Hoạt động sản xuất của Mỹ giảm tháng thứ ba liên tiếp

Hoạt động lắp ráp bên trong Nhà máy sản xuất ô tô General Motors (GM). Ảnh:GM

Hoạt động sản xuất của Mỹ trong tháng 5/2025 đã giảm tháng thứ ba liên tiếp trong khi thời gian các nhà cung cấp giao nguyên liệu đầu vào kéo dài nhất trong gần ba năm qua do ảnh hưởng của thuế quan, điều này tiềm ẩn nguy cơ thiếu hụt một số mặt hàng trong thời gian tới.
Theo khảo sát do Viện Quản lý Cung ứng (ISM) công bố hôm ngày 2/6, chính sách thương mại của Tổng thống Donald Trump một lần nữa tác động đến hoạt động sản xuất. Các nhà cung cấp đang chuyển gánh nặng thuế nhập khẩu sang cho khách hàng, trái ngược với luận điểm của chính quyền Tổng thống Trump rằng Trung Quốc và các đối tác thương mại khác phải trả các khoản thuế này.

Một số nhà sản xuất thiết bị vận tải cho rằng các biện pháp thuế quan liên tục thay đổi đã gây xáo trộn nghiêm trọng đến khả năng phản ứng và duy trì lợi nhuận của các nhà cung cấp. Trong khi đó, những nhà sản xuất máy tính và sản phẩm điện tử cho rằng thuế quan và việc cắt giảm chi tiêu của chính phủ đang gây bất ổn cho các doanh nghiệp.
Ông Matthew Martin, chuyên gia kinh tế cấp cao tại công ty tư vấn kinh tế Oxford Economics, nhận định triển vọng của ngành sản xuất có vẻ ảm đạm. Các doanh nghiệp đang phải vật lộn với chi phí đầu vào cao hơn, gián đoạn nguồn cung, cùng với việc khách hàng trong và ngoài nước tỏ ra thận trọng khi đặt đơn hàng mới.
ISM cho biết chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) trong lĩnh vực sản xuất đã giảm nhẹ xuống mức thấp nhất trong 6 tháng là 48,5 điểm trong tháng 5/2025, từ mức 48,7 điểm trong tháng 4/2025. Chỉ số PMI dưới 50 điểm cho thấy lĩnh vực sản xuất, vốn chiếm 10,2% nền kinh tế Mỹ, giảm sút. Các nhà kinh tế được hãng tin Reuters (Vương quốc Anh) thăm dò ý kiến đã dự báo PMI sẽ tăng lên 49,3 điểm.
Khảo sát cho thấy ngành sản xuất, vốn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu thô nhập khẩu, đã không được hưởng lợi từ việc căng thẳng thương mại giữa Nhà Trắng và Trung Quốc hạ nhiệt. Gần đây ông Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu lên 50%.
Các nhà kinh tế cho rằng cách thức áp đặt thuế nhập khẩu thất thường của Mỹ đang khiến doanh nghiệp khó hoạch định kế hoạch.
Theo số liệu do Bộ Thương mại Mỹ công bố ngày 30/5, chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) trong tháng 4/2025 chỉ tăng 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm so với mức tăng 2,3% trong tháng 3/2025 và là mức tăng thấp nhất kể từ tháng 9/2024. PCE là thước đo lạm phát ưa thích của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed).
PCE lõi không bao gồm mặt hàng lương thực, năng lượng trong tháng 4/2025 tăng 2,5% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm so với mức tăng 2,7% của tháng 3. Tính theo tháng, chỉ số PCE và PCE lõi trong tháng 4 đều tăng nhẹ 0,1% so với tháng 3.
Dữ liệu mới nhất cho thấy lạm phát tại Mỹ vẫn đang trong đà suy giảm kể từ mức đỉnh hậu đại dịch COVID-19, với mức lạm phát kỷ lục trong hơn 40 năm từng được thiết lập hồi tháng 7/2022. Một số nhà kinh tế và lãnh đạo giới doanh nghiệp từng cảnh báo giá tiêu dùng sẽ tăng mạnh khi biện pháp áp thuế diện rộng của chính quyền Tổng thống Trump có hiệu lực. Nhưng thời điểm và tác động của các vòng áp thuế này lên giá cả còn chưa rõ ràng.
Trong ba tháng đầu năm 2025, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ giảm 0,2% sau đợt tăng đột biến nhập khẩu do thuế quan của Tổng thống Trump gây ra, đánh dấu sự suy giảm đầu tiên kể từ năm 2022 tại nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Theo dữ liệu của Bộ Thương mại Mỹ, GDP giai đoạn tháng 1-3/2025 giảm 0,2%, thấp hơn 0,1% so với ước tính đưa ra trước đó, song vẫn là một sự sụt giảm lớn so với mức tăng trưởng 2,4% trong quý cuối cùng của năm 2024.
Sự sụt giảm này diễn ra sau sự gia tăng mạnh mẽ trong nhập khẩu khi các doanh nghiệp tích trữ hàng hóa trước thời điểm Tổng thống Mỹ áp thuế với hầu hết các đối tác thương mại, đặc biệt là Trung Quốc. Báo cáo cho rằng sự suy giảm GDP trong quý đầu tiên chủ yếu phản ánh sự gia tăng trong nhập khẩu, sự chậm lại trong chi tiêu của người tiêu dùng và sự sụt giảm trong chi tiêu của chính phủ.
Giới phân tích cho rằng sự sụt giảm trong quý I sẽ không ảnh hưởng đến GDP cả năm, vì sự gia tăng nhập khẩu có thể sẽ không lặp lại trong quý II này.
Tuy nhiên, trong một báo cáo khác công bố cùng ngày, Cục Phân tích Kinh tế (BEA) của Bộ Thương mại Mỹ cảnh báo lợi nhuận của các công ty Mỹ đã giảm mạnh trong quý đầu tiên và có thể tiếp tục bị siết chặt trong năm nay do vấn đề thuế quan đe dọa làm giảm sự mở rộng kinh doanh. Cụ thể, báo cáo cho biết lợi nhuận từ sản xuất hiện tại, sau khi điều chỉnh với lượng hàng tồn kho và khấu trừ tiêu hao, đã giảm 118,1 tỷ USD trong quý trước.
Theo báo cáo, thuế nhập khẩu toàn diện của Tổng thống Trump đã phủ bóng đen lên nền kinh tế, làm suy yếu tâm lý kinh doanh và người tiêu dùng cũng như gây ra sự biến động chưa từng có trên thị trường tài chính.

Minh Hằng/Bnews/vnanet.vn