Hơn 4.200 trường hợp thu BHXH bắt buộc sai đối tượng: Phê bình lãnh đạo ngành dọc 54 địa phương

Theo số liệu của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, tại thời điểm tháng 9/2016 đã có 4.240 chủ hộ kinh doanh cá thể tại 54 địa phương đóng BHXH bắt buộc. Ngành BHXH đã thu BHXH bắt buộc đối với số lượng lớn chủ hộ kinh doanh cá thể trên hầu hết các tỉnh, thành phố trong cả nước.

BHXH Việt Nam đã có công văn yêu cầu BHXH các địa phương dừng thu với nhóm này, song việc thu sai vẫn kéo dài tới cuối năm 2021.

Do việc thực hiện BHXH bắt buộc không đúng quy định của pháp luật nên các chủ hộ kinh doanh cá thể chưa được tính thời gian đã đóng để hưởng chế độ BHXH, đặc biệt có nhiều trường hợp đã đóng BHXH được gần 20 năm. Thực tế này khiến người dân bức xúc, một số trường hợp đã làm đơn khiếu nại, thậm chí khởi kiện BHXH ra tòa án.

Việc thu BHXH bắt buộc không đúng đối tượng thuộc trách nhiệm của ngành BHXH, gây ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của chủ hộ kinh doanh cá thể.

Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh.

Tại buổi họp báo chiều 5/6 ở Hà Nội, ông Nguyễn Thế Mạnh - Tổng giám đốc BHXH Việt Nam, giải thích việc thu sai BHXH với 4.240 chủ hộ kinh doanh từ năm 2003 đến 2021 là do phía địa phương hiểu chưa thấu đáo với nhóm đóng bắt buộc.

Việc này cũng xuất phát từ nguyện vọng tham gia hệ thống để có lương hưu của chủ hộ kinh doanh. Bởi 20 năm trước, nhiều chủ hộ vừa tự sản xuất tạo công ăn việc làm vừa là lao động, chỉ thiếu hợp đồng hoặc giao kết.

Về phương án xử lý, Trưởng ban thực hiện chính sách BHXH Đỗ Ngọc Thọ cho hay ngoài xem xét xử lý trách nhiệm cán bộ thu sai, trước mắt cần gấp rút giải quyết quyền lợi cho chủ hộ kinh doanh. Cơ quan này cùng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đề xuất Chính phủ sớm ra nghị quyết riêng giải quyết quyền lợi của chủ hộ trong khi chờ luật sửa đổi. Hướng xử lý là cho phép tính thời gian đóng để hưởng chế độ dành cho người tham gia BHXH bắt buộc.

Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh thông tin thêm, BHXH đã ký văn bản phê bình các giám đốc BHXH thu sai đối với các hộ kinh doanh cá thể từ năm 2003. Việc phê bình là “cực chẳng đã” do họ chưa hiểu hết, thu theo nguyện vọng của chủ hộ.

Về hướng giải quyết, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, trước mắt cơ quan này vừa đề xuất Quốc hội cho phép giải quyết quyền lợi với chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc; cho phép họ được hưởng các quyền lợi như những người đã đóng BHXH bắt buộc khác.

Về dài hạn, BHXH Việt Nam phối hợp với các bộ ngành thống nhất đưa vào dự thảo sửa đổi Luật BHXH, quy định mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể.

Khi luật được sửa đổi, quyền lợi người lao động tham gia BHXH, trong đó có chủ hộ kinh doanh sẽ được đảm bảo tốt nhất theo nguyên tắc đóng - hưởng.

PV