Học hai buổi/ngày: Giảm áp lực hay tăng gánh nặng?

Trường "lách luật", phụ huynh bị rơi vào tình thế ép buộc

Ngay từ tuần đầu năm học, nhiều phụ huynh đã lên tiếng về cách tổ chức buổi học thứ hai tại các trường. Thời khóa biểu được sắp xếp xen kẽ giữa tiết ôn tập miễn phí và tiết ngoại khóa có thu phí, khiến học sinh không thể chọn học tiết miễn phí mà buộc phải tham gia cả hai.

Chương trình học hai buổi/ngày cần hướng đến phát triển toàn diện cho học sinh (Ảnh minh họa)

Một phụ huynh tại Hà Nội chia sẻ: “Trường tổ chức gần chục câu lạc bộ có thu phí. Dù không muốn, tôi vẫn phải đăng ký cho con vài câu lạc bộ để chờ bố mẹ đến đón. Nếu không thì con sẽ lang thang ngoài sân trường, hoặc phải thuê người đưa đón, rất tốn kém.”

Trên các diễn đàn phụ huynh, nhiều người phản ánh rằng các câu lạc bộ kỹ năng thực chất là lớp học các môn chính như Toán, Tiếng Việt, được “mã hóa” tên gọi để tránh vi phạm quy định cấm dạy thêm. Một phụ huynh khác bức xúc: “Con tôi học công lập nhưng vẫn phải học thêm các môn liên kết. Không học thì phải ra trung tâm vì 15h20 tan học, phụ huynh chưa kịp đón. Để học đủ môn, trường phải dời lịch sang cả sáng thứ Bảy. Cả tháng cộng lại chi phí hơn 4 triệu đồng”.

Theo quy định mới, mỗi ngày học không vượt quá 7 tiết nhằm tránh tình trạng dồn tiết vào một buổi. Tuy nhiên, việc giới hạn này lại khiến học sinh tại nhiều trường phải tan học sớm, khoảng từ 15h20 đến 15h30. Điều này gây xáo trộn trong sinh hoạt gia đình, khi thời gian làm việc của phụ huynh không trùng khớp với giờ học của con. Nhiều gia đình buộc phải điều chỉnh lịch trình, thuê người đưa đón hoặc đăng ký thêm các lớp học ngoài giờ để lấp khoảng trống thời gian.

Việc duy trì học vào sáng thứ Bảy tại nhiều trường cũng khiến học sinh không có ngày nghỉ trọn vẹn, làm tăng cảm giác mệt mỏi và ảnh hưởng đến sự cân bằng giữa học tập và đời sống cá nhân.

Ở góc độ nhà trường, nhiều hiệu trưởng cho biết họ mong muốn đưa các hoạt động giáo dục STEM, kỹ năng sống hoặc ngoại khóa vào buổi hai theo đúng tinh thần của Bộ GD-ĐT. Tuy nhiên, số phụ huynh hưởng ứng không nhiều, đặc biệt với học sinh cuối cấp, khi phụ huynh ưu tiên thời gian buổi hai để ôn thi vào lớp 10. Việc thiếu phòng học, không đủ giáo viên, nhất là tại các khu vực nội đô, càng khiến việc tổ chức hai buổi học trở nên phức tạp.

Cần quy định rõ ràng để tránh “biến tướng” thành dạy thêm

Không ít hiệu trưởng phản ánh những thách thức trong việc sắp xếp thời khóa biểu, đặc biệt tại các trường nội đô, nơi số lượng lớp học vượt quá khả năng đáp ứng của cơ sở vật chất. Việc thiếu phòng học và giáo viên khiến việc chia ca học hai buổi trở nên phức tạp. Các lớp học buổi chiều gặp khó khăn do hạn chế về không gian và trang thiết bị, trong khi việc phân bổ giáo viên để đảm bảo đủ tiết dạy lại làm tăng khối lượng công việc cho đội ngũ giảng dạy.

Tại Hà Nội, Sở GD-ĐT vẫn chưa ban hành hướng dẫn cụ thể về việc tổ chức dạy học hai buổi/ngày. Hiện Sở đang yêu cầu các địa phương và trường học rà soát điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, đồng thời khảo sát nguyện vọng phụ huynh để xây dựng kế hoạch phù hợp. Tuy nhiên, một số hiệu trưởng phản ánh việc khảo sát chưa được thực hiện đầy đủ. Có trường chỉ thông báo cho phụ huynh khi nộp hồ sơ, không tiến hành khảo sát chính thức.

