Hơn 580 nghìn tỷ đồng đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo

Sáng ngày 25/11, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đọc Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035.

Theo Tờ trình của Chính phủ, những năm qua, giáo dục và đào tạo nước ta đạt nhiều kết quả quan trọng ở tất cả các cấp học. Quy mô, mạng lưới cơ sở giáo dục được mở rộng; đã hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi, tiểu học và trung học cơ sở. Chất lượng giáo dục từng bước được nâng lên, giáo dục mũi nhọn được duy trì; đội ngũ nhà giáo, giảng viên và cán bộ quản lý phát triển về số lượng và chất lượng. Một số cơ sở giáo dục đại học, nhóm ngành đào tạo đã có thứ hạng cao trong khu vực và quốc tế; giáo dục nghề nghiệp cơ bản đáp ứng nhu cầu thị trường lao động.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Tuy nhiên, giáo dục chưa có bước phát triển đột phá đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững của đất nước, nhất là trong các lĩnh vực khoa học cơ bản, công nghệ then chốt, công nghệ chiến lược, nhân lực chất lượng cao cho các ngành mới như bán dẫn, AI, đường sắt tốc độ cao, điện hạt nhân, kinh tế tri thức...

Chính vì vậy, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương, địa phương xây dựng Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư của Chương trình, được Chính phủ thông qua và trình Quốc hội.

Theo nội dung của Tờ trình, thời gian thực hiện Chương trình là 10 năm, từ năm 2026 đến năm 2035, chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 2026 - 2030: tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua; thực hiện và hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành một phần một số mục tiêu chủ yếu cần hỗ trợ từ ngân sách nhà nước được đề ra đến năm 2030 tại Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị và các quy định có liên quan; Giai đoạn 2031 - 2035: tiếp tục xây dựng và triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến 2035.

Với tổng số vốn là hơn 580.000 tỷ đồng được huy động từ nhiều nguồn, Chương trình hướng đến mục tiêu tổng quát là chuẩn hóa, hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục và đào tạo; tạo bước chuyển căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục và đào tạo; mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, quyền được học tập suốt đời; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thẩm tra nội dung của Tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đức Vinh đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi để cân nhắc các chỉ tiêu 30% (đến năm 2030) và 100% (đến năm 2035) số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học (bao gồm cơ sở vật chất, nguồn cung cấp đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh).

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đức Vinh.

Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý, mục tiêu về cơ sở vật chất ở bậc giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông nên xác định theo tiêu chí đủ phòng học kiên cố hóa, đạt chuẩn theo quy định của Bộ; trang bị đầy đủ thiết bị dạy học tối thiểu. Đối với mục tiêu về người học, người dạy, cần có chỉ tiêu về số lượng người được cử đi đào tạo tại các cơ sở giáo dục đại học uy tín, chất lượng ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước.

Cho ý kiến về dự kiến nguồn lực thực hiện Chương trình, cơ quan thẩm tra đề nghị ưu tiên đầu tư trọng tâm, trọng điểm nguồn vốn ngân sách nhà nước; bố trí vốn sát với mục tiêu và khả năng giải ngân, bảo đảm khả thi, hiệu quả. Về ngân sách địa phương, cần làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ, cơ cấu vốn đối ứng từ ngân sách địa phương; khuyến khích các địa phương có nguồn thu ngân sách cao chủ động bố trí đầu tư cho giáo dục. Về vốn đối ứng của các trường đại học và dạy nghề, tỷ lệ theo đề xuất của Chính phủ là rất lớn, chưa hợp lý, cần làm rõ cơ sở đề xuất. Về nguồn vốn khác: làm rõ căn cứ và tính khả thi của việc xác định tổng nguồn vốn huy động hợp pháp khác thực hiện Chương trình; tăng cường huy động nguồn vốn khác để giảm áp lực cho ngân sách nhà nước.

Hải Nam