Hội thảo địa điểm hoạt động của nhóm đảng viên cộng sản đầu tiên ở tỉnh Gia Lai

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Hoàng Ngọc

Dự hội thảo có ông Trần Ngọc Nhung-Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch; các nhà nghiên cứu, khoa học, quản lý văn hóa.

Theo hồ sơ di tích, cuối năm 1939 đầu 1940, một số đảng viên cộng sản bị địch truy nã ở các tỉnh, thành phố, đồng bằng đã lên đồn điền Bàu Cạn, hình thành nhóm đảng viên cộng sản đầu tiên ở tỉnh Gia Lai. Để che mắt địch, nhóm đảng viên cộng sản trong đồn điền đã thành lập “Hội cứu tế đỏ” (tháng 5-1940) với 7 hội viên là những thành phần cốt cán từ các phong trào gồm: Trần Ren (hội trưởng), Phan Thủy Tú (phó hội trưởng), Lâm Thị Nở (thủ quỹ) và các hội viên khác như: Nguyễn Đắc (Khoa), Nguyễn Bân, Phan Bình, Lâm Duy Phong.

Dưới sự lãnh đạo của nhóm đảng viên cộng sản, phong trào đấu tranh của công nhân ở đồn điền Bàu Cạn có tổ chức và lãnh đạo chặt chẽ, các hội sinh hoạt nền nếp, ngày càng tập hợp đông đảo quần chúng tham gia, nhiều phong trào đấu tranh phát triển mạnh như: lãnh đạo công nhân đấu tranh đòi tiền thưởng, chống hãm hiếp nữ công nhân, đòi tăng lương giảm giờ làm; phát triển phong trào trong nhân dân các làng và mở rộng hoạt động đấu tranh ở các đồn điền lân cận.

Thông qua các tổ chức biến tướng, đặc biệt là “Công hội đỏ”, “Hội cứu tế đỏ” là nơi gieo những hạt giống đầu tiên cho phong trào đấu tranh của công nhân trong đồn điền, trở thành “cái nôi” cách mạng của thị xã Pleiku. Mặc dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, song sự hình thành và hoạt động của nhóm đảng viên cộng sản có ý nghĩa to lớn trong lịch sử đấu tranh cách mạng của tỉnh. Đây cũng là tiền đề để sau này tổ chức Đảng bắt rễ và phát triển, dẫn đến sự hình thành chi bộ Đảng đầu tiên ở tỉnh Gia Lai vào ngày 1-10-1945, tiến tới thành lập Đảng bộ tỉnh lâm thời (còn gọi Đảng bộ Tây Sơn) vào ngày 10-12-1945.

Tại hội thảo, các đại biểu đã đóng góp ý kiến về tên gọi, địa điểm cụ thể của di tích, điều chỉnh một số thông tin, nhân vật, mốc thời gian sự kiện liên quan đến nhóm đảng viên... Các nhà nghiên cứu cho rằng, trước khi hoàn tất thủ tục, hồ sơ trình UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh, nhóm soạn thảo cần xác minh làm rõ thông tin đây có phải là nhóm đảng viên cộng sản đầu tiên hoạt động tại tỉnh Gia Lai hay không. Những người hoạt động tại đây đã là đảng viên hay chỉ là nhóm cộng sản. Đối với tên di tích nên thay đổi là địa điểm thành lập của tổ chức Công hội đỏ thì sẽ có thêm nhiều luận cứ, thông tin xác thực để kiểm chứng, có tính thuyết phục cao. Cùng với đó, UBND huyện Chư Prông cần bổ sung các ý kiến để hoàn thiện hồ sơ trình UBND tỉnh xem xét, công nhận địa điểm hoạt động của nhóm đảng viên cộng sản là di tích lịch sử cấp tỉnh.

HOÀNG NGỌC