Hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND tỉnh Hưng Yên với Thường trực HĐND các xã, phường năm 2025 Tiếp tục hoàn thiện tổ chức, bảo đảm điều kiện hoạt động

Xác định rõ vướng mắc phát sinh

Một trong những nhóm vấn đề đầu tiên được chỉ ra đến từ chính nền tảng con người và các điều kiện làm việc. Sau sắp xếp các đơn vị hành chính, quy mô của HĐND cấp xã tại Hưng Yên tăng lên đáng kể, có nơi lên tới 151 đại biểu, dẫn đến những khó khăn nhất định trong việc tổ chức, hoạt động. Cùng với đó, trình độ, năng lực và kinh nghiệm của các đại biểu được đánh giá là thiếu sự đồng đều, nhiều đại biểu chưa có kinh nghiệm, kiến thức chuyên sâu về các lĩnh vực kinh tế, pháp luật... Bên cạnh đó, các chức danh quan trọng như Trưởng ban HĐND cấp xã chủ yếu hoạt động kiêm nhiệm cũng ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của cơ quan dân cử.

Lãnh đạo HĐND tỉnh Hưng Yên chủ trì hội nghị. Ảnh: T. Trang

Một vướng mắc khác liên quan đến vấn đề nhân sự làm công tác tham mưu, giúp việc của HĐND cũng được nêu rõ, đó là sự chưa thống nhất giữa các văn bản hướng dẫn của Trung ương. Cụ thể, trong khi một văn bản của Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của Chính phủ xác định 2 công chức giúp việc cho các Ban của HĐND được tính vào biên chế của 2 Ban HĐND cấp xã, thì một văn bản khác của Bộ Nội vụ lại xác định việc này do công chức chuyên môn của Văn phòng HĐND và UBND cấp xã đảm nhiệm. Sự không nhất quán này dẫn đến khó khăn trong việc bố trí, phân công nhiệm vụ tại nhiều địa phương.

Thực trạng về bộ máy vận hành cũng ghi nhận những khó khăn khi các điều kiện bảo đảm còn hạn chế. Nhiều địa phương phải sử dụng cùng lúc từ 3 đến 4 trụ sở cũ, quy mô nhỏ, cơ sở vật chất đã xuống cấp và phân tán, gây khó khăn cho công tác điều hành. Về tài chính, kinh phí hoạt động ở cấp xã còn hạn hẹp, đặc biệt kinh phí phục vụ hoạt động của HĐND chưa được bố trí độc lập mà vẫn lồng ghép trong kinh phí chung, làm giảm tính chủ động. Cùng với đó, hiện chưa có quy định cụ thể về một số chế độ, chính sách, như việc đại biểu HĐND cấp huyện chuyển về cấp xã có được bảo lưu chế độ “hoạt động phí” hay không, hoặc chế độ cho cán bộ được chỉ định giữ chức vụ lãnh đạo HĐND nhưng không phải là đại biểu HĐND.

Hoàn thiện các quy định để hoạt động hiệu quả

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Quốc Văn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: T. Trang

Theo đánh giá của các đại biểu, những vấn đề về tổ chức và điều kiện làm việc nêu trên có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử. Hoạt động giám sát được ghi nhận còn hạn chế, hình thức còn nặng về nghe báo cáo, nghiên cứu hồ sơ, ít tổ chức khảo sát thực tế, dẫn tới đánh giá chưa thật sự khách quan. Chất lượng kỳ họp cũng bị ảnh hưởng khi công tác chuẩn bị tài liệu có lúc, có nơi chưa chu đáo, còn chậm; nội dung thẩm tra của các Ban HĐND chưa sâu, tính phản biện chưa cao. Đáng chú ý, theo báo cáo tổng hợp từ các địa phương, hoạt động thảo luận, chất vấn chưa sôi nổi, nhiều đại biểu còn e ngại tranh luận, chưa mạnh dạn nêu ý kiến.

Bên cạnh đó, việc tổng hợp, chuyển tải và đôn đốc giải quyết kiến nghị của cử tri ở một số địa phương còn chậm. Nguyên nhân của những vướng mắc này được xác định một phần đến từ các quy định hiện hành. Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 đã có hiệu lực, tuy nhiên, đến nay vẫn chưa ban hành Quy chế mẫu về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp xã, cũng như văn bản hướng dẫn chi tiết về phạm vi, lĩnh vực phụ trách của từng Ban HĐND. Tương tự, nhiều quy định liên quan đến hoạt động giám sát, tiếp xúc cử tri, tiếp công dân của HĐND cấp xã cũng chưa được hướng dẫn cụ thể, dẫn tới lúng túng tại cơ sở.

Trước những vấn đề đã được nhận diện, HĐND các xã, phường đã thẳng thắn đưa ra các kiến nghị, đề xuất. Theo đó, đối với Quốc hội và Chính phủ, các địa phương mong muốn việc sớm hoàn thiện các quy định; ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, thống nhất về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời, có cơ chế, chính sách tài chính đặc thù. Ở cấp tỉnh, các kiến nghị tập trung vào việc tăng cường tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng chuyên sâu cho đại biểu; ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể của tỉnh về chế độ chính sách, định mức chi tiêu tài chính và bố trí nguồn kinh phí hỗ trợ cải tạo, nâng cấp trụ sở.

Trước những khó khăn, vướng mắc được phản ánh từ cơ sở, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Quốc Văn nhấn mạnh, để hoạt động của HĐND cấp xã nói riêng và chính quyền địa phương cấp xã nói thật sự đi vào nền nếp, Thường trực HĐND các xã, phường cần tập trung kiện toàn ngay các chức danh lãnh đạo HĐND và lãnh đạo các Ban của HĐND còn thiếu. Tăng cường phát huy vai trò cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương; nâng cao chất lượng công tác điều hành của Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND; khắc phục tình trạng lúng túng, thiếu kinh nghiệm thông qua việc tích cực tự học, tự nghiên cứu, tự rèn luyện kỹ năng…

Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Quốc Văn cũng đề nghị, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành tăng cường hướng dẫn trực tiếp, tổ chức các buổi làm việc tại cơ sở theo hình thức “cầm tay chỉ việc” để kịp thời giải đáp, hướng dẫn nghiệp vụ cụ thể, bảo đảm cán bộ, công chức cấp xã nắm vững quy trình, quy định và triển khai đúng, thống nhất ngay từ giai đoạn đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp…

Bảo Trâm