Hoàn thiện cơ chế quản lý thuế phù hợp với từng nhóm hộ kinh doanh

Phó Cục trưởng Đặng Ngọc Minh phát biểu chỉ đạo tại hội thảo. Ảnh: ST

Cụ thể hóa chủ trương, bảo đảm công bằng và khả thi

Sáng 28/10, Cục Thuế tổ chức Hội thảo trực tuyến lấy ý kiến góp ý đối với Dự thảo Nghị định và Thông tư về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Đặng Ngọc Minh cho biết, việc ban hành Nghị định riêng về quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh là yêu cầu tất yếu, vừa để cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, vừa để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và khả thi trong tổ chức thực hiện. Đây là chính sách lớn, có tác động sâu rộng đến hàng triệu hộ kinh doanh trên cả nước, liên quan trực tiếp đến công tác quản lý thuế, nguồn thu ngân sách và môi trường kinh doanh.

Theo ông Đặng Ngọc Minh, chủ trương cải cách quản lý thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh đã được khẳng định trong nhiều văn kiện quan trọng. Việc xây dựng Nghị định lần này hướng đến cải cách mạnh mẽ, đảm bảo tính công bằng giữa các nhóm người nộp thuế, tăng tính minh bạch và hiệu quả quản lý. Mục tiêu là tạo cơ chế quản lý thuế phù hợp với từng nhóm hộ kinh doanh, bảo đảm công bằng nghĩa vụ thuế giữa hộ và doanh nghiệp; khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh tiềm năng thành doanh nghiệp, mở rộng khu vực kinh tế chính thức và nâng cao tính tuân thủ tự nguyện của người nộp thuế.

Thực tế cho thấy, khu vực hộ kinh doanh đóng vai trò ngày càng quan trọng trong cơ cấu thu ngân sách. Cả nước hiện có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh, trong đó 1,3 triệu hộ có doanh thu vượt ngưỡng chịu thuế, chiếm gần 60%. Năm 2024, thu từ khu vực này đạt 25.953 tỷ đồng, tăng 20% so với năm 2023; 6 tháng đầu năm 2025 đạt 17.100 tỷ đồng, bằng 131% cùng kỳ năm trước. Những kết quả này thể hiện nỗ lực lớn của toàn ngành Thuế trong việc mở rộng cơ sở thu, nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời phản ánh tiềm năng phát triển của khu vực hộ kinh doanh.

Quan điểm xây dựng Nghị định bám sát chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, theo hướng đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện đối với hộ kinh doanh. Chính sách được thiết kế nhằm giảm tối đa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người nộp thuế, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất và phù hợp với nguồn lực thực tế cũng như tiến trình chuyển đổi số của ngành thuế.

Đại diện lãnh đạo các Ban, đơn vị thuộc Cục Thuế và Thuế tỉnh, thành phố phát biểu tại hội thảo. Ảnh: ST

Hiện đại hóa quản lý, thúc đẩy chuyển đổi hộ kinh doanh

Bên cạnh cải cách thể chế, công tác hiện đại hóa quản lý thuế đang được ngành thuế triển khai mạnh mẽ. Theo thống kê, đến nay có tới 98% hộ kinh doanh thực hiện kê khai thuế điện tử; hơn 110.000 hộ sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, trong đó có trên 20.000 hộ khoán tự nguyện tham gia. Đáng chú ý, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, đã có 13.699 hộ khoán chuyển sang kê khai và 1.474 hộ chuyển đổi thành doanh nghiệp. Những con số này cho thấy xu hướng chuyển đổi tích cực, phản ánh sự đồng hành giữa cơ quan thuế và người nộp thuế trong quá trình số hóa quản lý.

Theo Phó Cục trưởng Đặng Ngọc Minh, Nghị định mới sẽ tiếp tục đẩy mạnh hiện đại hóa công tác quản lý, dựa trên nền tảng dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và phương pháp quản lý rủi ro thông minh. Việc phân nhóm hộ kinh doanh theo quy mô, loại hình và mức độ rủi ro sẽ giúp cơ quan thuế áp dụng biện pháp quản lý phù hợp, vừa đảm bảo công bằng, vừa nâng cao hiệu quả thu thuế. Đồng thời, cơ chế này cũng tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh khi thực hiện nghĩa vụ thuế, giảm thiểu sai sót và chi phí tuân thủ.

Tại Hội thảo, đại diện các đơn vị chuyên môn của Cục Thuế và lãnh đạo các Cục Thuế địa phương đã thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến xác đáng về nội dung dự thảo Nghị định. Nhiều ý kiến đề nghị cần có hướng dẫn chi tiết về cách xác định doanh thu tính thuế, phương thức kê khai và nghĩa vụ nộp thuế theo từng nhóm hộ, bảo đảm phù hợp với thực tế hoạt động đa dạng của hộ kinh doanh hiện nay. Các đại biểu cũng nêu rõ cần tăng cường ứng dụng công nghệ trong giám sát, xử lý dữ liệu và hỗ trợ người nộp thuế, đồng thời tiếp tục đơn giản hóa quy trình để giảm áp lực cho cơ quan quản lý và người dân.

Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Cục trưởng Đặng Ngọc Minh nhấn mạnh, việc hoàn thiện Nghị định về quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh đòi hỏi sự tham gia, đóng góp thực chất từ cơ sở. Ông đề nghị các đơn vị chủ trì soạn thảo lắng nghe, tiếp thu đầy đủ các ý kiến, kinh nghiệm và phản ánh từ thực tiễn quản lý tại các địa phương, bởi đây là nguồn thông tin quý báu giúp chính sách đi vào cuộc sống một cách khả thi và hiệu quả.

Theo ông Minh, mục tiêu cuối cùng của chính sách là xây dựng một cơ chế quản lý thuế minh bạch, công bằng và hiện đại – trong đó hộ kinh doanh được tạo điều kiện thuận lợi tối đa để phát triển, đồng thời tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách nhà nước. Khi cơ chế quản lý được hoàn thiện, ngành thuế không chỉ nâng cao hiệu quả thu ngân sách, mà còn góp phần thúc đẩy khu vực kinh tế chính thức phát triển, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế bền vững./.

ĐỨC MINH