Bên cạnh đó, nhiều giáo viên cũng băn khoăn về chế độ phụ cấp nếu được điều động đứng lớp buổi thứ hai. Trong khi đó, văn bản của Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường phải khảo sát nhu cầu học tập của học sinh trước khi bắt đầu năm học, nhưng thực tế không phải trường nào cũng thực hiện nghiêm túc.

Theo quy định hiện hành, buổi học thứ hai không được dạy chương trình chính khóa. Tuy nhiên, nhu cầu ôn thi, củng cố kiến thức của học sinh là rất lớn. Nhiều phụ huynh cho rằng nếu buổi hai không phục vụ mục tiêu thi cử thì họ không mặn mà. “Phụ huynh muốn dành thời gian ấy để ôn thi chuyển cấp, tăng cường ngoại ngữ… chứ không phải học các môn không liên quan đến thi cử,” một hiệu trưởng chia sẻ.

Chủ trương tăng thời lượng dạy kỹ năng sống và môn nghệ thuật được đánh giá là hợp lý, nhưng để triển khai hiệu quả, các trường cần có lộ trình đào tạo, tuyển dụng hoặc mời chuyên gia giảng dạy. Nhiều hiệu trưởng cho rằng nhân lực là nút thắt lớn, trong khi giáo viên cũng lo ngại về chế độ phụ cấp khi dạy buổi thứ hai.

Thầy Nguyễn Văn Lực (Khánh Hòa) cho rằng việc bắt buộc học sinh học sáng thứ bảy là biểu hiện của việc đưa quá nhiều tiết học thuộc chương trình nhà trường (có thu phí) vào thời khóa biểu chính khóa. Điều này đi ngược tinh thần giảm tải của Bộ GD-ĐT. Ông đề xuất cần có quy định rõ ràng về số môn, số tiết học/tuần và hướng dẫn cụ thể cho từng loại hình trường học.

Tại Quảng Ninh, ông Trịnh Đình Hải, Phó giám đốc Sở GD-ĐT – khẳng định dạy học hai buổi/ngày không bắt buộc, mà dựa trên nhu cầu của học sinh và phụ huynh. Buổi thứ hai mang tính bổ trợ, phát triển năng khiếu, hỗ trợ cá nhân hóa việc học, và không được thu phí hay phát sinh kinh phí cho phụ huynh.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng việc triển khai cần dựa trên tinh thần tự nguyện, không thu thêm tiền, và phải công khai, minh bạch. Trước khi phê duyệt kế hoạch, cần lấy ý kiến giáo viên, học sinh, phụ huynh và các tổ chức liên quan.

Một số địa phương nhấn mạnh: nếu không thu phí từ người học thì ngân sách nhà nước phải cấp thêm để tuyển dụng giáo viên. Tuy nhiên, việc bổ sung biên chế không dễ, trong khi cơ sở vật chất cũng là thách thức lớn. Tỷ lệ phòng học phải đạt ít nhất 1/1 để học sinh có chỗ nghỉ trưa, tổ chức bán trú…

Lãnh đạo một sở GD-ĐT phía Bắc cảnh báo, nếu không có hướng dẫn cụ thể từ Bộ về việc huy động nguồn lực xã hội hóa, nội dung nào được thu, nội dung nào bị cấm… thì các trường dễ vi phạm quy định về thu chi và dạy thêm. Việc mời nghệ sĩ, vận động viên… giảng dạy cũng không khả thi nếu không có kinh phí.

Chương trình học hai buổi/ngày là một chủ trương nhân văn, hướng đến phát triển toàn diện cho học sinh. Tuy nhiên, để tránh biến tướng thành hình thức hợp thức hóa dạy thêm, cần có hướng dẫn cụ thể, thống nhất từ cấp quản lý, đồng thời đảm bảo điều kiện về cơ sở vật chất và nhân lực. Nếu không, những bất cập hiện nay sẽ tiếp tục làm méo mó mục tiêu ban đầu, gây thêm áp lực cho cả nhà trường, phụ huynh và học sinh.

Thu Hằng/VOV.VN