Hội thảo khoa học 'Phát huy văn hóa, lối sống Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ'

Các đại biểu dự hội thảo.

Dự khai mạc Hội thảo, đại biểu lãnh đạo tỉnh có đồng chí PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy: Trần Song Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Bùi Mai Hoa, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Lê Hữu Quý, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy; Đỗ Việt Anh, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy.

Dự Hội thảo, đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý đến từ các cơ quan học viện, viện nghiên cứu ở Trung ương có: PGS. TS Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; GS.TS Hồ Sĩ Quý, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS.TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam; PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam; đại biểu Tạp chí Cộng sản; Học viện Khoa học xã hội…

Cùng dự Hội thảo có đại biểu Hội Khoa học Lịch sử tỉnh; lãnh đạo một số sở, ban, ngành của tỉnh; lãnh đạo thành phố Ninh Bình, huyện Hoa Lư và đại diện các xã, phường, thị trấn của 2 địa phương…

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Quốc Hưng, Chủ tịch UBND huyện Hoa Lư nhấn mạnh: Cố đô Hoa Lư nằm trong vùng lõi di sản, chứa đựng giá trị cảnh quan đặc sắc, đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa và tín ngưỡng của người dân địa phương nói riêng, của người Việt nói chung. Các hoạt động du lịch, dịch vụ và bảo tồn di sản đã tạo nên giá trị kinh tế và nâng cao đời sống cho người dân địa phương, từ đó thiết lập mối liên hệ hữu cơ giữa cộng đồng cư dân với di sản, nâng cao ý thức gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Đồng chí Nguyễn Quốc Hưng, Chủ tịch UBND huyện Hoa Lư phát biểu khai mạc Hội thảo.

Thực hiện nghị quyết của Trung ương, của Bộ Chính trị, ngày 23/8/2023, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Ninh Bình đã ban hành Nghị quyết số 16-NQ/TU về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2023 - 2030, trong đó, đặt ra mục tiêu trong năm 2024 hoàn thành việc hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư, xây dựng thành phố Hoa Lư sau sắp xếp trở thành đô thị loại 1 với đặc trưng Đô thị di sản thiên niên kỷ.

Việc xây dựng và phát triển đô thị di sản tập trung xác định lấy con người là trung tâm, là mục tiêu của phát triển bền vững, lấy văn hóa làm ngọn đuốc soi đường cho quá trình phát triển. Di sản văn hóa, con người Tràng An là giá trị vĩnh cửu, chứa đựng trong tâm thức người Tràng An cổ đến người Ninh Bình hiện đại, là nền tảng để phát huy trong tiến trình xây dựng thành phố di sản thiên niên kỷ hiện nay…

PGS.TS Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam phát biểu đề dẫn Hội thảo.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, PGS.TS Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam nhấn mạnh: Hội thảo hướng tới mục tiêu làm rõ những đặc trưng cơ bản của văn hóa, lối sống Tràng An; ý nghĩa, tầm quan trọng của "văn hóa Tràng An" trong tiến trình lịch sử của dân tộc; phát huy giá trị cốt lõi của "văn hóa Tràng An" để vận dụng phát triển kinh tế-xã hội; xây dựng con người Hoa Lư "thanh lịch, hiền hòa, thân thiện, mến khách". Hội thảo cũng là tiền đề cho các đề xuất về chính sách, giải pháp nhằm phát huy các giá trị độc đáo, khơi dậy thế mạnh, tiềm năng của di sản, làm nổi bật thế cạnh tranh của "văn hóa Tràng An" trong xây dựng thương hiệu địa phương, thương hiệu Đô thị Di sản thiên niên kỷ trong tương lai. Định vị rõ hành trình xây dựng giá trị thương hiệu di sản phải phát huy trên nền tảng di sản văn hóa, lịch sử dân tộc. Bên cạnh đó, Hội thảo cũng định hướng mục tiêu lan tỏa các giá trị cốt lõi của con người, vùng đất nơi đây, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm công dân, khơi dậy niềm tự hào và khát vọng cống hiến của cán bộ, đảng viên và người dân Hoa Lư.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đoàn Minh Huấn phát biểu ý kiến chỉ đạo tại Hội thảo.

Phát biểu ý kiến chỉ đạo tại Hội thảo, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đoàn Minh Huấn đã chia sẻ, gợi mở một số vấn đề để các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, các đại biểu dự Hội thảo tập trung thảo luận.

Đồng chí nhấn mạnh các đặc điểm riêng, độc đáo của Ninh Bình như vị trí địa lý, nơi chuyển tiếp sông Hồng và sông Mã. Đặc biệt, đây là vùng đất hội tụ linh khí dân tộc, từ vị thế chính trị, khí thiêng dân tộc, di sản quần cư. Vào thế kỷ X, người anh hùng Đinh Bộ Lĩnh đã khởi dựng nhà nước Đại Cồ Việt - quốc gia độc lập, tự chủ của dân tộc sau hơn một nghìn năm Bắc thuộc. Xưng Đế, đặt quốc hiệu, định niên hiệu, cho đúc đồng tiền riêng, xác lập đầy đủ những giá trị của chủ quyền quốc gia. Kinh đô Hoa Lư được hình thành đảm bảo đủ cả yếu tố thành và thị, hội tụ, quần cư của các tầng lớp cư dân nhiều vùng miền đến giao thương, giao lưu kinh tế, tạo nên nét đặc trưng riêng của cư dân đô thị cổ - văn hóa Hoa Lư. Là nền tảng quan trọng cho văn hóa Thăng Long.

