Hoàn thiện mô hình tổ chức Liên minh Hợp tác xã

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân khẳng định, trong suốt quá trình phát triển, Liên minh HTX Việt Nam đã có những đóng góp đáng kể cho sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể. Tính đến nay, cả nước có hơn 33.000 HTX hoạt động trên nhiều lĩnh vực, gần 121.000 tổ hợp tác và 133 liên hiệp HTX.

Bà Cao Xuân Thu Vân - Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Anh Vũ

Kinh tế tập thể đang trực tiếp đóng góp khoảng 5% GDP và gián tiếp hơn 20%, tạo ra hiệu quả rõ rệt cho thành viên HTX như giảm chi phí từ 8-21% và tăng giá trị bán từ 10-12%. Không chỉ là tổ chức đại diện, Liên minh HTX còn đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ công ích và chính trị - xã hội như tư vấn, đào tạo, hỗ trợ tín dụng, xúc tiến thương mại và xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số, thúc đẩy bình đẳng giới...

Các đại biểu dự Hội thảo. Ảnh: Anh Vũ

Tuy nhiên, đến nay vẫn còn nhiều lúng túng trong việc xác định mô hình tổ chức phù hợp nhất: Liên minh HTX Việt Nam là hội quần chúng đặc thù, tổ chức xã hội nghề nghiệp hay một tổ chức chính trị -xã hội - nghề nghiệp.

Tại hội thảo các chuyên gia nhận định, việc chưa rõ ràng về địa vị pháp lý đã ảnh hưởng đến năng lực vận hành, hiệu quả đại diện và khả năng huy động nguồn lực của hệ thống Liên minh HTX từ Trung ương đến địa phương.

PGS.TS Dương Trung Ý - Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đề xuất, mô hình tổ chức hoạt động của Liên minh HTX trong điều kiện mới với ba bộ phận chức năng lớn, phối hợp chặt chẽ nhưng có sự phân định rõ ràng về vai trò, nhiệm vụ. Mỗi bộ phận đảm nhiệm một trụ cột then chốt trong hệ sinh thái phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX.

PGS.TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Anh Vũ

Thứ nhất, bộ máy đại diện - chính trị xã hội- vận động chính sách. Đây là bộ phận giữ vai trò trung tâm trong việc đại diện tiếng nói của các HTX, tổ hợp tác trước Đảng, Nhà nước và toàn xã hội.

Thứ hai, bộ máy hỗ trợ - tư vấn - dịch vụ công ích. Đây là trụ cột cung cấp các dịch vụ đào tạo, tư vấn pháp lý, xúc tiến thương mại, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu, liên kết chuỗi, thị trường.

Thứ ba, bộ máy sản xuất - kinh doanh - đầu tư. Thông qua các doanh nghiệp trực thuộc hoặc góp vốn kinh doanh, hình thành các doanh nghiệp dịch vụ đầu mối, vùng nguyên liệu, logistics, chế biến...

"Ba bộ phận chức năng trên được thiết kế như một chỉnh thể thống nhất, vừa đảm bảo thực hiện các sứ mệnh chính trị - xã hội, vừa cung ứng dịch vụ chuyên sâu và tạo năng lực sản xuất kinh doanh, từ đó khắc phục hạn chế của mô hình tổ chức cũ, nâng cao vai trò thực tiễn và vị thế pháp lý của Liên minh HTX trong bối cảnh mới" ông Dương Trung Ý nói.

Bà Leo Thị Lịch, Ủy viên Thường trực Hội đồng dân tộc của Quốc hội phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Anh Vũ

Đưa ra giải pháp về mô hình mới, bà Leo Thị Lịch, Ủy viên Thường trực Hội đồng dân tộc của Quốc hội đề xuất, Liên minh HTX cần chuyển từ mô hình hành chính sang mô hình hỗ trợ dịch vụ kỹ thuật lành nghề và chuyên nghiệp. Việc tái cấu trúc bộ máy tập trung theo hướng tinh gọn, hướng về xã phường nơi chủ thể là xã viên HTX.

“Thay vì tổ chức hành chính, Liên minh HTX nên chuyển dần sang cơ chế dịch vụ công ích, cung cấp dịch vụ chất lượng cao theo nhu cầu thực tiễn của HTX. Ngoài ra cần tăng cường tự chủ tài chính và phát triển kinh tế nội bộ, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và hỗ trợ HTX” bà Lịch đề xuất.

Quang cảnh Hội thảo. Ảnh: Anh Vũ

Trước yêu cầu tinh gọn tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng, việc tái cơ cấu Liên minh HTX là yêu cầu tất yếu, khách quan và cấp bách. Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh, xác định đúng chức năng nhiệm vụ của Liên minh HTX Việt Nam là cơ sở, điều kiện để xác định đúng cơ cấu tổ chức, nguồn lực, chi phí hoạt động để đảm bảo hiệu năng, hiệu quả hoạt động.

Việc để liên minh HTX Việt Nam được thừa nhận đầy đủ là một tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp sẽ là lực đẩy quan trọng thúc đẩy khu vực kinh tế hợp tác phát triển mạnh mẽ, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền kinh tế tự chủ, hội nhập và phát triển bền vững.

Vũ Mạnh