Hoàn thiện Luật Hàng không để thu hút đầu tư, tăng năng lực khai thác

Phát triển hạ tầng hàng không theo chuẩn quốc tế

Ngày 22/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) và Luật Viên chức (sửa đổi). Tham gia thảo luận Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết hiện cả nước có 21 sân bay đang hoạt động, trong đó phần lớn là sân bay lưỡng dụng như Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Qua các giai đoạn phát triển, do nguồn lực còn hạn hẹp nên việc đầu tư cho hạ tầng hàng không chưa tương xứng với nhu cầu thực tiễn và tốc độ tăng trưởng vận tải hàng không.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu tại phiên thảo luận ở tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Về thực trạng chậm, trễ chuyến bay, Bộ trưởng thông tin mỗi chuyến bay hiện nay trung bình chậm từ 15 phút đến 1 tiếng, nguyên nhân chủ yếu do hạ tầng sân bay chưa đạt chuẩn quốc tế. Hệ thống đường băng tại Nội Bài và Tân Sơn Nhất chưa bảo đảm khoảng cách tiêu chuẩn tối thiểu 1.350m giữa đường cất và hạ cánh, ảnh hưởng đến năng lực khai thác, giảm hiệu quả vận hành.

Bộ trưởng khẳng định, sân bay Long Thành đang được xây dựng đã khắc phục tình trạng này, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế theo hướng hiện đại. Tuy nhiên, nhiều sân bay nhỏ chưa đạt tiêu chuẩn 4E hoặc 4H nên không thể tiếp nhận máy bay cỡ lớn, làm giảm khả năng mở rộng đường bay, hạn chế phát triển kinh tế hàng không và thu hút đầu tư quốc tế.

Về kinh tế không gian tầm thấp và phương tiện bay không người lái, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết Luật Phòng không nhân dân năm 2024 đã có quy định cấp phép và quản lý. Trên thế giới, UAV đang được ứng dụng rộng rãi trong vận tải hành khách, hàng hóa, quay phim, khảo sát địa hình, nông nghiệp công nghệ cao, cứu hộ và cứu nạn. Việt Nam cũng theo xu hướng này, do đó dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) đã đưa vào khái niệm kinh tế không gian tầm thấp nhằm tạo hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp UAV, thống nhất với Luật Phòng không nhân dân.

Bộ trưởng dẫn chứng: Việc khảo sát địa hình và hướng tuyến bằng UAV giúp rút ngắn thời gian đo đạc từ vài tháng xuống chỉ còn 1 đến 2 buổi, dữ liệu về cao độ, vị trí và địa hình được thu thập đầy đủ, chính xác, hỗ trợ hiệu quả cho quy hoạch và thiết kế tuyến cao tốc.

Về định hướng đầu tư hạ tầng, Bộ trưởng nhấn mạnh các sân bay trong quy hoạch tới đây sẽ đạt tối thiểu tiêu chuẩn 4E với đường băng dài 4 km, đủ điều kiện cất và hạ cánh độc lập, đáp ứng yêu cầu khai thác các loại máy bay thế hệ mới. Bộ trưởng khẳng định: Đã làm thì phải làm đến nơi đến chốn, đạt chuẩn quốc tế để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Về cơ chế thu hút đầu tư, Bộ trưởng cho biết các quy định đã được cập nhật trong Luật Đầu tư công và Luật Đầu tư nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư tư nhân, mở ra cơ hội xã hội hóa mạnh mẽ trong lĩnh vực hạ tầng sân bay, bến cảng và giao thông hàng không. Liên quan tới lựa chọn thầu và chỉ định thầu, Bộ trưởng nhấn mạnh Luật Đấu thầu đã quy định rõ ràng, cơ chế minh bạch, có hội đồng đánh giá năng lực, vốn và trang thiết bị, bảo đảm hiệu quả đầu tư, tương tự cách làm đang áp dụng trong các dự án đường bộ cao tốc.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội để bảo đảm dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam được xây dựng chặt chẽ, khả thi, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành hàng không hiện đại, đạt chuẩn quốc tế và đủ sức cạnh tranh khu vực.

Hoàn thiện chính sách để thu hút và trọng dụng nhân tài

Trong phần thảo luận tại tổ về dự án Luật Viên chức (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết mục tiêu của Luật là phân định rõ giữa công chức và viên chức trong hệ thống công vụ. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy ranh giới giữa hai nhóm chưa rõ ràng, trong khi chính sách đối với viên chức còn ngặt nghèo, chưa tạo động lực phát huy trí tuệ và cống hiến.

Bộ trưởng nêu rõ dù là công chức hay viên chức, khi đã được đào tạo trong cùng một hệ thống đều có sự đóng góp tương xứng, do đó cần có chính sách bình đẳng về cơ hội nghề nghiệp, chế độ đãi ngộ và thăng tiến. Bộ trưởng cho rằng việc hoàn thiện Luật Viên chức là cần thiết để bảo đảm phù hợp với thực tiễn, nhất là trong lĩnh vực giáo dục đại học đang thực hiện cơ chế tự chủ.

Thực tế hiện nay, nhiều trường đại học đạt tự chủ tài chính thông qua tăng quy mô sinh viên, trong khi đội ngũ giảng viên, giáo sư, phó giáo sư có nhiều đóng góp khoa học vẫn là viên chức, gặp khó khăn nếu muốn chuyển sang công chức công tác tại cơ quan nhà nước do vướng quy định bắt buộc phải có tối thiểu 5 năm công tác.

Bộ trưởng đề nghị nghiên cứu cơ chế linh hoạt hơn để thu hút đội ngũ trí thức, chuyên gia đầu ngành vào khu vực công, đặc biệt là các nhà khoa học đang làm việc tại các cơ sở nghiên cứu và trường đại học.

Về tiền lương, Bộ trưởng chỉ rõ có sự chênh lệch lớn giữa các đơn vị sự nghiệp công lập tại đô thị và miền núi. Có nơi lương giảng viên bình quân đạt 70 triệu đồng mỗi tháng, trong khi nơi khác chỉ đạt khoảng 20 triệu đồng. Sự chênh lệch này dẫn đến chuyển dịch nhân lực, gây mất ổn định đội ngũ. Tương tự, trong khối doanh nghiệp nhà nước có nơi lương hàng trăm triệu đồng mỗi tháng, trong khi cán bộ tại các đơn vị hành chính hưởng lương thấp hơn nhiều dù khối lượng công việc lớn.

Do đó, Bộ trưởng nhấn mạnh Luật cần hướng tới nguyên tắc công bằng, bảo đảm tương quan hợp lý giữa các nhóm lao động trong khu vực công, đồng thời tạo động lực thu hút nhân tài.

Về đánh giá công chức và viên chức, Bộ trưởng đề nghị xây dựng một thang đánh giá chung, tránh tình trạng chia tách quá cứng nhắc, gây khó khăn khi áp dụng. Về tuyển dụng, Bộ trưởng cho rằng cần cơ chế linh hoạt, đặc biệt với sinh viên tốt nghiệp quay về phục vụ địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa, nên được xét tuyển trực tiếp thay vì thi tuyển ngặt nghèo như hiện nay. Qua đó vừa bảo đảm nguồn nhân lực tại chỗ, vừa khuyến khích trí thức trẻ cống hiến lâu dài cho khu vực công.

Văn Hoàng