'Hồi ức Thế Hùng' - Tác phẩm mang dạng thức 'văn bia'

Thực ra, khi ông bắt đầu viết, tôi có biết và khuyến khích; nhưng với cái cách “thức khuya dậy sớm”, vắt kiệt mình trong hơn 400 ngày đêm để khắc họa 53 chân dung những người tài của đất nước, thì thật bất ngờ về “năng lượng chữ” trong con người tài hoa này.

Bìa 1 sách “Hồi ức Thế Hùng”. Ảnh: NVCC

53 chân dung được Thế Hùng khắc họa là những ai? Trước hết, “bật mí” với bạn đọc, họ là những văn nghệ sĩ, nhà khoa học, doanh nhân mà tác giả có dịp thân quen, để lại dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời ông. Phần lớn họ là những “tinh hoa” thực sự trên lĩnh vực văn học nghệ thuật, phần nhiều đã được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

Nhiều người trong số 53 nhân vật ấy đã mất. Nhưng khi họ về “miền mây trắng”, những “ngọn núi” văn chương ấy càng trở nên sừng sững. Quan trọng hơn, thế hệ hôm nay và mai sau vẫn tiếp tục được “thụ hưởng” những cống hiến của họ.

Đó là những bậc kỳ tài như Văn Cao, Nguyễn Đình Thi, Hoàng Cầm, Phan Huỳnh Điểu, Trịnh Công Sơn, Nguyễn Gia Trí, Bùi Xuân Phái, Quang Dũng, Xuân Diệu, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh...

Qua từng trang hồi ức, độc giả sẽ được biết đến tài năng, cuộc đời, những thăng trầm của số phận, những đớn đau và cả những góc khuất của những con người ấy. Ngoài những trang viết, sách còn tập hợp được 800 ảnh tư liệu quý - nhiều bức trong số đó ngay cả Bảo tàng Văn học Việt Nam cũng không có. Nói về điều này, tôi kinh ngạc với khả năng lưu trữ tư liệu (từ bút tích, ảnh, hiện vật...) của Thế Hùng, ngay từ những ngày ông còn là phóng viên Báo Văn Nghệ, có cơ hội gần gũi - trước khi trở thành tri âm, tri kỷ của các “chân dung” trong hồi ức của mình.

Nhà thơ, họa sỹ Thế Hùng bên tác phẩm sơn dầu Cầu Long Biên vừa mới hoàn thành. Ảnh: Ngô Đức Hành

Trong Lời tựa, nhà thơ - tác giả Thế Hùng đã ví cuốn sách như một “dạng thức của văn bia” - một cách gọi đầy chất thơ và ý nghĩa, thể hiện mong muốn lưu giữ ký ức, giá trị về những con người tài hoa cho hậu thế. Hơn một năm lao động miệt mài, Thế Hùng không ngừng tìm tòi, chiêm nghiệm để tái hiện một cách chân thực và sống động nhất cuộc đời của 53 nhân vật mà ông kính trọng. Đó là một quá trình sáng tạo đầy thử thách nhưng cũng tràn đầy cảm xúc.

“Họ là tài sản của quốc gia,” Thế Hùng khẳng định như vậy - và không ai có thể phủ nhận. Những tên tuổi “lững lững” trong “Hồi ức Thế Hùng” hiện đã được đặt tên đường phố, tên trường học, trung tâm văn hóa ở nhiều địa phương trong cả nước, trong đó có hai đô thị đặc biệt là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

Bên cạnh đó, cuốn sách còn giới thiệu những “thằng” như cách gọi thân yêu, dân dã của các thành viên nhóm “Hợi hữu”, Đinh Hợi (1947). Đó là nhạc sĩ Trần Tiến, nhà thơ Nguyễn Duy, nhà sử học Dương Trung Quốc, nhà văn - Anh hùng Lao động Minh Chuyên, nhạc sĩ “cao bồi” Nguyễn Cường...

Giọng văn hồi ức thường có đặc điểm trầm lắng, mang tính hồi tưởng, suy tư và thường thể hiện qua những câu văn giàu cảm xúc, đôi khi có chút tiếc nuối hoặc hoài niệm. Nó là sự kết hợp giữa kể chuyện và suy ngẫm, đưa người đọc vào không gian và thời gian của quá khứ. Đối với “Hồi ức Thế Hùng”, còn có thêm yếu tố “tếu táo” đầy gia vị đời sống, khi viết về những người bạn thân trong nhóm “Hợi hữu”.

Có thể nói, “Hồi ức Thế Hùng” mang đến một bức tranh đa sắc về những con người tài năng trên nhiều lĩnh vực. Mỗi chân dung là một câu chuyện riêng, một số phận riêng - nhưng tất cả đều hội tụ ở điểm chung: tài năng và cống hiến cho đất nước. Hơn thế, những “chân dung” ấy đều gắn liền với lịch sử đất nước, chứa đựng nhiều gam màu lấp lánh từ đời sống văn học nghệ thuật, rộng hơn là văn hóa Việt Nam thời hiện đại.

“Hồi ức Thế Hùng” là một tác phẩm ý nghĩa, mang đến cho độc giả cái nhìn sâu sắc về cuộc đời của những con người tài hoa và là nguồn cảm hứng lớn lao về ý chí, nghị lực và tinh thần cống hiến cho đất nước. Cuốn sách là một tài liệu quý giá để thế hệ mai sau hiểu rõ hơn về những di sản tinh thần mà các bậc tiền bối để lại.

Lễ ra mắt sách sẽ diễn ra tại NXB Hội Nhà văn - nơi chắp cánh cho nhiều tác phẩm văn học giá trị. “Phòng nghệ thuật” của NXB Hội Nhà văn chắc chắn sẽ là nơi tôn vinh xứng đáng tác phẩm “Hồi ức Thế Hùng”.

Cũng xin nói thêm, trước ngày phát hành 15 ngày, đã có nhiều bạn bè đăng ký mua 500 cuốn. Đó là niềm vui của bất kỳ tác giả nào. Nhưng với “Hồi ức Thế Hùng”, đó là sự đón nhận khả tín.

Nhà thơ, họa sỹ, nhạc sỹ Thế Hùng (trái ảnh) tặng nhà thơ Ngô Đức Hành một tác phẩm của ông

Thế Hùng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, là “chủ nhân” của 6 tập thơ. Nhiều bài thơ của ông đã được các nhạc sĩ tên tuổi như Phan Huỳnh Điểu, Văn Ký, Thuận Yến, Huy Du, Chu Minh, Huy Thục, Văn Dung... phổ nhạc thành 26 ca khúc.

Ông còn là hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam, “chủ nhân” của 150 ca khúc, từng tổ chức 4 đêm nhạc tại Hà Nội và Ninh Bình - quê gốc của ông. Nhiều ca khúc như Lời ru của biển, Quan họ mùa xuân, Tình khúc mùa hè, Bản Tango mùa thu... được nhiều ca sĩ tên tuổi biểu diễn. Học trò của ông đều là những ca sĩ, nhạc sĩ thành danh: nhạc sĩ Đỗ Bảo, Hồ Hoài Anh; ca sĩ Anh Thơ, Trọng Tấn, Lan Anh, Lê Anh Dũng, Khánh Linh, Quang Hào...

Thế Hùng còn là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, sở hữu hàng trăm bức tranh trên các chất liệu: lụa, sơn dầu, acrylic, sơn mài... Tranh của ông trải đều ba mảng đề tài: tĩnh vật, phong cảnh và trừu tượng.

Ngô Đức Hành