Hội nghị toàn quốc hệ thống văn phòng điều phối nông thôn mới các cấp năm 2020 tại Quảng Trị

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT Trần Thanh Nam trao Huân chương Lao động hạng Ba của Chủ tịch nước cho Văn phòng Điều phối NTM Trung ương- Ảnh: L.T

Phát biểu chào mừng hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng bày tỏ vui mừng và vinh dự khi tỉnh Quảng Trị phối hợp với Văn phòng Điều phối NTM Trung ương tổ chức Hội nghị toàn quốc văn phòng điều phối NTM các cấp năm 2020. Qua hơn 10 năm thực hiện, Chương trình MTQG xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã đạt được kết quả khá toàn diện, ngày càng đi vào chiều sâu, bền vững với nhiều dấu ấn rõ nét.

Đến nay, toàn tỉnh có 49/101 xã đạt chuẩn NTM (trước sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã có 60/117 xã NTM, đạt tỷ lệ 51,3%); có 1 huyện đạt chuẩn NTM năm 2019 là huyện Cam Lộ; 3 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu là các xã Vĩnh Kim, Vĩnh Thủy (huyện Vĩnh Linh) và xã Cam Chính (huyện Cam Lộ). Thu nhập bình quân đầu người tăng 2,5 lần so với năm 2010. Hiện tỉnh Quảng Trị không còn xã đạt dưới 5 tiêu chí.

Với phương châm xây dựng NTM đảm bảo thực chất, không chạy theo thành tích, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo để đánh giá kết quả thực hiện, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng mong muốn được học tập kinh nghiệm các địa phương trong cả nước để tiếp tục thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM đạt kết quả cao hơn, bền vững hơn trong giai đoạn tới.

Theo báo cáo của Văn phòng Điều phối NTM Trung ương, chương trình NTM đã hoàn thành sớm các mục tiêu 5 năm trong giai đoạn 2016 – 2020. Trong đó, có 8/19 tiêu chí thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM hoàn thành vượt kế hoạch so với mục tiêu ban đầu. Cả nước có 37/63 tỉnh hoàn thành và vượt kế hoạch chỉ tiêu NTM giai đoạn 5 năm mà Thủ tướng Chính phủ giao. Đến nay, cả nước có 5.177 xã đạt chuẩn NTM, chiếm tỉ lệ 52,8%. Bình quân cả nước đạt 16,2 tiêu chí/xã; 126/664 đơn vị cấp huyện thuộc 45 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ đạt chuẩn NTM; 9 tỉnh, thành phố đã có 100% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 2 tỉnh là Nam Định và Đồng Nai đã được Chính phủ công nhận hoàn thành xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020. Nhiều cách làm sáng tạo, mô hình hiệu quả, sát thực tiễn và đảm bảo chất lượng ngày càng được phát triển và nhân rộng đã đánh dấu một bước chuyển về chất trong thực hiện chương trình NTM giai đoạn này.

Bên cạnh kết quả đạt được, quá trình xây dựng NTM của một số vùng còn thấp hơn so với mặt bằng chung của cả nước và vẫn còn khoảng cách chênh lệch khá lớn về kết quả thực hiện giữa các vùng, miền. Hiện vẫn còn 45 huyện thuộc 21 tỉnh, thành phố “trắng” xã NTM. Chất lượng đạt chuẩn NTM và công tác duy trì bền vững kết quả sau đạt chuẩn một số địa phương còn hạn chế; khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu còn thấp. Chất lượng các công trình, cơ sở hạ tầng sau khi đạt chuẩn của một số địa phương đã có dấu hiệu xuống cấp do chưa được quan tâm, duy tu bảo dưỡng thường xuyên. Một số huyện, xã sau khi được công nhận đạt chuẩn chưa quan tâm đến việc nâng cao chất lượng các tiêu chí mà tập trung quá nhiều vào xây dựng NTM kiểu mẫu…

Đại biểu tham dự hội nghị tập trung thảo luận một số vấn đề chính về: vướng mắc trong thực hiện các tiêu chí cứng đạt chuẩn NTM như hạ tầng giao thông, môi trường, hạ tầng sản xuất… trong điều kiện nguồn lực hạn hẹp ở các xã khó khăn; những vấn đề đặt ra trong xây dựng NTM ở các thôn, bản khó khăn như thực hiện các dự án sinh kế cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số; việc phát triển sản xuất, phát triển kinh tế nông thôn qua các sản phẩm ngành nghề nông thôn; phát huy vai trò cấp ủy, chính quyền cấp xã vào thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”; liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; xử lý môi trường, cảnh quan không gian sống ở nông thôn.

Việc rà soát lại các chỉ tiêu, vướng mắc, khó khăn trong thực hiện xây dựng NTM nhất ở những huyện đến nay vẫn còn “trắng” xã NTM, xây dựng huyện đạt chuẩn NTM, từ đó đề xuất các giải pháp phấn đấu không còn xã dưới 15 tiêu chí trong giai đoạn 2021- 2025; các giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng tiêu chí sau đạt chuẩn hướng tới xây dựng NTM đi vào chiều sâu và bền vững.

Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, hội nghị lần này là diễn đàn lớn để Quảng Trị tiếp thu những bài học kinh nghiệm từ quá trình xây dựng NTM ở các tỉnh, thành trong nước. Bí thư Tỉnh ủy khẳng định cùng với cả nước, Quảng Trị đã cố gắng nỗ lực để bắt kịp đà phát triển chung trong xây dựng NTM, và đã về đích sớm hơn 1 năm so với chỉ tiêu ban đầu về số lượng xã và huyện đạt chuẩn NTM. Ngay từ đầu tỉnh xác định mục tiêu, các địa phương không chỉ hoàn thành 19 tiêu chí mà cốt lõi xây dựng NTM là đời sống của người dân được nâng lên, môi trường sống tốt, đảm bảo quốc phòng, an ninh… Cũng từ NTM tốc độ phát triển nông nghiệp của tỉnh liên tục tăng cao. Nhiều sản phẩm thông qua xây dựng NTM đã hướng đến thị trường trong nước và nước ngoài để nâng cao giá trị sản xuất.

Kinh nghiệm rút ra trong xây dựng NTM của tỉnh Quảng Trị theo Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Hùng là: tỉnh đã kiên trì trong tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức của Nhân dân. Đồng thời, tranh thủ các nguồn lực đầu tư, phát huy hiệu quả việc lồng ghép các nguồn lực từ nông nghiệp, nông thôn vào xây dựng NTM. Sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong thực hiện xây dựng NTM. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra hiện nay là tỉnh sau 10 năm thực hiện xây dựng NTM, đến nay các xã chưa đạt chuẩn NTM đều là những địa phương khó khăn, đây cũng là thực trạng chung của nhiều địa phương trong nước.

Vì vậy, Bí thư Tỉnh ủy đề nghị Bộ Nông nghiệp & PTNT cần chọn 2 trục phát triển để tập trung ưu tiên nguồn lực, tạo động lực phát triển cho các địa phương đúng hướng. Trục thứ nhất là các xã đã đạt chuẩn NTM cần dành nguồn lực nâng cao tiêu chí, tiến tới đạt NTM kiểu mẫu và trở thành đầu tàu hỗ trợ những địa phương khó khăn. Trục thứ 2 là những xã khó khăn chưa đạt chuẩn NTM, cần ưu tiên nguồn lực cho vùng này, tính toán chuyển đổi sinh kế, chuyển dịch trong lao động nông thôn từ lao động nông nghiệp sang dịch vụ, công nghiệp để giảm nghèo bền vững, nâng cao thu nhập.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp &PTNT, Ủy viên Thường trực Ban chỉ đạo Chương trình MTQG NTM Trung ương Trần Thanh Nam nhấn mạnh, sở dĩ Trung ương chọn tỉnh Quảng Trị làm địa điểm tổ chức hội nghị toàn quốc văn phòng điều phối NTM các cấp năm 2020 là vì, Quảng Trị tuy là tỉnh khó khăn nhưng đã đạt được chỉ tiêu kế hoạch đề ra trong giai đoạn 2016 - 2020 là 50% xã đạt chuẩn NTM và có một huyện đạt chuẩn NTM, trong khi một số địa phương có điều kiện thuận lợi hơn chưa đạt được mục tiêu này.

Hội nghị lần này đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm từ những việc làm được và chưa làm được trong quá trình xây dựng NTM, làm cơ sở cho các tỉnh, thành phố bổ sung định hướng, giải pháp phát triển trong thời gian tới, nhất là trong thời điểm đại hội đảng bộ các cấp đang diễn ra. Vì vậy, quá trình xây dựng văn kiện đại hội các cấp, các địa phương cần định hướng rõ việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia NTM giai đoạn 2021-2025 vào văn kiện đại hội đảng bộ các cấp.

6 tháng còn lại của năm 2020, các tỉnh, thành phố phải rà soát lại các huyện còn “trắng” xã NTM để hỗ trợ, hoàn thành chỉ tiêu không còn huyện xã NTM vào cuối năm 2020. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT Trần Thanh Nam khẳng định, giai đoạn 2021-2025 đối với cấp xã cơ bản giữ nguyên tiêu chí NTM, nâng cao bộ tiêu chí xã NTM kiểu mẫu và sắp tới Trung ương sẽ tổng kết thí điểm huyện NTM kiểu mẫu để ban hành tiêu chí cụ thể cho các địa phương. Với những tiêu chí cứng như giao thông, nước sạch, môi trường... là những tiêu chí mà các địa phương cần chú ý tiếp tục nâng cao. Xã đạt NTM rồi thì tiếp tục phấn đấu để đạt tiêu chuẩn NTM nâng cao. Về đề án xây dựng văn phòng điều phối NTM các cấp, các địa phương cần linh hoạt thực hiện theo hướng liên ngành, tinh gọn bộ máy, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Tại hội nghị, Bộ NN&PTNT đã công bố và trao Huân chương Lao động hạng Ba cho Văn phòng Điều phối NTM Trung ương; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 5 cá nhân tiêu biểu đã có thành tích xuất sắc trong phong trào xây dựng NTM giai đoạn 2016 - 2020. Dịp này, Văn phòng Điều phối NTM Trung ương đã phát động đóng góp hỗ trợ xây dựng Trường Mầm non xã Xuân Hòa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An nhân kỷ niệm 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Lâm Thanh