Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan: Giáo dục và đào tạo rất cần sự sáng tạo từ cơ sở

“Nếu chỉ thấy thiếu để lấp đầy”, sẽ quên mất "làm tốt cái đang có"

Thảo luận tại Tổ về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo 2026 - 2035 và chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc, sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu quan điểm, trong các Chương trình mục tiêu quốc gia, chữ “để” rất quan trọng, “hiện đại hóa để..." nghĩa là "không hiện đại hóa, thì chúng tôi không nâng cao chất lượng được; chừng nào có trường, chúng tôi sẽ nâng cao chất lượng, chừng nào có cơ sở y tế đúng chuẩn, đầy đủ thiết bị thì mới chăm sóc sức khỏe tốt được. Đây chính là câu chuyện về cách tiếp cận".

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu tại Tổ

“Nhiều khi có Chương trình mục tiêu quốc gia, chúng ta phải xem có bao nhiêu tiền, được phân bổ bao nhiêu, nhưng cơ sở vật chất chỉ là điều kiện cần, chứ không phải điều kiện đủ”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Phó Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng, dinh dưỡng trong trường học rất quan trọng, liên quan đến một thế hệ tương lai cả về thể chất, tinh thần, chưa xây dựng được căng tin mới, hiện đại, chúng ta hoàn toàn có thể sửa lại căng tin cũ, dạy các em về dinh dưỡng học đường. Đây cũng là nâng cao chất lượng giáo dục, mà chưa cần phải đầu tư hiện đại hóa ngay. Hay như trường học có mảnh đất thì sửa thành vườn để các em trồng rau, học về giá trị lao động…

Với cách tiếp cận như vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, "tất nhiên vẫn cần kinh phí để hiện đại hóa giáo dục, y tế, nhưng đây không phải là tất cả". Hiện đại hóa chỉ là điều kiện cần. Từ đó, cách tiếp cận đối với Chương trình mục tiêu quốc gia cần thay đổi, "tất nhiên chỗ nào cũng thiếu, nhưng “nếu chỉ thấy thiếu để lấp đầy” sẽ quên mất "làm tốt cái đang có", phải nghĩ khác đi".

“Chất lượng giáo dục không chỉ nằm trong khuôn viên trường học, bức tường của trường học, mà còn ở cả giáo dục trong gia đình, giáo dục xã hội”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và cho rằng, phải phát huy được “tam giác giáo dục”: Nhà trường - Gia đình - Xã hội.

“Đơn cử, dạy nghệ thuật trong trường học rất quan trọng, nhưng chúng ta mới chỉ nghĩ đến câu chuyện đào tạo giáo viên nghệ thuật mà không nghĩ đến nhiều nghệ sĩ cũng sẵn sàng làm công việc này, tỉnh nào cũng có đoàn nghệ thuật, chúng ta hoàn toàn có thể huy động, đây có thể chưa phải là môn học chính khóa, vì chưa đủ giáo viên, nhưng rõ ràng, cách làm này sẽ giúp nghệ thuật đi vào trường học, chúng ta phải đi từng bước một, chứ không phải cứ đợi 4 - 5 năm sau mới đào tạo nghệ thuật, thì đã mất đi cơ hội, đây cũng là cách làm sáng tạo”. Nêu quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng: "Chúng ta có được bao nhiêu, hãy là tốt nhất những cái có thể”.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, “chúng ta cải cách giáo dục thì phải tạo ra động lực cho giáo viên, giáo viên phải thấy mình được kiến tạo tư duy mới về giáo dục. Đã đến lúc cần có sự sáng tạo từ cơ sở, sáng tạo từ mỗi cơ sở đào tạo, kể cả trường mầm non, tiểu học, với mục tiêu cuối cùng là đào tạo thế hệ sáng tạo, vượt trội của đất nước”.

Chăm sóc sức khỏe thiết yếu, công bằng và bao trùm cho nhân dân

ĐBQH Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) cho rằng, chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035 đã bám sát mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc.

ĐBQH Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) phát biểu

Cụ thể, Chương trình hướng tới cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu, công bằng và bao trùm cho nhân dân, thể hiện rõ quan điểm "không ai bị bỏ lại phía sau". Chương trình tích hợp nhiều nội dung chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển, bao gồm cả chăm sóc trước sinh, sơ sinh, khám sức khỏe tiền hôn nhân, tầm soát bệnh bẩm sinh, thích ứng với già hóa dân số. Đây là cấu phần cốt lõi để nâng cao chất lượng người Việt Nam, quyết định chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước. Các nội dung của Chương trình chính là những bước đi cụ thể để Việt Nam hoàn thành mục tiêu, chỉ tiêu trong Chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc.

Đáng lưu ý, chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035 có điểm rất mới, đó là tiếp cận sức khỏe suốt vòng đời, từ đó đặt trọng tâm vào quản lý sức khỏe ban đầu, có hồ sơ sức khỏe điện tử cho 100% dân số. Chuẩn hóa trạm y tế cấp xã, tăng cường phòng, điều trị bệnh không lây nhiễm ngay tại cơ sở.

Đặc biệt, chúng ta đã đề cao công bằng và nhân văn trong tiếp cận dịch vụ y tế, trong đó ưu tiên vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, biển đảo…

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hải Anh lưu ý, một nội dung rất quan trọng chưa được nêu trong Chương trình, đó là những năm vừa qua dù có nhiều biện pháp giảm thiểu tai nạn giao thông, giảm thiểu người tử vong do tai nạn giao thông. Tuy nhiên, số người tử vong vì tai nạn giao thông tiếp tục tăng. Trong đó, có nguyên nhân không kịp sơ cấp cứu.

Quang cảnh thảo luận Tổ 12

Đại biểu dẫn thực tế, với sự hỗ trợ của Hội Chữ thập đỏ, một số địa phương đã thực hiện tốt mô hình sơ cấp cứu cộng đồng, theo đó, đã đặt các điểm sơ cấp cứu ở các tuyến giao thông quan trọng, ở tuyến đường cao tốc, những cung đường được coi là “điểm đen”. Nhờ sơ cấp cứu cộng đồng kịp thời mà giảm thiểu tỷ lệ người bị tử vong do tai nạn giao thông.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Hải Anh đề nghị, Chương trình nên có một cấu phần để tăng cường sơ cấp cứu dựa vào cộng đồng, phát huy tối đa sự tham gia của các tổ chức, hội quần chúng, trong đó có Hội Chữ thập đỏ, để chăm sóc sức khỏe tốt hơn cho người dân, giành lại sự sống cho người dân không may bị tai nạn giao thông.

Lưu ý, trong bối cảnh dịch Covid - 19, chúng ta thiếu nhất là vaccine, đại biểu cũng đề nghị trong cấu phần của Chương trình nên thúc đẩy việc sản xuất vaccine tại Việt Nam. Không phải tất cả các loại vaccine, mà là những vaccine thiết yếu nhất cho trẻ sơ sinh, người dân và người già.

Trong Chương trình cũng đề ra nhiều mục tiêu, nhưng có một thực tế là nhân dân chỉ muốn đi khám, chữa bệnh ở tuyến trung ương. Do vậy, đại biểu Nguyễn Hải Anh đề nghị cần có chương trình, đề án đưa bác sĩ giỏi, bác sĩ có chuyên môn cao về cơ sở và hình thành đội ngũ bác sĩ gia đình. Đây là mô hình được áp dụng ở nhiều nước, nhằm giảm tải áp lực cho bệnh viên tuyến trung ương.

Hoàng Ngọc; Ảnh: Hồ Long