TW ngày 30/5/2025 của Ban Chấp hành Trung ương.
Theo quy định tại khoản 4 của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung tại Điều 30, các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập gồm: Ủy ban kiểm tra cấp ủy cấp trên trực tiếp cơ sở trở lên; Thanh tra Chính phủ; Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội, cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội; Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Bên cạnh đó, quy định tăng giá trị tài sản phải kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng; tăng giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai bổ sung khi có biến động tăng trong năm từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và thời giá hiện nay có nhiều thay đổi so với năm 2018.
Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định cụ thể trách nhiệm, trình tự, thủ tục xác minh tài sản, thu nhập đối với những người thuộc diện kê khai theo kế hoạch hàng năm.
Nêu quan điểm thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN) với các lý do như được nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, ngoài những vấn đề được dự kiến sửa đổi, bổ sung, vẫn còn một số nội dung khác cần được tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi để thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, khắc phục những hạn chế, bất cập trong công tác PCTN như: Việc thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; đưa việc kê khai, kiểm soát kê khai TSTN vào tiêu chí đánh giá cán bộ, đảng viên và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị và người đứng đầu; việc xử lý tài sản kê khai không trung thực, tài sản tăng thêm không giải trình được nguồn gốc; về trách nhiệm giải trình...
Trong đó, có nội dung có thể thể chế hóa ngay trong dự thảo Luật như “đưa việc kê khai, kiểm soát kê khai TSTN vào tiêu chí đánh giá cán bộ, đảng viên và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị và người đứng đầu” tại Kết luận số 105-KL/TW. Đối với một số vấn đề khác, có thể nghiên cứu quy định mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, nội dung của dự án Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất với hệ thống pháp luật và phù hợp với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để đảm bảo tính đồng bộ, nhất là đối với một số dự án luật liên quan đến PCTN cùng trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10.
Về Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập (TSTN) của Đảng, khoản 1 Điều 30 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về cơ quan kiểm soát TSTN của Đảng như sau: “Ủy ban kiểm tra cấp ủy cấp trên trực tiếp cơ sở trở lên kiểm soát TSTN của đảng viên là cán bộ thuộc diện cấp ủy cùng cấp quản lý và đảng viên chuyên trách công tác đảng hoặc có vị trí việc làm ở các cơ quan tham mưu giúp việc, cấp ủy theo quy định của Đảng”.
Đa số ý kiến Ủy ban Pháp Luật và Tư pháp tán thành với quy định này và cho rằng việc bổ sung quy định này là cần thiết để bảo đảm thể chế hóa Quy định số 296-QĐ/TW và Quyết định số 56-QĐ/TW. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng Luật chỉ nên quy định mang tính nguyên tắc, không quy định chi tiết chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan Đảng. Việc xác định cơ quan nào của Đảng có thẩm quyền kiểm soát TSTN của đảng viên thuộc thẩm quyền riêng của Đảng.
