Hoàn thiện hành lang pháp lý về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo

Khuyến khích hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp

Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, thời gian qua, hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên vẫn chưa thực sự phát huy được hiệu quả do một số tồn tại, hạn chế. Yêu cầu thực tế đòi hỏi cần có cơ chế, chính sách cụ thể, đồng bộ để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo, phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.

Mục đích xây dựng dự thảo Nghị định nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về đổi mới sáng tạo; khuyến khích hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; công nhận trung tâm đổi mới sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; công nhận cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; doanh nghiệp khoa học và công nghệ; phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo lấy doanh nghiệp làm trung tâm; hạ tầng, mạng lưới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo; thúc đẩy văn hóa đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo.

Đồng thời, hoàn thiện hành lang pháp lý về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo; đồng bộ, thống nhất với các văn bản pháp luật hiện hành, tạo sự thuận lợi trong tổ chức thực thi.

Quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 về đổi mới sáng tạo; khuyến khích hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; công nhận trung tâm đổi mới sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; công nhận cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; doanh nghiệp khoa học và công nghệ; hạ tầng, mạng lưới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trong việc: (i) Định danh và phân loại các loại nhiệm vụ đổi mới sáng tạo, chương trình đổi mới sáng tạo, hoạt động đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; (ii) Khuyến khích và thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; (iii) Quy định tiêu chí xác định, công nhận tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ; (iv) Phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, thúc đẩy văn hóa đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo; hoàn thiện hạ tầng, mạng lưới; (v) Phân công trách nhiệm quản lý nhà nước rõ ràng về đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo.

Tiêu chí xác định và công nhận tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo

Nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 47 và Điều 57 Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025, dự thảo Nghị định đã quy định tiêu chí xác định và công nhận tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo, gồm:

Quy định về tiêu chí xác định trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo cấp tỉnh, trung tâm đổi mới sáng tạo cấp quốc gia; tiêu chí xác định trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; tiêu chí xác định trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp tỉnh; tiêu chí xác định trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp quốc gia; tiêu chí xác định cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; tiêu chí xác định chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; tiêu chí xác định nhà đầu tư cá nhân khởi nghiệp sáng tạo.

Quy định về công nhận tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo: Nguyên tắc công nhận; Giấy công nhận và cơ quan có thẩm quyền công nhận; Thẩm quyền công nhận; Hội đồng tư vấn thẩm định hồ sơ yêu cầu công nhận tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo; Hồ sơ, trình tự thủ tục công nhận: Trung tâm đổi mới sáng tạo, Trung tâm đổi mới sáng tạo cấp tỉnh, Trung tâm đổi mới sáng tạo cấp quốc gia, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp quốc gia, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo cấp tỉnh, cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nhà đầu tư cá nhân khởi nghiệp sáng tạo; Gia hạn Giấy công nhận; Cấp lại Giấy công nhận; Chấm dứt, hủy bỏ hiệu lực Giấy công nhận; Kinh phí cho việc thẩm định hồ sơ để cấp,cấp lại, chấm dứt, hủy bỏ hiệu lực Giấy công nhận.

Thúc đẩy số lượng và chất lượng doanh nghiệp khoa học và công nghệ

Thực tiễn triển khai Nghị định số 13/2019/NĐ-CP cho thấy còn nhiều khoảng trống pháp lý, cụ thể: tiêu chí áp dụng chỉ dựa vào doanh thu từ sản phẩm khoa học và công nghệ, chưa phân loại theo quy mô doanh nghiệp, chưa có các tiêu chí rõ ràng phản ánh năng lực R&D (nghiên cứu và phát triển) của doanh nghiệp bao gồm cả đổi mới sáng tạo.

Mặc dù đã có chế tài của việc không báo cáo nhưng tỷ lệ doanh nghiệp báo cáo định kỳ còn thấp, thông tin thiếu thống nhất; hoạt động kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động của doanh nghiệp chưa được quy định. Các chính sách ưu đãi tuy đã ban hành nhưng chưa đủ mạnh và thiếu thủ tục hướng dẫn để doanh nghiệp tiếp cận, như chính sách ưu đãi tín dụng đầu tư, miễn tiền thuê đất.

Vì vậy, việc ban hành các quy định mới về doanh nghiệp khoa học và công nghệ là cần thiết nhằm thể chế hóa đầy đủ các quy định mới của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025, đồng thời khắc phục tình trạng thiếu đồng bộ, phân mảnh trong quản lý và hỗ trợ doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Quy định này sẽ tạo hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, bảo đảm minh bạch, khả thi, phù hợp với yêu cầu thực tiễn; đơn giản hóa thủ tục, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quản lý; đồng thời phân cấp triệt để cho địa phương. Đây là cơ sở quan trọng để nâng cao hiệu quả chính sách, thúc đẩy số lượng và chất lượng doanh nghiệp khoa học và công nghệ.

Nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 39 Luật Khoa học, Công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025, dự thảo Nghị định đã rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục, chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ, tổng hợp các chính sách ưu đãi hỗ trợ dành cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ, gồm: Quy định về thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ.

Theo đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ, cấp thay đổi nội dung, cấp lại, thu hồi, hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ; quy định cụ thể các điều kiện để cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ; hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ; quy định về hồ sơ, quy trình cấp, thay đổi nội dung, cấp lại, thu hồi, hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ; quy định về chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến đối với dự thảo này trên Cổng TTĐT của Bộ.

Minh Hiển