Hơn 37.700 hiện vật văn hóa tại châu Âu bị thu giữ trong chiến dịch Pandora IX

Các hiện vật bị thu giữ trong chiến dịch Pandora IX. (Nguồn: Europol)

Hơn 37.700 hiện vật văn hóa đã bị thu giữ và 80 đối tượng bị bắt giữ trong chiến dịch quốc tế Pandora lần thứ 9 (Pandora IX), được triển khai trong năm 2024 với sự tham gia của 23 quốc gia trên toàn cầu.

Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, đây là thông tin do Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO), Cơ quan Cảnh sát châu Âu (Europol) và Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (INTERPOL) vừa công bố.

Chiến dịch Pandora IX được tổ chức nhằm đấu tranh phòng chống các hành vi buôn bán trái phép di sản văn hóa, một vấn đề đang có chiều hướng gia tăng trên phạm vi toàn cầu.

Hoạt động này do Lực lượng Bảo vệ Dân sự Tây Ban Nha (Guardia Civil) chủ trì, với sự phối hợp chặt chẽ về mặt nghiệp vụ từ Europol, INTERPOL và WCO thông qua Cục Liên lạc Tình báo Khu vực Trung và Đông Âu.

Trong vài tuần triển khai, các cơ quan chức năng đã tiến hành 258 vụ kiểm tra, thu giữ tổng cộng 37.727 hiện vật có giá trị lịch sử và văn hóa.

Các hiện vật bị thu giữ gồm nhiều cổ vật, tiền xu cổ, tác phẩm nghệ thuật và nhạc cụ quý hiếm. Ngoài ra, lực lượng chức năng còn thu giữ 69 máy dò kim loại và 23 công cụ khai quật, những thiết bị thường được sử dụng trong các hoạt động khảo cổ trái phép. Các phát hiện này cho thấy nguy cơ xâm hại các di chỉ văn hóa vẫn đang hiện hữu tại nhiều quốc gia.

Một số vụ việc tiêu biểu trong chiến dịch được ghi nhận tại châu Âu. Tại Italy, lực lượng bảo vệ di sản văn hóa phối hợp với Cơ quan Hải quan và Độc quyền (ADM) đã phát hiện và thu giữ một bức tranh được cho là của họa sỹ Jannis Kounellis trong cuộc kiểm tra tại biên giới. Dù sau đó xác định đây là tranh giả nhưng nếu là tác phẩm thật, bức tranh có thể có trị giá lên tới khoảng 100.000 euro (114.000 USD).

Trong một vụ việc khác, hơn 300 hiện vật gồm tiền xu, mảnh gốm và kim loại có niên đại từ thời La Mã và Punic đã bị thu giữ từ một cá nhân rao bán trực tuyến.

Tại Tây Ban Nha, lực lượng Guardia Civil triệt phá nhóm đối tượng chuyên khai thác trái phép các di chỉ khảo cổ tại tỉnh Cáceres. Sáu nghi phạm đã bị bắt giữ và 3 người khác đang trong quá trình điều tra.

Trong quá trình khám xét, nhà chức trách thu giữ 2.500 hiện vật khảo cổ, chủ yếu là tiền xu La Mã được đúc tại thành phố cổ Tamusia.

Cũng tại Tây Ban Nha, lực lượng an ninh tại sân bay Palma de Mallorca ngăn chặn một hành khách đang cố vận chuyển 55 đồng tiền cổ và một chiếc nhẫn cổ sang Đức.

Cuộc điều tra mở rộng sau đó dẫn đến việc thu giữ thêm 64 hiện vật lịch sử và 1.576 đồng tiền cổ có liên quan đến các vụ cướp bóc dưới đáy biển và các di chỉ khảo cổ.

Tại Hy Lạp, Cục Di sản Văn hóa và Cổ vật Athens thu giữ 5 bức tranh thánh Byzantine trong chiến dịch điều tra đặc biệt, với sự hỗ trợ của lực lượng chìm và nguồn tin tình báo.

Ba đối tượng bị bắt giữ khi đang tìm cách bán các tác phẩm này với giá 70.000 euro. Trong khi đó, tại Ukraine, lực lượng hải quan ngăn chặn thành công việc vận chuyển bất hợp pháp 87 hiện vật văn hóa qua các cửa khẩu giáp Ba Lan, Moldova và Romania.

Bên cạnh hoạt động kiểm soát thực địa, Pandora IX còn chú trọng tới việc giám sát không gian mạng, nơi ngày càng trở thành kênh giao dịch chính cho các hành vi buôn bán trái phép di sản văn hóa.

Các đơn vị chuyên trách đã tiến hành tuần tra mạng, phát hiện nhiều vụ vi phạm và thu giữ thêm 4.298 hiện vật bị rao bán trái phép trên các nền tảng số.

Những cuộc điều tra trực tuyến này đã mở ra nhiều hồ sơ vụ án mới, cho thấy tính chất phức tạp và thay đổi của tội phạm trong kỷ nguyên công nghệ số.

Chiến dịch Pandora IX nằm trong khuôn khổ Nền tảng đa ngành châu Âu chống lại các mối đe dọa hình sự (EMPACT).

Europol đóng vai trò hỗ trợ phân tích, chia sẻ thông tin và tổ chức tuần tra mạng. INTERPOL điều phối hoạt động xuyên quốc gia và cung cấp các công cụ nhận dạng tại hiện trường như cơ sở dữ liệu tác phẩm bị đánh cắp và ứng dụng ID-Art.

Tổ chức Hải quan Thế giới cung cấp kênh liên lạc bảo mật CENcomm và phối hợp chia sẻ thông tin tình báo giữa các cơ quan hải quan.

Kể từ khi được triển khai lần đầu năm 2016, chiến dịch Pandora đã trở thành một trong những nỗ lực hợp tác quốc tế quan trọng nhất nhằm bảo vệ di sản văn hóa khỏi các hành vi khai thác và buôn bán trái phép.

Các quốc gia tham gia Pandora IX năm 2024 bao gồm Albania, Áo, Bỉ, Bosnia và Herzegovina, Bulgaria, Cộng hòa Séc, Đức, Mỹ, Hy Lạp, Ireland, Italia, Bắc Macedonia, Malta, Moldova, Na Uy, Pháp, Bồ Đào Nha, Romania, Serbia, Tây Ban Nha, Ukraine và Hà Lan./.

(TTXVN/Vietnam+)