Tiếp đó, các công cuộc lấn biển, việc giao lưu bằng đường thủy tiếp tục diễn ra sôi động. Người dân Ninh Bình cũng tự hào là nơi có nhiều tổ nghề, như: sản xuất gốm, đá mỹ nghệ, thêu tay, làng nghề Sinh Dược gắn với thiền sư Nguyễn Minh Không - người được vinh danh là ông tổ nghề y dược và đúc đồng Việt Nam, cùng với đó là nghệ thuật hát chèo, hát xẩm. Những yếu tố này gắn kết với di sản cảnh quan hàng đầu của Ninh Bình, tạo nên sức hút lớn với du khách, nhất là khách quốc tế. Nằm trong chiến lược xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo, hội nhập sâu vào mạng lưới di sản toàn cầu, Ninh Bình định hướng đột phá về xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo ngoài trời: như phim trường, công viên, bảo tàng hóa di sản. Vì vậy, thông qua Hội thảo, Ninh Bình mong muốn các nhà khoa học chia sẻ, tư vấn cách thức khơi dậy, phát huy, bảo tồn, nuôi dưỡng, tái tạo di sản. Đặc biệt là định hình lối sống, văn hóa Tràng An, những cơ chế phù hợp để phát huy di sản văn hóa Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ.

Hội thảo khoa học "Phát huy văn hóa, lối sống Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ" được chia làm 3 phiên: Văn hóa, lối sống Tràng An: Những vấn đề lý luận; Vai trò của văn hóa và lối sống Tràng An trong xây dựng thành phố Hoa Lư - Đô thị Di sản thiên niên kỷ ở Ninh Bình; Phát huy văn hóa, lối sống Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ Hoa Lư.

PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam phát biểu tham luận tại Hội thảo.

Các tham luận tại Hội thảo đã tập trung làm rõ về: Thuật ngữ văn hóa Tràng An; những giá trị đặc sắc của văn hóa Tràng An; phạm vi của văn hóa Tràng An; đặc trưng cơ bản, ý nghĩa, tầm quan trọng của văn hóa Tràng An trong tiến trình lịch sử dân tộc; Văn hóa Tràng An thời Đinh-Lê (968-1010) qua di tích, di vật khảo cổ học; việc kết hợp các giá trị "văn hóa Tràng An", văn hóa cố đô Hoa Lư với các giá trị văn hóa thế giới trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ ở Ninh Bình; phát huy giá trị văn hóa Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ ở Hoa Lư; phát huy giá trị và nguồn lực văn hóa trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ: chính sách phát triển công nghiệp văn hóa ở thành phố Hoa Lư, giải pháp phát huy nguồn lực văn hóa Tràng An…

Qua đó góp phần làm rõ những đặc trưng cơ bản của văn hóa, lối sống Tràng An; ý nghĩa và tầm quan trọng của văn hóa Tràng An trong tiến trình lịch sử của dân tộc; các giá trị văn hóa phản ánh tư tưởng, sắc thái, bản tính làm nên hồn cốt, phẩm chất tốt đẹp của con người Tràng An… Đặc biệt, đề ra giải pháp nhằm phát huy các giá trị độc đáo, riêng có, tiềm năng nổi trội, lợi thế cạnh tranh của văn hóa Tràng An để xây dựng thương hiệu địa phương, xây dựng Đô thị Di sản thiên niên kỷ; đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm bảo tồn và phát huy giá trị, bản sắc văn hóa Tràng An phục vụ sự nghiệp xây dựng, kiến thiết thành phố Hoa Lư sau sắp xếp đơn vị hành chính với đặc trưng "Đô thị di sản thiên niên kỷ".

Đồng chí Đinh Văn Thứ, Chủ tịch UBND thành phố Ninh Bình phát biểu bế mạc Hội thảo.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, đồng chí Đinh Văn Thứ, Chủ tịch UBND thành phố Ninh Bình khẳng định: Sau một ngày làm việc khẩn trương với tinh thần nghiêm túc, trách nhiệm và tâm huyết, Hội thảo khoa học "Phát huy văn hóa, lối sống Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ"đã kết thúc thành công tốt đẹp.

Các báo cáo tham luận có nội dung phong phú, sinh động, hàm lượng khoa học cao đáp ứng mục tiêu, yêu cầu chung của Hội thảo, làm sáng tỏ các luận cứ khoa học, xác định các giải pháp bảo tồn và phát huy văn hóa, lối sống Tràng An trong xây dựng đô thị di sản thiên niên kỷ, định hướng cho công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững trong thời gian tới.

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, những ý kiến đóng góp tại Hội thảo, thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư, sắp tới là thành phố Hoa Lư sẽ tổng hợp thành Kỷ yếu Hội thảo làm tài liệu khoa học để nghiên cứu, quản lý, xây dựng các giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị, bản sắc "văn hóa Tràng An" phục vụ sự nghiệp xây dựng, kiến thiết thành phố Hoa Lư sau sắp xếp đơn vị hành chính với đặc trưng "đô thị di sản thiên niên kỷ".

Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, những phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc Việt Nam nói chung, của vùng đất, con người Cố đô Hoa Lư nói riêng. Qua đó khơi dậy truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, phát huy tinh thần đại đoàn kết, ra sức thi đua xây dựng và phát triển quê hương Ninh Bình giàu đẹp, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Bùi Diệu-Minh Quang