Hồi sinh môi trường đất - Doanh nghiệp không thể đứng ngoài cuộc

Thông tin tại các hội thảo về môi trường và nhiều nghiên cứu cho thấy, “sức khỏe đất” đã lên mức độ cảnh báo. Nếu không cảnh báo, chúng ta sẽ có lỗi rất lớn với người dân. Nếu đất đai bị ô nhiêm, nông sản sẽ chịu hậu quả đầu tiên, ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp và nền kinh tế. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, theo TS. Nguyễn Đăng Nghĩa, trước hết là do ô nhiễm nguồn nước, thứ hai là rác thải. Hiện, các dự án xử lý rác thải được triển khai khá nhiều nhưng chưa mấy hiệu quả, gây ô nhiễm môi trường đất, dẫn đến những hậu quả khôn lường. Bên cạnh đó, các chế phẩm sinh học sử dụng không đúng cũng là mối nguy rất lớn ra môi trường, đất đai, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Các đại biểu, chuyên gia, doanh nghiệp bàn giải pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường đất

Theo ông Nguyễn Quang Huân - Đại biểu Quốc hội Khóa XV; Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Halcom Việt Nam, để “cứu” đất, người dân và doanh nghiệp cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, trong đó có kiến thức về pháp luật. Đặc biệt, phải xử phạt thật nặng các hành vi vi phạm, kèm theo đó phải khắc phục được các hậu quả này. Người dân có thể là người giám sát hoạt động của doanh nghiệp. Cơ chế giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan giám sát cũng rất quan trọng. Ngoài ra, minh bạch thông tin cũng là giải pháp, cách truyền thông hiệu quả, kể cả thông tin tốt và thông tin xấu. VD: Một nhà đầu tư trước khi quyết định đầu tư vào dự án, khu vực nào đó, họ phải có quyền biết và đực biết các thông tin về điều kiện môi trường của khu vực đó như thế nào, từ đó quyết định đầu tư hay không, hay xử lý môi trường thế nào cho đảm bảo?

Cho rằng ô nhiễm môi trường đất là vấn đề thách thức hiện nay, ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định: “Đây là thách thức thầm lặng, ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế, xã hội, sức khỏe người dân”. Theo ông Thi, việc xử lý ô nhiễm môi trường đất rất phức tạp, tốn kém, đòi công nghệ cao… Tuy nhận thức của người dân, doanh nghiệp về vấn đề này đã được nâng cao hơn, hành lang pháp lý về quản lý đất đai cũng đầy đủ và toàn diện hơn, nhưng hành động vẫn còn hạn chế. Các thông số quan trắc về môi trường đất, mặt nước được thực hiện vẫn ở mức độ khiêm tốn; Nhận thức của người dân, doanh nghiệp về tác hại của ô nhiễm môi trường đất vẫn cần được nâng cao… Do đó, chúng ta cần phải tiếp tục huy động nguồn lực để giải quyết vấn đề này.

Ông Tạ Đình Thi chia sẻ

Cũng theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, để giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm đất, có mấy vấn đề cần thiết phải quan tâm: Thứ nhất, các chế tài xử lý phải hoàn thiện hơn, sao cho đủ sức răn đe và phải được thực thi một cách nghiêm túc; Thứ hai, liên quan đến việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn (KTTH), KTTH phải gắn với bảo vệ môi trường đất, chúng ta phải thay đổi tư duy, coi các chất thải là tài nguyên, từ đó khuyến khích thúc đẩy các mô hình KTTH. Cùng với đó, phải hoàn thiện các quy định thể hiện trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc sản xuất bao bì. Thứ ba, đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và số hóa lĩnh vực này; Chủ tịch Hội Kinh tế môi trường Việt Nam; Hệ thống quan trắc phải được triển khai tốt; Việc phục hồi đất cần được triển khai hiệu quả. Đặc biệt, cần tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan về vấn đề này.

Luôn trăn trở với câu hỏi: Làm thế nào để kiểm soát được các bao bì nhựa chứa thuốc trừ sâu, giảm ô nhiễm cho môi trường, PGS. TS. Trương Mạnh Tiến - Chủ tịch Hội Kinh tế môi trường Việt Nam cho rằng: Để giải bài toán chống ô nhiễm môi trường, thiết kế sản phẩm và bao bì phải bền vững. Cụ thể, khi thiết kế phải giảm thiểu vật liệu, sử dụng vật liệu dễ tái chế, đảm bảo độ bền, hạn chế vật liệu nhựa… Bên cạnh đó, phải thiết lập hệ thống thu hồi và ký gửi, ngăn chặn vỏ chai bị vứt bỏ ra đồng ruộng gây ô nhiễm môi trường; Song song với đó, mạng lưới thu gom phải được thành lập, đơn vị này sẽ phối hợp với nhà sản xuất vận chuyển vỏ nhựa về nơi sản xuất, tái chế.

PGS. TS. Trương Mạnh Tiến chia sẻ

Tóm lại, phải thành lập một liên minh tái chế, trong đó các doanh nghiệp liên minh với nhau, có trách nhiệm với nhà sản xuất để thu gom các vật phẩm dùng rồi, tái chế đúng quy định, quy chuẩn… (đầu tư dây chuyền tái chế hiện đại, tái chế trong phòng kín…). Các sản phẩm không tái chế được thì phải tiêu hủy an toàn, ngoài ra phải theo dõi được số lượng bao bì ra thị trường, cũng như số lượng thu hồi lại là bao nhiêu. Không chỉ vậy, cần thông báo cho người nông dân biết các điểm thu hồi bao bì, chai lọ… để họ biết và thực hiện./.

Vân Trang