Hoàn thiện thể chế, quy hoạch hài hòa để phát triển bền vững ngành địa chất – khoáng sản

Cần bổ sung quy định về thể chế, chính sách đối với Công viên địa chất

ĐBQH Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) bày tỏ nhất trí cao với dự thảo Luật, đồng thời đề xuất bổ sung một số nội dung liên quan đến thể chế, chính sách bảo tồn và phát triển các công viên địa chất.

ĐBQH Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) phát biểu tại tổ 6. Ảnh: Hồ Long

ĐBQH Lưu Bá Mạc cho biết, tháng 9/2024, Hội đồng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO đã biểu quyết 100% công nhận Công viên địa chất Lạng Sơn là Công viên địa chất toàn cầu UNESCO; đến tháng 5.2025, UNESCO chính thức trao bằng công nhận. Như vậy, hiện nay Việt Nam có 4 công viên địa chất toàn cầu gồm Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang và Đắk Nông, đây là nguồn tài nguyên quý giá để phát triển du lịch bền vững gắn với bảo tồn di sản địa chất.

Tuy nhiên, theo đại biểu, cả Luật Địa chất và Khoáng sản hiện hành và dự thảo Luật (sửa đổi) vẫn chưa có quy định đầy đủ và cụ thể về công viên địa chất, nhất là các chính sách, thể chế bảo tồn, sử dụng hợp lý di sản địa chất và công viên địa chất ở Việt Nam. "Mặc dù Quyết định số 1590/QĐ-TTg ngày 9.9.2014 của Thủ tướng Chính phủ về “Bảo tồn di sản địa chất, phát triển và quản lý mạng lưới công viên địa chất ở Việt Nam” đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030 mở rộng mạng lưới công viên địa chất quốc gia và toàn cầu, song đến nay, thể chế và chính sách cụ thể vẫn chưa được hoàn thiện"- đại biểu dẫn chứng.

Từ thực tiễn triển khai tại địa phương, ĐBQH Lưu Bá Mạc kiến nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung một điều riêng trong dự thảo Luật để quy định việc công nhận, xếp hạng công viên địa chất, di sản địa chất, di chỉ địa chất các cấp (tỉnh, quốc gia), tương tự cơ chế thành lập Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia được quy định tại Điều 91 Luật Di sản văn hóa.

Bên cạnh đó, bổ sung vào Điều 3 quy định rõ chính sách của Nhà nước về di sản địa chất và công viên địa chất, đặc biệt với những công viên đã được UNESCO công nhận. Chính sách này có thể tham khảo tương tự quy định tại Điều 7 Luật Di sản văn hóa, theo hướng: “Nhà nước có chính sách đầu tư, ưu đãi và hỗ trợ phát triển công viên địa chất; khuyến khích mô hình quản lý cộng đồng, liên kết phát triển du lịch địa chất, giáo dục và nghiên cứu khoa học”.

ĐBQH Điểu Huỳnh Sang (Đồng Nai) phát biểu tại tổ 6. Ảnh: Hồ Long

Cũng theo ĐBQH Điều Huỳnh Sang, việc sửa đổi dự án Luật Địa chất và Khoáng sản ở thời điểm này là cần thiết nhằm để kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn thi hành, nhất là cơ chế cấp phép khai thác, sử dụng khoáng sản phục vụ các dự án trọng điểm quốc gia. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng: Ban soạn thảo cần tiếp tục rà soát, kiện toàn quy hoạch và quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên đất hiếm – loại khoáng sản chiến lược có vai trò đặc biệt trong công nghiệp quốc phòng, năng lượng sạch và công nghệ cao, bảo đảm khai thác – chế biến – sử dụng hiệu quả, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và an ninh quốc gia.

Cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về chăn nuôi

Thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) đánh giá hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị công phu, song vẫn còn một số điểm chưa thống nhất giữa dự thảo Luật và các tài liệu kèm theo, như Bảng so sánh nội dung sửa đổi Luật Thú y. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát kỹ, tránh sai sót kỹ thuật.

ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) phát biểu thảo luận tại tổ. Ảnh: Hồ Long

Về Luật Thú y, đại biểu nêu rõ: việc sửa đổi, bổ sung Điều 6 vẫn giữ quy định “hệ thống cơ quan quản lý chuyên ngành chăn nuôi và thú y được tổ chức từ Trung ương đến cấp tỉnh, cấp xã, tùy tình hình địa phương có thể bố trí thú y xã”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sau khi tinh gọn bộ máy, nhiều địa phương đã bỏ lực lượng thú y cấp xã, dẫn đến lúng túng khi xảy ra dịch bệnh, điển hình như dịch tả lợn châu Phi vừa qua.

Do đó, đại biểu đề nghị không nên để tùy nghi địa phương thành lập, mà cần quy định rõ tiêu chí, quy mô, số lượng chăn nuôi trên địa bàn làm căn cứ bố trí lực lượng thú y xã, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết về mô hình, tổ chức. Việc này nhằm bảo đảm có đầu mối chuyên môn thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch, kiểm soát giết mổ, an toàn vệ sinh thú y tại cơ sở.

Đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về tính khả thi khi cấp xã được giao nhiều nhiệm vụ mới như tổ chức dự báo, cảnh báo dịch bệnh, bố trí kinh phí phòng chống dịch, thống kê, hỗ trợ thiệt hại… nhưng chưa đi kèm nguồn lực. Vì vậy, cần quy định rõ hơn trách nhiệm của cơ quan chuyên môn cấp tỉnh trong việc hướng dẫn, hỗ trợ cấp xã thực hiện các nhiệm vụ này.

Đối với Luật Chăn nuôi, đại biểu đồng tình với đề xuất bổ sung nội dung về mã số cơ sở chăn nuôi, truy xuất nguồn gốc sản phẩm tại khoản 4, Điều 11, song nhấn mạnh cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về chăn nuôi để quản lý thống nhất, phục vụ phòng chống dịch bệnh, giám sát an toàn thực phẩm và quản lý chất lượng sản phẩm.
Hệ thống dữ liệu này cũng sẽ hỗ trợ xuất khẩu, truy xuất nguồn gốc theo yêu cầu quốc tế, giảm chi phí xử lý sự cố, đồng thời phù hợp với định hướng chuyển đổi số ngành nông nghiệp.

Đại biểu đề nghị dự thảo Luật cần quy định rõ mục tiêu, cơ quan chủ quản, cơ chế vận hành, trách nhiệm của các cấp và nguồn lực thực hiện, giao Chính phủ quy định chi tiết để triển khai thống nhất trên toàn quốc, tránh tình trạng dữ liệu phân tán, thiếu khả năng truy xuất khi xảy ra dịch bệnh hoặc sự cố an toàn thực phẩm.

Hải Thanh