Hơn 80% nước thải đô thị xả thẳng ra môi trường: Cần những dự án tầm cỡ

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên họp. Ảnh: mediaquochoi

Đại diện đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy thông tin, tại kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 130/2024/QH15 về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025, trong đó quyết định giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”.

Đoàn giám sát thấy rằng, việc ban hành và thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 được thi hành đã đạt nhiều kết quả nổi bật, song cũng còn một số hạn chế, bất cập.

Theo đó, một số quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 chưa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Việc ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, nhất là đối với hoạt động tái sử dụng nước thải, chất thải rắn chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, sự phát triển nhanh của trình độ khoa học công nghệ... Việc ban hành, triển khai các chính sách mới về phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý chất thải rắn sinh hoạt chưa đúng lộ trình quy định (ngày 1-1-2025).

Việc thực hiện một số biện pháp khẩn cấp xử lý, khắc phục ô nhiễm môi trường chưa kịp thời; việc lập quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh còn chậm, ảnh hưởng đến việc triển khai Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia.

Bên cạnh nguyên nhân khách quan, báo cáo chỉ ra nguyên nhân chủ quan, như: Nhận thức và ý thức trách nhiệm về tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường để phát triển bền vững của một số cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, doanh nghiệp và người dân còn chưa đầy đủ; đội ngũ công chức, viên chức làm công tác bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu chưa đáp ứng được yêu cầu về số lượng, chưa bảo đảm tính chuyên nghiệp, hiện đại; việc phối hợp giữa các cơ quan có lúc, có nơi chưa đạt yêu cầu...

Từ thực tiễn trên, báo cáo cũng chỉ ra các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới. Đáng chú ý, báo cáo đề ra nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, hoàn thành đến cuối năm 2026. Trong đó có việc sửa đổi một số điều của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ mười; xem xét có lộ trình, điều chỉnh thời gian áp dụng đối với các chính sách liên quan đến quản lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với thực tế; tổ chức rà soát, đánh giá và cập nhật, điều chỉnh trong trường hợp cần thiết các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch có liên quan đến bảo vệ môi trường.

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đề nghị cần có giải pháp hiệu quả để xử lý triệt để các tồn tại về chất lượng không khí, nước thải đô thị...

Đề cập sự “hồi sinh” của sông Tô Lịch (Hà Nội), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh, nước thải đô thị trong báo cáo nêu mới xử lý được 18%, tức là còn tới hơn 80% nước thải đô thị vẫn xả thẳng ra môi trường. "Hiện nay, chúng ta đang triển khai rất nhiều dự án lớn, dự án hạ tầng chiến lược thì cũng cần có “dự án ra tấm ra món” như dự án làm sống lại sông Tô Lịch", Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đánh giá, Luật Bảo vệ môi trường 2020 là đạo luật tiến bộ, toàn diện, được quốc tế ghi nhận, nhưng việc cụ thể hóa qua các văn bản dưới luật còn chưa đáp ứng yêu cầu. Về vấn đề phục hồi môi trường, theo Phó Thủ tướng, dự án để thực hiện các nhiệm vụ phục hồi và khắc phục ô nhiễm đều có. Báo cáo đầu tư thực tế cho môi trường hiện nay chưa nhiều do nguồn vốn hạn hẹp...

Sau khi nghe các ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự tham gia tích cực và hiệu quả của Chính phủ, các đoàn đại biểu Quốc hội, các bộ, ngành, địa phương và các chuyên gia, nhà khoa học... trong quá trình giám sát.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, báo cáo kết quả giám sát đã đánh giá toàn diện tình hình, kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường. Các giải pháp kiến nghị của đoàn giám sát cơ bản phù hợp với thực tiễn, tuy nhiên, cần tiếp tục rà soát, cập nhật và hoàn thiện báo cáo giám sát và dự thảo nghị quyết, đặc biệt là cân đối giữa kết quả và hạn chế, giữa nhiệm vụ và giải pháp.

Đoàn giám sát cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Chính phủ để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, bảo đảm tính thống nhất với quan điểm, chủ trương mới của Đảng; đề nghị Chính phủ có ý kiến bằng văn bản về dự thảo nghị quyết, đánh giá tác động, tính khả thi của các nhiệm vụ, giải pháp mới được đề xuất, đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật. Đồng thời, Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan phối hợp chặt chẽ với đoàn giám sát để hoàn thiện báo cáo và dự thảo nghị quyết, đảm bảo tính thống nhất, cụ thể và khả thi, trước khi trình Quốc hội xem xét.

* Sáng cùng ngày, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục xem xét, thông qua Nghị quyết ban hành Quy chế làm việc mẫu của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố; Nghị quyết ban hành Quy chế làm việc mẫu của Hội đồng nhân dân cấp xã, phường, đặc khu.

Quang cảnh phiên họp chiều 26-9. Ảnh: quochoi.vn

* Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, chiều cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết về Chương trình lập pháp năm 2026.

Minh Thúy