Hơn cả một cuốn sách

Sáng ngời cốt cách Chủ tịch Hồ Chí Minh

Chia sẻ về câu chuyện “bếp núc” của cuốn sách, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho hay, ý tưởng phát hành cuốn sách đến từ việc Hội Nhà văn Việt Nam dự định lập tủ sách tại NXB của Hội.

Tủ sách nằm trong dự án khánh thành, khai trương Trung tâm phát triển, quảng bá sách văn học Việt Nam. Điểm đặc biệt của tủ sách nằm ở chỗ, đây sẽ là tủ sách chuyên trưng bày, quảng bá những tác phẩm viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh được xuất bản trên thế giới. Những tập thơ kinh điển của nhiều nhà thơ nổi tiếng trên thế giới, viết về Bác trong hàng chục năm qua từ năm 1945 được sưu tầm, đưa vào tủ sách. Cuốn sách Một con người, một con đường và một lịch sử: Hồ Chí Minh - Thư gửi nước Mỹ là cuốn sách khởi đầu cho dự án tủ sách cùng tên.

Bìa cuốn sách Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng làm quà tặng cho Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Dương Minh Long

“Khi có ý tưởng về tủ sách, chúng tôi đã báo cáo với Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, khi ấy giữ cương vị là Thường trực Ban Bí thư. Sau khi lắng nghe, ông Võ Văn Thưởng đã lập tức đồng ý và thể hiện sự tâm đắc. Ông cũng đề nghị NXB Hội Nhà văn làm một cuốn đặc biệt cả về nội dung lẫn hình thức để gửi tặng Tổng thống Joe Biden”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhớ lại.

Sau khi nhận được ý kiến của Thường trực Ban Bí thư khi đó, các thành viên của NXB Hội Nhà văn đã họp bàn, quyết tâm làm nên một cuốn sách với những giá trị văn hóa, lịch sử đặc biệt. Dành nhiều tâm huyết, NXB đã kết nối, sưu tầm những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nước Mỹ được lưu trữ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Viện Hồ Chí Minh, Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao và thậm chí là cả những cơ quan ngoại giao của Mỹ...

Với những bản dịch tiếng Anh, NXB giữ nguyên để tôn trọng nguyên tác. Với một số bức thư Bác gửi được đăng trên Báo Nhân Dân, chưa có bản dịch, NXB đã mời 2 dịch giả để dịch cuốn sách. Trong đó, có một người là giáo sư, nhà thơ tên tuổi của Mỹ luôn dành cho Bác những tình cảm trân quý nhất.

Việc dịch một số bức thư của Bác sang tiếng nước ngoài nhằm giúp bạn bè quốc tế có thể hiểu chính xác nội dung của lá thư; hiểu rõ hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh và sức lan tỏa của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.

Điểm đặc biệt của cuốn sách còn đến từ những giá trị văn hóa được lột tả qua phần hộp đựng của cuốn sách. Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, các nhà thiết kế làm hộp bằng gốm men lam, do các nghệ nhân Huế thực hiện. Riêng phần gốm men, các nghệ nhân phải làm đến 3 lần mới thành công, để đảm bảo độ tinh xảo, màu sắc cũng như sự rõ nét trong từng chi tiết.

Hơn cả một cuốn sách

Tiếp tục với trang bìa, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều chia sẻ, để lựa chọn được bức ảnh cho trang bìa cuốn sách, các thành viên của NXB đã phải dày công sưu tầm những tấm hình về Bác của những nhiếp ảnh gia, phóng viên nước ngoài.

“Mặc dù ảnh của những nhiếp ảnh gia nổi tiếng trong nước chụp Bác nhiều nhưng chúng tôi vẫn muốn lựa chọn bức ảnh của nhiếp ảnh gia quốc tế, để lan tỏa thông điệp về hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn trong trái tim nhân loại. Bức ảnh được chọn là của một phóng viên người Pháp. Hình ảnh Người trong bức ảnh, thông qua đôi mắt đã toát lên những suy tưởng; thể hiện ý chí, khát vọng mãnh liệt về một đời tận hiến vì nước, vì dân. Để thêm phần trang trọng, khung ảnh cũng được làm bằng da khâu tay”, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho hay.

Với phần nội dung, cuốn sách đã giới thiệu những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi cho nước Mỹ; từ những học sinh, phụ nữ, người dân bình thường, nhà báo tới những sĩ quan, Thượng nghị sĩ, Ngoại trưởng và Tổng thống. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào của lịch sử, gửi cho ai và vì lý do gì, những lá thư đều chứa đựng tinh thần nhân văn cao cả, thể hiện khát vọng hòa bình, ý chí đấu tranh cho độc lập, tự do và lòng tự hào dân tộc.

Bức thư đầu tiên được viết năm 1919, ký tên người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc. Bức thư cuối cùng viết năm 1969, ký tên Hồ Chí Minh, Chủ tịch một quốc gia độc lập. Những bức thư ngắn gọn trải dài trong suốt nửa thế kỷ nhưng đã dựng nên chân dung một con người vĩ đại mang tên Hồ Chí Minh; khắc họa một con đường chân chính, dựng nên một lịch sử kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam. Những bút tích, chữ ký của Bác trong từng giai đoạn cũng đều được thể hiện rõ nét trong cuốn sách nhằm tái hiện lại một giai đoạn lịch sử. Phông chữ được chọn giống như loại chữ đánh từ máy chữ Hermes mà Bác Hồ từng sử dụng nhiều năm. Các trang in được đóng rời bằng tay.

Với những ý nghĩa đặc biệt đó, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã quyết định chọn cuốn sách làm món quà đặc biệt tặng Tổng thống Mỹ Joe Biden nhân chuyến thăm cấp Nhà nước của ông tới Việt Nam. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh, nếu tính từ bức thư đầu tiên được viết với danh xưng người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc thì thời gian đã đi qua hơn một thế kỷ; còn bức thư cuối cùng được viết bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh thì đã hơn nửa thế kỷ trôi qua. Đã có biết bao đổi thay trên đất nước Việt Nam cũng như thế giới, nhưng tình yêu Tổ quốc, nhân loại, khát vọng tự do của một con người đại diện cho dân tộc mình mãi mãi không bao giờ thay đổi.

Hơn cả một cuốn sách, một con người, một con đường và một lịch sử: Hồ Chí Minh – Thư gửi nước Mỹ đã gửi đi bức thông điệp đến nước Mỹ và bạn bè quốc tế về cốt cách văn hóa của một nhà yêu nước vĩ đại, một chiến sĩ cộng sản kiên cường. Người là tấm gương sáng ngời, mẫu mực về đạo đức cách mạng; biểu tượng về ý chí, nghị lực và sự phấn đấu, hy sinh không ngừng vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân. Người để lại cho dân tộc ta di sản vô cùng quý báu, đó là thời đại, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Theo Đình Toán/Báo Văn hóa